3H - Nederlands les 3 ww-spelling

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Nederlands

Woensdag 13 januari  

Werkwoordspelling

Leerdoelen van deze les:

• Ik kan voltooid deelwoord correct spellen. 
• Ik kan het bijvoeglijk naamwoord correct spellen. 
• Ik kan het onvoltooid deelwoord correct spellen.
• Ik kan het infinitief correct spellen.

Vandaag herhalen we de pvtt en pvvt, het voltooid deelwoord en het bijvoeglijk naamwoord. Vervolgens krijg je uitleg over het infinitief en het onvoltooid deelwoord. Aan het eind van de les hebben we dit volledige schema behandeld. 

Op welke manier wil je deze les werken?

Ik neem de LessonUps zelfstandig door.

Ik werk samen met een medeleerling.

Ik doe mee met de uitleg van de docent.

Ik wil samen opdrachten maken met de docent.

Wat weet je nog?

Wat is de juiste werkwoordsvorm?

De verdachte heeft steeds ... (ontkennen) dat hij bij de inbraak betrokken was. 

1. ontkend
2. ontkendt
3. ontkent
4. gevervde

Wat is de juiste werkwoordsvorm?

De militairen brachten de ... (bevrijden) gijzelaars naar het hospitaal.

1. bevrijdde
2. bevrijde

Wat is de juiste werkwoordsvorm?

Heeft je vriend je ... (beloven) dat hij altijd alles eerlijk ... (vertellen).

1. beloofd, verteld
2. belooft, vertelt
3. beloofd, vertelt
4. belooft, verteld

Wat is de juiste werkwoordsvorm?

Ik kan niet goed studeren in die slecht ... (verlichten) kamer.

1. verlichtte
2. verlichte

Aan de slag! 

In de vorige lessen heb je geleerd hoe je de persoonsvorm vindt en hoe je die kunt schrijven in de tegenwoordige en de verleden tijd. Ook heb je geleerd hoe je het voltooid deelwoord en het bijvoeglijk naamwoord schrijft. Op de slides hierna kun je deze uitleg nog eens doorlezen als je dat wilt. 

Herhaling persoonsvorm 

De persoonsvorm (pv) kun je dus op drie manieren vinden: 

1. een vraagzin maken, de persoonsvorm komt dan vooraan in de zin te staan;
2. de tijdproef (tt-vt), de persoonsvorm verandert;
3. de getalproef (ev-mv), de persoonsvorm én het onderwerp verandert. 

Herhaling persoonsvorm (de ik-vorm)

Je kunt de persoonsvorm in de tegenwoordige tijd (tt) en in de verleden tijd (vt) schrijven. Bij de spelling van zowel de tegenwoordige tijd als de verleden tijd ga je uit van de ik-vorm. 

Hoe vind je de ik-vorm?

Je haalt van het hele werkwoord (het infinitief) de laatste twee letters (-en) weg. 

VB: helpen - help

Soms moet je een extra letter weglaten of toevoegen of verandert er een letter. 

VB: redden --> red

        vrezen --> vrees

Herhaling persoonsvorm tegenwoordige tijd

Zo schrijf je de persoonsvorm tegenwoordige tijd (pvtt):

ik of jij erachter	ik-vorm	ik word, vind jij
enkelvoud: jij/hij/zij/het	ik-vorm + t	jij wordt, zij vindt
meervoud: wij/zij/jullie	hele werkwoord	wij vinden, jullie worden

Herhaling persoonsvorm verleden tijd

Zo schrijf je de persoonsvorm verleden tijd (pvvt) :

Er zijn sterke en zwakke werkwoorden. 

• sterke werkwoorden: veranderen in de verleden tijd van klank

VB: lopen - liep 

• zwakke werkwoorden: veranderen in de verleden tijd niet van klank. Zie schema op volgende slide.

VB: maak - maakte, ruil - ruilde 

Herhaling persoonsvorm verleden tijd

Zo schrijf je de persoonsvorm verleden tijd (pvtt) van zwakke werkwoorden:

Enkelvoud (ik, jij, hij, zij, het, etc.)	ik-vorm + de of te	ik stuur de, jij hoest te
Meervoud (wij, jullie, zij, etc.)	ik-vorm + ten of den	wij stuur den, zij hoest ten

Herhaling persoonsvorm verleden tijd

Persoonsvorm verleden tijd:

Om te weten of je -t(en) of -d(en) schrijft, gebruik je 't Kofschip zit.

Hele werkwoord min 'en'. Zit de letter voor 'en':

• wél in 't Kofschip - je schrijft een 't' 

             VB: printen - ik printte, dansen - jij danste 

• niet in 't Kofschip - je schrijft een 'd'

              VB: landen - wij landden, horen - jij hoorde 

Herhaling voltooid deelwoord 

De zinnen in de vorige slide bevatten moeilijke werkwoordsvormen. Deze vormen worden vaak verkeerd gedaan, omdat het niet duidelijk te zien is of het gaat om een persoonsvorm of een voltooid deelwoord.

Bij het werkwoord 'fietsen' is het duidelijk te zien of het gaat om een persoonsvorm of om een voltooid deelwoord. 

'Ik fiets, ik fietste, ik heb gefietst'. 

Het is dus belangrijk dat je bij 'lastige' werkwoorden kijkt of het gaat om een persoonsvorm of een voltooid deelwoord.

Herhaling voltooid deelwoord 

Maar wat is ook alweer een voltooid deelwoord en hoe schrijf je dit?

Een voltooid deelwoord geeft vaak aan dat een handeling is afgerond (voltooid). Bij het voltooid deelwoord staat een vorm van hebben, zijn of worden in de zin. 

1. Dat liedje heeft Minco ook gezongen.
2. Is de wedstrijd al gespeeld?
3. Op sommige scholen wordt weinig getoetst. 

Herhaling voltooid deelwoord 

Hoe schrijf je het voltooid deelwoord?

Sommige voltooid deelwoorden eindigen op -en. Een voltooid deelwoord kan ook op een 'd' of 't' eindigen. Net zoals bij de persoonsvorm verleden tijd, gebruik je dan 't Kofschip om te bepalen of het gaat om een 'd' of 't'. 

VOORBEELDEN

1. De trui is gebreid. - De gebreide trui.
2. Het werkstuk is geprint. - Het geprinte werkstuk.
3. Het kind werd gered. - Het geredde kind.
4. Het schilderij is gestolen. - Het gestolen schilderij. 

Herhaling bijvoeglijk naamwoord

Zoals je misschien nog wel weet geeft een bijvoeglijk naamwoord extra informatie over een zelfstandig naamwoord.

BV: De lege fles of een halve maand

Sommige bijvoeglijke naamwoorden zijn ingewikkelder om te schrijven. Een voltooid deelwoord kan namelijk ook als bijvoeglijk naamwoord geschreven gebruikt worden.

Als je een voltooid deelwoord als bijv. nw. schrijft, dan schrijf je dit zo kort mogelijk. Zie 'voorbeelden'. Het mag alleen zo kort mogelijk, als je het nog goed kunt uitspreken. Zie het voorbeeld van 'het geredde kind'. Als je 1 'd' schrijft, dan klopt het werkwoord niet meer als je het uitspreekt.

Leg in je eigen woorden uit wat een onvoltooid deelwoord is.

Welke werkwoordsvorm moet op de puntjes worden ingevuld: vd of od?

... (Vluchten) door de grotten werd James Bond ... (raken) door een kogel van zijn achtervolger. 

1. vd - od
2. od - vd
3. od - od
4. vd - vd

Wat is de juiste spelling?

... (Vluchten) door de grotten werd James Bond ... (raken) door een kogel van zijn achtervolger. 

Welke werkwoordsvorm moet op de puntjes worden ingevuld: vd of od?

De weggestuurde leerling is ... (tergen) langzaam het lokaal uit ... (wandelen). 

1. vd - od
2. od - vd
3. od - od
4. vd - vd

Wat is de juiste spelling?

De weggestuurde leerling is ... (tergen) langzaam het lokaal uit ... (wandelen). 

Welke werkwoordsvorm moet op de puntjes worden ingevuld: vd of od?

Zich een weg ... (banen) door de menigte keek Lex ... (zoeken) in het rond om zijn vrienden terug te vinden.

1. vd - od
2. od - vd
3. od - od
4. vd - vd

Wat is de juiste spelling?

Zich een weg ... (banen) door de menigte keek Lex ... (zoeken) in het rond om zijn vrienden terug te vinden.

Welke werkwoordsvorm moet op de puntjes worden ingevuld: vd of od?

Doordat ik werd ... (ophouden) in het verkeer, heb ik mijn trein ... (missen)

1. vd - od
2. od - vd
3. od - od
4. vd - vd

Wat is de juiste spelling?

Doordat ik werd ... (ophouden) in het verkeer, heb ik mijn trein ... (missen)

Welke werkwoordsvorm moet op de puntjes worden ingevuld: vd of od?

Toen Elkie haar enkel ... (kneuzen) had, kon ze zich alleen ... (steunen) op twee krukken voortbewegen. 

1. vd - od
2. od - vd
3. od - od
4. vd - vd

Wat is de juiste spelling?

Toen Elkie haar enkel ... (kneuzen) had, kon ze zich alleen ... (steunen) op twee krukken voortbewegen. 

Welke werkwoordsvorm moet op de puntjes worden ingevuld: vd of od?

De bewoners van het brandende huis zijn ... (hoesten) naar buiten ... (rennen)

1. vd - od
2. od - vd
3. od - od
4. vd - vd

Wat is de juiste spelling?

De bewoners van het brandende huis zijn ... (hoesten) naar buiten ... (rennen)

Leg in je eigen woorden uit wat een infinitief is.

Kijk eerst goed om welke werkwoordsvorm het gaat (pvtt - pvvt - inf - bn). 

Een maand geleden ... (verpoten) de eigenaar van de volkstuin zijn plantjes. 

1. pvtt
2. pvvt
3. inf
4. bn

 Wat is de juiste spelling?

Een maand geleden ... (verpoten) de eigenaar van de volkstuin zijn plantjes. 

1. verpootte
2. verpoote
3. verpotte
4. verpote

Kijk eerst goed om welke werkwoordsvorm het gaat (pvtt - pvvt - inf - bn). 

... (verblinden) de laagstaande zon gisteren de chauffeur van het bestelbusje?

1. pvtt
2. pvvt
3. inf
4. bn

 Wat is de juiste spelling?

... (verblinden) de laagstaande zon gisteren de chauffeur van het bestelbusje?

1. verblinde
2. verblindde

Kijk eerst goed om welke werkwoordsvorm het gaat (pvtt - pvvt - inf - bn). 

Het ... (verwennen) kind wilde niet op zijn beurt ... (wachten). 

Verwennen is een ........

1. pvtt
2. pvvt
3. inf
4. bn

Kijk eerst goed om welke werkwoordsvorm het gaat (pvtt - pvvt - inf - bn). 

Het ... (verwennen) kind wilde niet op zijn beurt ... (wachten). 

Wachten is een ........

1. pvtt
2. pvvt
3. inf
4. bn

 Wat is de juiste spelling?

Het ... (verwennen) kind wilde niet op zijn beurt ... (wachten).

1. verwende, wachtten
2. verwendde, wachten
3. verwende, wachten
4. verwendde, wachtten

Kijk eerst goed om welke werkwoordsvorm het gaat (pvtt - pvvt - inf - bn). 

De zakenman ... (trachten) zijn mooi ... (inrichten) penthouse vorig jaar voor enkele maanden te ... (verhuren). 

Trachten is een ......

1. pvtt
2. pvvt
3. inf
4. bn

 Wat is de juiste spelling?

De zakenman ... (trachten) zijn mooi ... (inrichten) penthouse vorig jaar voor enkele maanden te ... (verhuren).

1. trachte
2. trachtte
3. tracht
4. trachdt

Kijk eerst goed om welke werkwoordsvorm het gaat (pvtt - pvvt - inf - bn). 

De zakenman ... (trachten) zijn mooi ... (inrichten) penthouse vorig jaar voor enkele maanden te ... (verhuren). 

inrichten is een ......

1. pvtt
2. pvvt
3. inf
4. bn

 Wat is de juiste spelling?

De zakenman ... (trachten) zijn mooi ... (inrichten) penthouse vorig jaar voor enkele maanden te ... (verhuren).

1. inrichte
2. inrichtte
3. ingerichte
4. ingerichtte

Kijk eerst goed om welke werkwoordsvorm het gaat (pvtt - pvvt - inf - bn). 

De zakenman ... (trachten) zijn mooi ... (inrichten) penthouse vorig jaar voor enkele maanden te ... (verhuren). 

Verhuren is een ......

1. pvtt
2. pvvt
3. inf
4. bn

 Wat is de juiste spelling?

De zakenman ... (trachten) zijn mooi ... (inrichten) penthouse vorig jaar voor enkele maanden te ... (verhuren).

1. verhuren
2. verhuuren
3. verhuurd
4. verhuurt

Schema werkwoordspelling

Werkwoordspelling oefenen

Op de volgende slide vind je een opdracht. In de opdracht krijg je oefenzinnen met de verschillende werkwoordsvormen. Gebruik je schema bij het maken van de opdracht. 

Eindopdracht

Je maakt de volgende opdracht op papier of WORD. Bij de volgende slide kun je een foto van je werk inleveren.

Noteer eerst om welke vorm het gaat (pvtt - pvvt - gw - vd - inf - bn) en daarna de juiste spelling. Kies indien mogelijk de tegenwoordige tijd. 

1. Na de melding ... (vinden) de boswachter het ... (doden) hert al snel. 
2. Houtwormkevers kunnen veel schade ... (aanrichten) aan houten meubelen.
3. Tijdens de excursie hebben de oudere leerlingen de eersteklassers ... (begeleiden).
4. Luid ... (schreeuwen) ... (vluchten) de ... (schrikken) bewoner eergisteren uit het ... (instorten) pand.
5. Pas na middernacht heeft de ober de kaarsen in het restaurant .... (doven). 
6. ... (Aanvaarden) jij ook de nadelen van de geboden oplossing. 

Lever hier een foto van de vorige opdracht in. 

Nakijken

Kijk de vorige opdracht zelf na. 

1. pvtt - vindt, bn - gedode

2. inf - aanrichten

3. vd - begeleid

4. od - schreeuwend, pvvt - vluchtte, bn - geschrokken, bn - ingestorte

5. vd - gedoofd

6. pvtt - aanvaard

In de afgelopen lessen hebben we het volledige schema behandeld!

Werkwoordspelling

Leerdoelen van deze les:

• Ik kan voltooid deelwoord correct spellen. 
• Ik kan het bijvoeglijk naamwoord correct spellen. 
• Ik kan het onvoltooid deelwoord correct spellen.
• Ik kan het infinitief correct spellen.

Ik kan het bijvoeglijk naamwoord correct spellen.

1. Ja, ik heb dit leerdoel behaald.
2. Nee, ik heb dit leerdoel nog niet behaald.
3. Ik heb dit leerdoel deels behaald.

Ik kan het voltooid deelwoord correct spellen.

1. Ja, ik heb dit leerdoel behaald.
2. Nee, ik heb dit leerdoel nog niet behaald.
3. Ik heb dit leerdoel deels behaald.

Ik kan het onvoltooid deelwoord correct spellen.

1. Ja, ik heb dit leerdoel behaald.
2. Nee, ik heb dit leerdoel nog niet behaald.
3. Ik heb dit leerdoel deels behaald.

Ik kan het infinitief correct spellen.

1. Ja, ik heb dit leerdoel behaald.
2. Nee, ik heb dit leerdoel nog niet behaald.
3. Ik heb dit leerdoel deels behaald.

Als ik kijk naar de eerste les, begrijp ik de werkwoordspelling nu beter.

1. Ja, veel beter.
2. Een beetje beter.
3. Nee, geen verschil.

Afsluiting + HW volgende les

Komende maandag sluiten we het onderdeel 'werkwoordspelling' af met een toets. Deze toets telt niet mee, maar komt wel in Magister te staan. Het laat dus wel zien hoe je op dit onderdeel scoort. 

Je kunt voor deze toets de theorie uit deze LessonUp leren. Online vind je veel oefenopdrachten. 

Bij de komende opdrachten dit schooljaar ga ik extra letten op de werkwoordspelling. Dit is een goed moment om jezelf hierin te trainen, zodat je geen (of in ieder geval véél minder) fouten meer maakt.

Heb je nog iets van mij nodig voor maandag? (extra opdrachten, uitleg, o.i.d.?)

Hoe heb je deze manier van werken ervaren?