medicatie

• Verzorgende
• MBO
• Studiejaar 4

Medicatie

Wat is het doel van medicatie?

Doel van medicijnen

- preventief/profylactisch
- curatief/causaal
- symptomatisch (placebo)
- substitutie
- diagnostisch

Preventief/profylactisch = voorkomen van een ziekte (bijv. vaccinatie of middelen tegen wagenziekte)

curatief /causaal= bestrijden van de oorzaak dus behandeling (antibiotica keelontsteking) en uiteindelijk genezing

symptomatisch= symptomen aanpakken bijv. ontstekingsremmende pijnstilling 

substitutie = aanvullen van tekorten (bijv. testosteron of insuline)

diagnostisch= om een diagnose te kunnen stellen bijv. radio actieve vloeistof bij een pet scan

Vormen van medicijnen

Meer uitleg

Tabletten, dragees en capsules kunnen zo gemaakt zijn dat de werkzame stof niet in de maag, maar pas in de dunne darm vrijkomt. Hierdoor kan het maagzuur het medicijn niet aantasten.

Deze medicijnen mogen nooit gekauwd, gebroken of gemalen worden.

Zetpillen bestaan uit een gemakkelijk smeltende stof waarin de geneesmiddelen zijn verwerkt. Het geneesmiddel wordt via de slijmvlieswand van de darmen snel in het bloed opgenomen.

Toedieningswegen

- enteraal = 

via het maag-darmstelsel -> meestal algemene werking (systematisch)

- parenteraal 

= via injectie/infuus of door difussie-> systematische of lokale werking

-topisch = 

via de huid en alleen lokaal/plaatselijk

 

Toedieningswegen

- oraal 

-rectaal

- sublinguaal

- injectie (subcutaan, intraveneus, intramusculair, intra-articulair, intra cardiaal, intralumbaal en epiduraal)

- inhalatie

- transdermaal

-vaginaal

oraal = via de mond 

rectaal = via de anus

sublinguaal = onder de tong (hartproblemen, epilepsie)

transdermaal = via pleister (lokale toediening maar soms systemische werking denk maar aan nicotine pleister)

inhalatie = tracheaal via luchtpijp of nasaal via neus (astma) soms lokaal soms systematisch

vaginaal = via de vagina (anti schimmel)

enteraal:​

oraal, sublinguaal,​

rectaal, per sonde​

parenteraal:​

door de huid, via de luchtwegen, via (neus)slijmvlies,​

​via injectie: ​

subcutaan = s.c. ​

intraveneus=i.v.​

intramusculair=i.m.​

intrathecaal (in het hersenvocht via een ruggenprik)

   

Bewaren van medicatie

Medicatie dien je droog en op een donkere plek te bewaren

Zetpillen, drankjes en druppels blijven beter houdbaar in een koele omgeving

Opiaten dienen achter slot en grendel bewaard te worden!!!!!

Zo nodig medicatie

afkorting z.n

Dit medicijn wordt niet standaard gegeven maar alleen als er een bepaald symptoom optreedt. 

Jij dient een inschatting te maken of je het geneesmiddel wat z.n staat voorgeschreven wel of niet geeft.

Controleer dit altijd!!

Maal of breek alleen als je zeker weet dat het mag.

Zo niet? Eerst goedkeuring vragen van een arts of apotheker.

Weigeren

- rustig blijven

- uitleggen waarom

- korte tijd later opnieuw aanbieden

- cliënt medicatie laten controleren

   (bij wantrouwigheid)

- de tijd nemen, grapje maken

   (bij spanning) 

Overleg met de arts

Twee keuzes:

- Akkoord gaan met de weigering van de cliënt

- Indien van toepassing: medicatie onder dwang

Wanneer?

- geen veiligheid meer  voor cliënt of omstanders

- bij ernstig nadeel voor de eigen gezondheid

Braken of diarree

Maaginhoud komt eruit

Kan invloed hebben op de opname van het medicijn

nooit zomaar nieuwe dosis geven. Altijd overleggen met arts of medische dienst

Week 5

Risico's medicijngebruik

• Bijwerkingen
• Cumulatie---->
• Interactie
• Verslaving
• Gewenning/tolerantie

Bijwerkingen:

Niet gewenste en schadelijke effecten van een geneesmiddel

waarvan de gebruikelijke dosering is gegeven

Cumulatie: Wanneer het middel te vaak

wordt gegeven is de vorige

dosis nog niet voldoende

uitgescheiden en stijgt de

plasmaconcentratie

vootdurend. Dan ontstaat

ophoping of cumulatie van

het geneesmiddel tot

toxische of zelfs lethale

dosis

interactie:

Een wisselwerking tussen medicijnen die tot verandering in de werking en bijwerkingen kunnen leiden

gewenning: Je lichaam went aan het medicijn en je hebt een steeds hogere dosis nodig om hetzelfde effect te ervaren.

Contra-indicatie

Een reden om het medicijn NIET te gebruiken omdat het medicijn een aandoening of ziekte verergert.

absoluut = absoluut niet geven

relatief = oppassen bij het geven

Medicatieproces

1. Voorschrijven medicatie door arts op recept (3 maanden geldig)
2. Klaarmaken en afleveren medicatie door apotheek
3. afspraken maken met de cliënt over verantwoording
4. uitzetten van medicatie
5. aanreiken van medicatie
6. inname van medicatie door cliënt
7. registreren en aftekenen van medicatie
8. Signaleren en rapporteren van (bij)werkingen
9. Evaluatie van de behandeling
10. overdracht van medicatie bij verhuizing van de cliënt

Taken Helpende

Recept, wat staat erop?

Wat staat erop?

Naam, adres en telefoonnummer arts

Datum

R/ (generieke) naam geneesmiddel, toedieningsvorm, sterkte

de wijze van gebruik van het geneesmiddel (oraal/ rectaal/ enz)

bijzondere aanwijzingen

Paraaf of handtekening 

Naam, adres patiënt en geslacht/geboortedatum eventueel

Bewaren van medicatie

Altijd in originele verpakking

< Baxter 

Controleren van medicatie

Bijsluiter

Regel van 5

Farmaceutisch Kompas

Bijsluiter

• Samenstelling
• Indicatie: waar wordt het middel voor gegeven?
• Werking
  
• Dosering *
• Bijwerkingen
  
• Gebruik tijdens zwangerschap
• Wijze van inname
• Waarschuwingen 

• Werkzame stof en hulp/vulstoffen
  

Alles moet benoemd worden op bijsluiter i.v.m.

overgevoeligheid

CBG

waarschuwingen

Met welke geneesmiddelen gaat het middel

niet goed samen

• Niet innemen met melk, grapefruitsap…

• Wanneer kun je het beter niet innemen

(contra-indicatie)

hulpzame stoffen of vulstoffen

bijvoorbeeld zetmeel

Extra aandacht is nodig bij oudere zorgvrager omdat:

– vaak lever/nieren minder goed werken

– veel verschillende medicijnen worden gebruikt die elkaars

werking kunnen beinvloeden (interactie)

– veel ziekten naast elkaar, wat eventuele bijwerkingen soms

kan maskeren

– vaak orthostatische hypotensie bij bloeddrukverlagende

medicijnen (val risico!)

– soms therapie-ontrouw

(door vergeetachtigheid, slechtziendheid, problemen met

inname (o.a. inhalatie))

Therapie trouw/ ontrouw

https://www.pharos.nl/factsheets/medicijngebruik-bij-patienten-met-beperkte-gezondheidsvaardigheden/#:~:text=Therapietrouw%20(algemeen),breken%20de%20behandeling%20voortijdig%20af.

Week 6

Wat check je bij het geven van medicatie?

Juiste tijd

Juiste persoon

Juiste medicijn

Juiste dosering

Juiste toedieningswijze

Tips medicatieveiligheid

• Voel je je bekwaam in voorbehouden en risicovolle handelingen?
• Wees je bewust van de risico’s in het medicatieproces
  
• Noteer afspraken over medicatie toedienen in het zorgplan
• Als zorgmedewerker heb je een signalerende functie
• Zorg voor een duidelijke toedienlijst en actueel medicatieoverzicht

• Let op dat de medicijnen goed bewaard worden
  
• Zorg ervoor dat je ongestoord kunt werken met medicatie
• Dubbele controle van risicovolle medicijnen is voor de veiligheid van de cliënt
• Meld altijd medicatiefouten
  

Herhaling

inhalatie medicatie

Gevaar slaapmedicatie

medicinale pleisters

AB 

placebo/ symptoombestrijder

Retard

Bevoegd/ bekwaam

oog/ oordruppels

Voorbehouden handelingen:

* Is een groep van (14) risicovolle handelingen die zijn vastgelegd in de Wet BIG (ww.nursing.nl/overzicht-van-voorbehouden-en-risicovolle-handelingen).

* Alleen beroepsmatig verrichten op basis van bevoegdheid.

*Alle voorbehouden handelingen zijn risicovol.

Risicovolle handeling:

*Niet beschreven allemaal in Wet BIG.

 *Zijn handelingen die bij de uitvoering van de handeling risico’s meebrengen voor de cliënt

*Zorgverleners moeten aan dezelfde eisen voldoen als bij de voorbehouden handelingen.

Test vragen

Wat is een contra-indicatie?

1. een reden om een medicijn te geven
2. een reden om het medicijn NIET te geven
3. verslaving
4. giftige hoeveelheid

Een dragee is...

1. een zetpil
2. een tablet met een suikerlaagje
3. een soort injectie
4. een bruistablet

Wat wordt verstaan onder cumulatie van medicijnen?

1. te veel medicijnen
2. ophoping van medicijnen
3. afhankelijkheid
4. steeds meer nodig voor dezelfde werking

welke medicatiefouten worden er veel gemaakt?
(meerdere antwoorden mogelijk)

1. Te laat gegeven
2. Verkeerde cliënt
3. Te hoge of lage doseringen
4. Verkeerde combinaties

Wie heeft de bevoegdheid om medicatie uit te schrijven?

1. De arts
2. De verpleegkundige
3. De verzorgende
4. De apotheek

Wat doe je als eerste als er een medicatiefout is gemaakt?

1. Melden bij leidinggevende
2. MIC invullen
3. Huisarts/arts raadplegen
4. Onderzoeken waarom het fout gegaan is

De reden waarom iemand een medicijn voorgeschreven krijgt noemen we een:

1. contra-indicatie
2. indicatie

Voorbeeld van een symptoombestrijder is ......

1. Antibiotica
2. Hormonen
3. Pijnstiller
4. Maagmiddel

Medicatie die oraal of rectaal wordt ingenomen noemen we een ....... toediening

1. Enterale
2. Parenterale

Oraal betekent..

1. medicijnen via de anus
2. medicijnen via de huid
3. medicijnen via een injectie
4. medicijnen via de mond

Zet de handelingen van inhaleren in chronologische volgorde: