ME les 10 Icongrafie en Hildegard von Bingen

• Kunst
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Les 10 ME Iconografie en Hildegard von Bingen

De meeste bewaard gebleven muziek is bestemd voor gebruik in de kerk. Pas in de late-middeleeuwen worden niet-kerkelijke liederen in notenschrift bewaard en uitgegeven. Door wie wordt die muziek geschreven?

Wat is niet een correct verschil tussen een troubadour en een straatartiest?

NIET

1. De troubadour is vaak van adel en heeft een opleiding genoten, de straatmuzikant niet.
2. De troubadour treedt op aan het hof, de straatmuzikant voor het volk, op straat en in drinklokalen.
3. De straatmuzikant bezingt veel de hoofse liefde, dat geldt niet voor de troubadour.
4. De troubadour staat hoog in aanzien, de straatmuzikant staat laag in aanzien,

HERHALING 

quizvragen

De gotische architectuur werd gekarakteriseerd door zware, massieve muren en kleine ramen.

1. onjuist
2. juist

Welk kenmerk is NIET typerend voor de gotiek?

1. Gebrandschilderde ramen
2. Horizontale lijnen
3. Pinakels
4. Tongewelven

Wat zijn kenmerken van de Romaanse bouwstijl

1. Rondbogen
2. Spitsbogen
3. Rozet ramen
4. Dikke muren

Wat is het verschil tussen een mysteriespel en een mirakelspel?

1. Een mirakelspel staat losser van de Bijbel en gaat over zondaars die op wonderbaarlijke wijze hun leven verbeteren
2. Een Mirakelspel is gebaseerd op de Bijbelverhalen..
3. Een mysteriespel is gebaseerd op de Bijbelverhalen.
4. Een mysteriespel staat losser van de Bijbel en gaat over zondaars die op wonderbaarlijke wijze hun leven verbeteren.

Wat weet je van
Franciscus van Assisi

Monnik

richt franciscaner orde = bedelorde

Stel regels op voor bedelorde

Geeft al zijn bezitting op (minderbroeders)

Preekt op staat, in de volkstaal

Krijgt volgelingen die meereizen

Verbeeldt de Bijbelverhalen (bijv. kerststal)

Benadrukt menselijke kant Jezus

Einde van zijn leven: trekt zich terug om te vasten/bidden. Krijgt wonden van gekruisigde Jezus op zijn lichaam. (Voor volgelingen bewijs van zijn eenwording met Christus)

Wat doen bedelorden voor de stad en wat krijgen ze ervoor terug?

Ze verlenen diensten aan de stad, zoals onderwijs, armenzorg of ziekenzorg. In ruil daarvoor krijgen ze giften van de burgerij.

Wat voor houding bevorderen de bedelorden?

1. Ze bevorderen de focus op het geloof.
2. Ze bevorderen een wetenschappelijke en onderzoekende houding.
3. Ze bevorderen aandacht voor de natuur.
4. Ze bevorderen een regelmatig bezoek aan de kerk.

Wat is scholastiek?

Wat is de naam van één van de belangrijkste scholastici?

Wat was er vernieuwend aan het werk van Giotto?

lesdoelen

• je weet wat iconografie betekent
• je weet een aantal iconografische elementen te noemen van het Bijbelverhaal
• je weet wie Hildegard von Bingen is 
• je weet waarom ze belangrijk is 

Hildegard von Bingen > mystiek

ontmoeting en eenwording met God 

Hildegard von Bingen (1098-1179) was de beroemdste mystica uit de twaalfde eeuw. Ze wordt gerekend tot de Rijnlandse mystiek. Zij heeft haar visioenen niet alleen beschreven maar ook geschilderd.

Quam Mirabilis: het moment waarop God voor het eerst de mens aankijkt en zichzelf daarmee aanschouwt als kroon op zijn schepping

Eenstemming/ veel noten per lettergreep. Beweging melodie van hoog naar laag symboliseert toenadering tussen hemelse God en aardse mens 

Hildegard von Bingen

1098-1179

Gregoriaans

Hildegard von Bingen

vroege middeleeuwen

De muziek die Hildegard von Bingen componeerde waren vooral hymnes, lofzangen op het goddelijke. Von Bingen schreef voor haar muziek zelf de teksten, die vol zaten met rijke beeldspraak.

Ze legde nadruk op belangrijke woorden door een lettergreep veel noten te geven, die in een vloeiende lijn voortbewegen. 

De muziek van Von Bingen is zeer virtuoos: er is een groot stembereik voor nodig en er zitten grote sprongen tussen de verschillende tonen in. 

Fragment:

Liturgie du Vendredi Saint: Tenebrae factae sunt

Fragment:

O Successores Fortissimi Leonis 

Hildegard von Bingen

• Hildegard van Bingen (1098-1179) 
• Stichtte een benedictijnenklooster in Duitsland. 
• Een van de eerste componisten waarvan we de naam kennen.
• Universeel geleerde (biologie, muziektheorie, erotiek, geneeskunde)
• Ik haar teksten verwoorde zij haar visioenen.
• Haar composities waren eenstemmig.

Schrijn met relikwieën van Hildegard von Bingen, Eibingen Duitsland.

Moraliteiten

Hildegard von Bingen schrijft De orde der deugden -> allegorie.

Moraal is het belangrijkst:

Leef goed, kom in de hemel.

Personages beelden 

abstracte begrippen uit.

audio 1 (alleen eerste minuut luisteren!)

Gregoriaanse gezangen maakten deel uit van de gebedsdiensten in de

kloosters. Audiofragment 1 is een gedeelte uit de gregoriaanse lofzang

‘Benedictus Dominus Deus Israël’ (Geprezen zij de Heer, de God van Israël), uitgevoerd door benedictijner monniken. LUISTER HIERVAN ALLEEN DE EERSTE MINUUT!!!!

(2p) Vraag 14:  Noem aan de hand van dit fragment twee kenmerken van het gregoriaans. Laat buiten beschouwing dat het door mannen wordt gezongen.

audio 2 (alleen eerste minuut luisteren!)

Audiofragment 2 is een gedeelte uit de compositie: ‘O Felix Anima’ (O, gelukkige ziel) van Hildegard von Bingen. LUISTER HIERVAN ALLEEN DE EERSTE MINUUT!!!! Dit lied vertoont kenmerken van het

gregoriaans, zoals in audiofragment 1, maar er zijn ook verschillen.

(2p) Vraag 15:  Vergelijk beide melodieën en noem één verschil. Laat het aantal stemmen en dat het door mannen, respectievelijk vrouwen wordt gezongen buiten beschouwing.

audio 1

audio 2

Hildegard von Bingen

een van de eerste componisten bekend van naam

van groot belang voor haar: eenwording met God (=mystiek)

• eenstemmig
  
• meerdere noten per lettergreep
  

muziek=

Quam mirabilis = wanneer God de eerste mens aankijkt

Wat wordt hier afgebeeld en wat is de betekenis ervan?

HUISWERK

• zelfstudie in reflectie: ONTWIKKELING STEDEN
• lees/leer in je boek over Sienna
• onderzoek naar goed bestuur
• schildering van Lorenzetti