2.3 De Braziliaanse economie

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

2.3 De Braziliaanse economie

Lesdoelen

1. Hoe heeft de Braziliaanse economie zich ontwikkeld tot die van een land in de semiperiferie?
2. Hoe is de grote sociale en regionale ongelijkheid in Brazilië zichtbaar en te verklaren? 
3. Met welk beleid probeert de Braziliaanse overheid de ongelijkheid te verklaren?    

Van vroeger naar nu

Brazilië is een land in de semiperiferie in het wereldsysteem: nog geen centrum, maar ook geen periferie meer.

‘jojo-economie’: perioden van economische bloei en economische crisis

Economie rond 1900: 

- plantages met koffie als belangrijkste exportproduct

- meeste mensen wonen op het platteland

- meeste mensen werken in de landbouw

Economie nu: - landbouw, mijnbouw en industrie

- productie van complexe medische apparatuur

- meeste mensen werken in de dienstensector

Economische bloei

De inkomsten uit export stegen door wereldwijde economische groei.

Grote beroepsbevolking 90 miljoen

Meer productie -> meer werkgelegenheid -> meer inkomen -> meer koopkracht -> grotere binnenlandse afzetmarkt

Indicatoren welvaartsgroei

Economische bloei

Beschikbaarheid van veel goedkope energie.

- aardolie, suikerriet voor bio-ethanol, 

- waterkracht

- geen dure import, wel dure export

Ontwikkelingskenmerken waaraan je de bloeiperiode herkent:

- daling aandeel beroepsbevolking in de landbouw

- daling bijdrage landbouw aan bnp

- stijging score op de human development 

 index / VN- Ontwikkelingsindex (HDI)

Economische neergang

Meerdere economische en politieke  crises sinds 2014



Minder export wanneer andere landen minder producten (kunnen) kopen

VB: huizenmarkt in China

Minder export -> minder productie ->minder banen -> lagere koopkracht

 ->minder afzet -> nog meer ontslagen

Na covid voorlopige toename van export, productie en werkgelegenheid. 

-  vraag is of dit doorzet

Informele sector

- speelt een grote rol in de Braziliaanse economie.

- 33% van de Brazilianen in de  beroepsbevolking werkt (voor een deel)  informeel -> illegale goudmijn, straat- en  strandverkopers

Het werk in de informele sector wordt niet geregistreerd.

- Voordeel:+ geen belasting betalen

- Nadelen:- geen uitkering bij ziekte of  een ongeval

                 - onzekere inkomsten

Voordeel en nadeel overheid?

Voordeel: geen onrust 

Nadeel: Geen belasting inkomsten 

Aan de slag

 Maken volgende opdrachten van par. 2.3

1,2,3,4

Sociale ongelijkheid

De sociale ongelijkheid in Brazilië is relatief groot.



De inkomensongelijkheid kun je weergeven met 

de Gini-coëfficiënt: 

0     =  geen ongelijkheid

100 =  extreme ongelijkheid

 

Brazilië: 47 in 2020 (is hoog!)

Sociale ongelijkheid

Met de Lorenzcurve kun je de 

sociale ongelijkheid weergeven:

Brazilië: de rijkste 1% verdient 

bijna veertig keer zo veel als de 

armste 50% bij elkaar opgeteld.

Regionale ongelijkheid

Economische groei vindt vaak plaats in kernregio’s. (zuid en zuidoosten)

Ook de deelstaat van Brasília is welvarender door veel goedbetaalde overheidsbanen.

Waarom?

Daar zijn de meeste agglomeratievoordelen (=voordelen van vestiging in een grote stad)

Kernregio: Sao Paulo, Rio de Janeiro en Belo Horizonte

(driehoek) 

 Heeft veel hoogwaardige

industrie (chemische, auto, vliegtuigen, staal) en diensten.

Kernregio interessant door 

• Gunstige vestigingsfactoren: 

      - Goede infrastructuur

      - Sterke concentratie banken

      - Grote diverse arbeidsmarkt 

      - Goede afzetmogelijkheden

Het stedelijk netwerk is goed ontwikkeld

• Probleem: gevolgen van economische crisis in het kerngebied het grootst + veel vervuiling en congestie

Regionale ongelijkheid

De andere deelstaten blijven achter, 

veel armoede in het noordoosten en  

noordwesten.

Gevolg: migratie naar de steden of 

naar het Amazonegebied voor een inkomen

Sociaal beleid overheid

• armere Brazilianen krijgen meer steun -> minder sociale ongelijkheid
• armere deelstaten krijgen meer steun -> minder regionale ongelijkheid

Bolsa Família: moeders ontvangen onder 2 voorwaarden geld van de overheid:

 1 scholing voor hun kinderen

 2 vaccinaties voor hun kinderen

Waarom structurele oplossing armoede?

Ontsnappen aan cirkel van armoede

Stimuleert sociale mobiliteit

13,8 milj. gezinnen =

48 milj. inwoners 

https:

Vergelijk de twee cirkeldiagrammen 

Sociale klassen in de favela's 2002 en 2011. Invloed sociale programma's?

Figuur 3.10: Verschillende etnische bevolkingsgroepen voor de Braziliaanse vlag.

Lezen en verwerken

 Maken volgende opdrachten van par. 2.3

1 t/m 7