H5.1 en H5.2

• Scheikunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Doel van de les

Het kunnen herkennen van het type reactie

Het herkennen van het energie effect van een reactie

Wat zijn de kenmerken van een chemische reactie?

Kenmerken chemische reactie (H4.1)

• Beginstof verdwijnt, reactieproduct wordt gevormd
  
• Altijd een energie-effect, exotherm of endotherm
• Totale massa van beginstoffen is gelijk aan totale massa van       reactieproducten
  

• Reactie temperatuur nodig om een reactie op te starten
  

Lees teksten A en B. Welke tekst(en) beschrijven een chemische reactie?

1. tekst A
2. tekst B
3. tekst A en B
4. geen van beide

Welke type reacties hebben jullie tot nog toe iets over geleerd?

Soorten chemische reacties (H5.1 en H5.2)

• Verbrandingsreacties – reactie van een brandbare stof (brandstof) met voldoende zuurstof waarbij de oxiden van de brandstof worden gevormd

• Ontledingsreacties – reactie van 1 beginstof, altijd een verbinding, die wordt ontleed in twee of meer reactieproducten. Dit kunnen elementen of verbindingen zijn
  

Soorten chemische reacties (H5.1 en H5.2)

• Thermolyse – ontleding waarbij gebruik gemaakt wordt van verwarming/verhitting als energiebron
  
• Elektrolyse – ontleding waarbij gebruik gemaakt wordt van elektriciteit als energiebron
• Fotolyse – ontleding waarbij gebruik gemaakt wordt van licht als energiebron

Lees teksten B C en D. Wat voor soort reacties worden hier beschreven?

Welke twee energie-effecten kunnen reacties hebben?

Energie effecten reacties 

(H4.1 en H5.4)

• Exotherm – een reactie waarbij energie, bijvoorbeeld warmte, licht of elektrische energie vrijkomt
  
• Endotherm – een reactie die alleen verloopt als er energie, bijvoorbeeld warmte of licht, wordt opgenomen
  

Lees teksten A t/m E. Welke energie effecten zijn er aanwezig bij deze reacties?

Energie effecten

• Is dit voldoende om altijd goed het onderscheid te kunnen maken tussen endotherm en exotherm?
  
• Reactie temperatuur – minimale temperatuur die nodig is om een chemische reactie te laten verlopen

Energie effecten

• Waaraan kun je nog meer zien of het een endotherme of een exotherme reactie is? Onderstreep de woorden die je hier iets over vertellen
  

Welke woorden heb je onderstreept?

Ontledings

reacties

Verbrandings

reacties

Doel van de les

• Kunnen aangeven wanneer iets een chemische reactie is H4.1
• Het kunnen herkennen van verbrandingsreacties en ontledingsreacties H5.1 en H5.2
• Het herkennen van het energie effect van een reactie, exotherm of endotherm H4.1 en H5.4

Opstellen reactievergelijkingen

1. Geef de vergelijking voor de volledige verbranding van de vloeistof koolstofdisulfide.
   
2. De verbranding van aluminium; er ontstaat vast Al₂O₃.
   
3. De vaste stof aluminiumsulfide (Al₂S₃) ontstaat door verhitting van een mengsel van aluminium en zwavel.
4. De ontleding van glucose (C₆H₁₂O₆) in ethanol (C₂H₆O) en koolstofdioxide