T3 scheikunde H5

• Scheikunde
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

H5 Chemische Reacties

Woensdag 19-02-2025

1. Boek B, schrift en laptop op tafel

2. Voorkennis ophalen

3. Uitleg H5.1

4. Zelfstandig verder

Voorkennis

Gegeven is de volgende notatie: 5 H₂O.

 a Welk getal in deze uitdrukking noem je een index?

 b Om hoeveel moleculen van welke stof gaat het hier?

 c Hoeveel waterstofatomen zijn per molecuul aanwezig?

Voorkennis

Hoeveel verschillende

stoffen zijn hier

voorgesteld?

Hoeveel verschillende
ontleedbare stoffen zie

je in de  tekening?

.

H5 Chemische Reacties

2p 10 18/20

Lees de volgende beweringen.

 I Bij een chemische reactie ontstaan nieuwe moleculen uit de atomen van de moleculen van de beginstoffen.

 II Bij een chemische reactie gaan de atomen van de beginstoffen kapot. Uit de kapotte atomen worden nieuwe moleculen gevormd: de moleculen van de reactieproducten.

 Welke van deze beweringen is een goede omschrijving voor een chemische reactie?

 

Voorkennis

 1 waterstof + zuurstof → water

 2 koolstof + zuurstof → koolstofdioxide

 3 kwiksulfide → kwik + zwavel

 4 natrium + chloor → natriumchloride

  a Welke reactie(s) is/zijn ontledingsreacties?

 b Welke reactie(s) is/zijn verbrandingsreacties?

 

H5 Chemische Reacties

1p 9 10/20

De ontleding van water kun je met het volgende reactieschema weergeven: water → waterstofgas + zuurstofgas

 Steven heeft voor deze reactie de volgende vergelijking opgeschreven: 2 H2O(l) → H4(g) + O2(g)

 Deze vergelijking is echter niet goed.

 Wat mankeert er aan de vergelijking van Steven?

 

 

H5 Chemische Reacties

1p 11 12/20

Bij de ontledingsreactie van kaliumchloraat, KClO3, ontstaan kaliumchloride en zuurstof.

 De juiste vergelijking voor deze ontledingsreactie is:

 • A KClO3 → 3 KCl + O2

 • B 2 KClO3 →2 KCl + 6 O

 • C KClO3 → KCl + 3 O

 • D 2 KClO3 → 2 KCl + 3 O2

 

 

H5 Chemische Reacties

3p 15 10/20

Bij de ontleding van magnesiumoxide, MgO ontstaat magnesium en zuurstof.

 Schrijf de reactievergelijking van deze reactie op en denk aan de fase. Gebruik het volgende stappenplan (1 punt per stap):

1. Schrijf het reactieschema op in woorden

2. Vervang de woorden door symbolen

3. Maak de reactievergelijking kloppend

 

 

H5 Chemische Reacties

18 15/20

Hier staan enkele reactievergelijkingen die nog niet kloppend zijn gemaakt. De formules zijn allemaal correct.

 Maak de vergelijkingen kloppend.

 2p a … Na2CO3(s) → … Na(s) + … C(s) + …O2(g)

 1p b … HCl(g) → … H2(g) + … Cl2(g)

 1p c … C(s) + … O2(g) → … CO(g)

 2p d … CH4(g) + … O2(g) → … CO2(g) + … H2O(g)

 

 

H5 Chemische Reacties

Lees H5.1 en geef antwoord/uitleg
op de onderstaande leerdoelen

• Je kunt aan de hand van de molecuulformule van een brandstof voorspellen welke verbrandingsproducten ontstaan.
• Je kunt zuurstof en waterstof aantonen met aantoningsreacties (H4!).
• Je kunt de reactieproducten koolstofdioxide en water aantonen met reagentia.

 

 

H5 Chemische Reacties

Opg. 4 Thioacetaldehyde heeft als molecuulformule C2H4S.

a Noteer de symbolen van de elementen waaruit thioacetaldehyde bestaat.

b Noteer de namen van de elementen waaruit thioacetaldehyde bestaat.

c Welke reactieproducten ontstaan als je thioacetaldehyde verbrandt?

 

 

Maandag 24-02-2025

1. Boek B, schrift en laptop op tafel

2. Opgave van de dag

3. Herhaling H5.1

4. Zelfstandig verder

Welk(e) reactieproduct(en) onstaan er bij de ontleding van water?

1. waterstof en koolstofdioxide
2. zuurstof
3. waterstofperoxide
4. waterstof en zuurstof

Welke beginstof(fen) staan er voor de pijl bij de verbranding van methaan?

1. NH3 + O2
2. CH4 + O2
3. H2O + CO2

Welk(e) reactieproduct(en) onstaan bij de verbranding van koolstof?

1. O2
2. CH4
3. H2O + CO2
4. CO2

Welk(e) reactieproduct(en) onstaan bij de verbranding van C2H6?

1. CH4 + CO2
2. CH2 + CH4
3. H2O + CO2
4. O2 + CO2

Welk(e) reactieproduct(en) onstaan bij de verbranding van H2S?

1. H2 + S
2. H2O + SO2
3. H2O + CO2
4. O2 + H2 + S

Welk(e) reactieproduct(en) onstaan bij de verbranding van C2H8N?

1. H2O + CO2 + N2
2. H2O + NO2
3. H2O + CO2 + NO2
4. O2 + H2 + N2

Uitleg H5.1

• (Brand)stof + zuurstof -->verbrandingsproducten
  
  Verbrandingsproducten zijn zogenoemde reactieproducten.
  
  
• Een verbinding met zuurstof noem je een oxide.
  C --> CO2 (koolstofdioxide)
  S --> SO2 (zwaveldioxide)
  N --> NO2 (stikstofdioxide)

Uitleg H5.1

CH₄ bestaat uit twee elementen: koolstof (C) en waterstof (H). 

Als C en O een verbinding met elkaar vormen, ontstaat CO₂. 

Als H en O een verbinding vormen, ontstaat H₂O. 

C₈H₁₈ bestaat ook uit maar 2 dezelfde elementen als methaan!

Uitleg H5.1

Een verbinding met zuurstof noem je een oxide.

H --> H₂O

C --> CO₂
(=koolstofdioxide, waarom heet het koolstof-DI-oxide?)

S --> ?

N --> ?

Uitleg H5.1

Een aantoningsreactie is een reactie waarmee je de aanwezigheid van een bepaalde stof aantoont. Een reagens is een stof die je kunt gebruiken om een specifieke stof aan te tonen.

Het aantonen van stoffen bij reacties:

Water (H₂O)                     --> wit kopersulfaat --> blauw

Zuurstof (O₂₎                  --> gloeiende houtspaander (licht op)

Koolstofdioxide (CO₂)--> helder kalkwater (wordt troebel)

Uitleg H5.1

Metalen kunnen reageren met zuurstof; dat noem je oxideren. 

Er ontstaan dan metaaloxiden. 

Dit is ook een verbranding!

• Fe (ijzer) --> ijzeroxide (roest)
• Mg            --> ?
• Cu             --> ? (wordt groen)

Zelfstandig verder

Maak van H5.1 opgave 1 t/m 9

ONLINE (of in je boek)

 

 

Dinsdag 25-02-2025

1. Boek B, schrift en laptop op tafel

2. Zelf een start maken met H5.2

3. Verduidelijking H5.2

4. Zelfstandig verder

Zelf een start maken met H5.2

1. Lees H5.2

2. Neem alle voorbeelden over in je schrift

3. Zelfstandig en in STILTE!

H5 Chemische Reacties

1. Herhaling H5.1

2. Rationele/Systemische naamgeving moleculen

3. Verder met opgaven H5.1 & H5.2

H5 Chemische Reacties

Opg. 4 Thioacetaldehyde heeft als molecuulformule C2H4S.

a Noteer de symbolen van de elementen waaruit thioacetaldehyde bestaat.

b Noteer de namen van de elementen waaruit thioacetaldehyde bestaat.

c Welke reactieproducten ontstaan als je thioacetaldehyde verbrandt?

 

 

H5.2

De naam die een stof in het dagelijks leven heeft, noem je de triviale naam:
Water, keukenzout, zoutzuur, azijn, soda, suiker, alcohol etc.

Georganiseerde manier om chemische stoffen een naam te geven: systematische naam of rationele naam.

Hoe werkt dat (rationele of systematische naamgeving):

a. Benoem het eerste element bij naam

b. Het laatste element krijgt vaak een andere “uitgang” (tabel 1)

c. Je zet het telwoord voor de naam van het element. De afspraak is dat je het telwoord ‘mono’ voor het eerste element weglaat. (tabel 2)

In de molecuulformule komt het telwoord achter het element te staan! 

d. Alleen moleculaire verbindingen (verbindingen van niet-metalen) krijgen altijd (indien nodig) een telwoord in hun naam.
Dus: Metaaloxiden geef je een naam zonder telwoorden.

Zelf een reactievergelijking opstellen:

Schrijf alle stappen altijd eerst op een kladblaadje.

Stap 1: Lees de beschrijving van de reactie en onderstreep alle stofnamen en

               molecuulformules.

Stap 2: Noteer de beginstoffen en noteer de reactieproducten.

Stap 3: Zet de beginstoffen en reactieproducten in een reactieschema.

Stap 4: Vervang de stofnamen door molecuulformules.

Stap 5: Maak de reactievergelijking kloppend

Zelf verder

Maak van H5.2 opgave 1 t/m 5 in je boek

Maak op blz. 67 de extra oefeningen "reactievergelijkingen kloppend maken"

En voor morgen: succes met je stagedag

H5 Chemische Reacties

Opg 6 a De molecuulformule van een stof geeft informatie over de opbouw van het molecuul. Geef de systematische (rationele) naam bij de molecuulformules. (vb. CO2 = koolstofdioxide)

N2O5

SCl2

P2S5

NO

S2Cl2

 

 

H5 Chemische Reacties

Opg 7a De naam van een stof geeft informatie over de opbouw van het molecuul. Geef de molecuulformule bij de naam.

fosfortrichloride

distikstofmonoxide

fosforpentabromide

koolstofmonoxide

fosfortri-jodide

joodtrichloride

 

 

H5 Chemische Reacties

1. Symbolen atomen & molecuulformules

2. Aantoningsreacties & reagentia

3. Reactievergelijkingen kloppend maken

4. Systematische naamgeving

H5 Chemische Reacties

1. Symbolen atomen & molecuulformules --> hulpblad erbij!
2. Aantoningsreacties & reagentia
   Water? aantoningsreactie/reagens?
   Koolstofdioxide? aantoningsreactie/reagens?
   Zuurstof? aantoningsreactie/reagens?
   Waterstof? aantoningsreactie/reagens?
3. Reactievergelijkingen kloppend maken
   Welke 3 stappen?
4. Systematische naamgeving
   Griekse telwoorden!

H5 Chemische Reacties

Zelfstandig aan de slag

1. Hoe: In je boek
2. Wat: Blz. 67 maken
   Niet OK? --> H5.2 vaardigheidstrainer
3. Klaar: H5.2 opgave 8 +9 + 13 +14
   

H5 Chemische Reacties

Huiswerk donderdag 25 april:

H5.2 opgave 8 + 9 + 13 + 14 (in je boek maken)

H5 Chemische Reacties

1. Herhaling H5.2

2. Rekenen aan reacties: Wet van behoud van massa (H5.3)

Donderdag 23 mei

Toets H5.1 t/m H5.3

Herhaling H5.2

Wat moet je kunnen:

• Rationele of chemische naamgeving (blz. 80-81)
• Reactievergelijking opstellen verbrandingen (blz. 82-83)
• Reactievergelijking opstellen adhv een beschrijving (blz. 83)

H5.3 Wet van behoud van massa

• Elk atoom/molecuul heeft een massa
• Evenveel atomen voor als na de pijl
• Evenveel massa voor en na de pijl! 

H5.3 Rekenen aan reacties

Berekeningen uitvoeren m.b.v.

de massa verhouding

• Blz. 93 Opgave 4
• Huiswerk = opgave 1-2-3-5-6

H5.3 Wet van behoud van massa

• Elk atoom/molecuul heeft een massa
• Evenveel atomen voor als na de pijl
• Evenveel massa voor en na de pijl! 

H5 Chemische Reacties

1. Huiswerk H5.3

2. Rekenen aan reacties: Wet van behoud van massa (H5.3)

Donderdag 23 mei

Toets H5.1 t/m H5.3

H5.3 Wet van behoud van massa

• Elk atoom/molecuul heeft een massa
• Evenveel atomen voor als na de pijl
• Evenveel massa voor en na de pijl! 

H5.3 Rekenen aan reacties

Berekeningen uitvoeren m.b.v.

de massa verhouding

• Huiswerk = opgave 7 t/m 11
  

H5 Chemische Reacties

1. Huiswerk bespreken

2. Extra oefenen voor de toets

3. Vergeet niet Test Jezelf te maken H5.1 t/m H5.3!

4. Diagnostische toets
     (+ uitwerking )op IL

Donderdag 23 mei

Toets H5.1 t/m H5.3

blz. 19 tabel 1

blz. 27 tabel 1