H1, §3: Informatie beoordelen

• Burgerschap
• MBO
• Studiejaar 1

Hoofdstuk 1, §3:

Informatie beoordelen

Deltion ICT Lyceum

2024-2025

Vorige les

▸ Introductie Burgerschap

▸ H1, §2: Kritische denkvaardigheden

Lesdoelen

Aan het einde van deze les:

▸ Weet je hoe je informatiebronnen op betrouwbaarheid checkt.

▸ Kun je uitleggen wat nepnieuws is, waarom mensen het delen en hoe je het kunt herkennen.

▸ Begrijp je hoe informatie mensen (op een verkeerde manier) kan beïnvloeden.

Waar haal jij
je informatie vandaan?

Bespreek:

• Waar haal jij je informatie vandaan?

• Gebruik jij verschillende bronnen om iets te achterhalen?

Misleidend nieuws

Er komt elke dag in veel verschillende vormen nieuws op ons af. Soms kan deze informatie misleidend zijn.

Dat kan expres worden gedaan om bijvoorbeeld mensen te beïnvloeden of soms wordt er ook wel eens een foutje gemaakt.

Leg uit:

Er zijn veel soorten nieuws, en sommige kunnen misleidend zijn. Bijvoorbeeld:

• Propaganda, die wordt gebruikt om mensen te beïnvloeden of te manipuleren.
• Activisten, die alleen de feiten laten zien die hun verhaal ondersteunen.
• Nepnieuws, dat helemaal niet klopt.

Soms is nieuws expres verkeerd (desinformatie) en soms is het per ongeluk fout (misinformatie). Het is belangrijk om dit te herkennen.

Wat is
nepnieuws?

Nepnieuws is misleidende en onjuiste informatie, die wordt verspreid om geld te verdienen of om de publieke opinie te beïnvloeden.

Het is een vorm van desinformatie.

Bespreek met de studenten wat nepnieuws is:

Nepnieuws is informatie die bewust verkeerd of misleidend is gemaakt om mensen te laten denken dat het echt is. Het lijkt vaak op echt nieuws, maar is meestal verzonnen of verdraaid.

Mensen maken nepnieuws om verschillende redenen, zoals:

• Geld verdienen.
• Verwarring veroorzaken.
• Mensen beïnvloeden om op een bepaalde manier te denken.

Daarom is het belangrijk om kritisch na te denken en bronnen goed te controleren voordat je iets gelooft of deelt.

Gevolgen van nepnieuws

Bekijk de introductie van het nieuwsartikel en de grafiek op de slide.

Bespreek met de studenten:

• Waarom denken jullie dat medische desinformatie een probleem is voor artsen?
• Hebben jullie ooit medisch advies aangenomen van iemand op sociale media? Zo ja, waarom?
• Hoe kun je bepalen of iemand betrouwbare informatie deelt?

Achtergrondinformatie:

Uit een onderzoek van de NOS en artsenfederatie KNMG onder 670 artsen blijkt dat meer dan de helft van hen wekelijks te maken heeft met patiënten die verkeerde ideeën hebben over medische behandelingen of medicijnen. Bij een op de zes artsen gebeurt dit zelfs dagelijks of meerdere keren per dag. Dit maakt het werk van artsen zwaarder, omdat ze tijd moeten besteden aan het weerleggen van onjuiste informatie.

De meeste desinformatie gaat over onderwerpen zoals vaccinaties, allergieën, anticonceptie en vitamines. Artsen maken zich zorgen omdat nepnieuws op sociale media gevaarlijke situaties kan veroorzaken, bijvoorbeeld wanneer patiënten medische adviezen negeren of behandelingen weigeren.

❛Ik zie het meteen als een bericht nepnieuws is.❜

Bespreek de stelling:

Kunnen jullie meteen zien of een bericht nepnieuws is? Hoe merken jullie dat? Wat let je op om dit te bepalen?

Test je kennis!

Quiz
Maak de quiz 'Hoe zie je of een bericht betrouwbaar is?' van NPO Kennis.

Ga naar: https://npokennis.nl/story/691/

npokennis.nl

Herkennen van nepnieuws

Bekijk de afbeelding op de slide.

Hier staan tips die je kunt gebruiken om nepnieuws te herkennen.

Tips:

1. Kijk naar de bron:

Is de bron betrouwbaar? Klinkt de URL of de naam van de website normaal? Een vreemde of onbekende URL kan wijzen op nepnieuws.

2. Controleer andere bronnen:

Kun je hetzelfde nieuws ook bij andere betrouwbare bronnen vinden? Als je het nergens anders terugziet, kan het nepnieuws zijn.

3. Let op de boodschap en het doel:

Heeft het verhaal een duidelijke boodschap? Speelt het in op emoties of vooroordelen? Als het verhaal een duidelijk doel lijkt te hebben, zoals het benadelen van een bepaalde groep, wees dan extra kritisch.

Technieken

Online worden verschillende technieken gebruikt om mensen te beïnvloeden en te overtuigen. Makers van nepnieuws spelen vaak in op onze vooroordelen en meningen door deze te bevestigen. Dit doen ze bijvoorbeeld om geld te verdienen of om politieke invloed uit te oefenen.

Het is belangrijk om deze technieken te herkennen, zodat je niet zomaar wordt misleid.

Artificiële
Intelligentie

Steeds vaker kritisch kijken door de komst van kunstmatige intelligentie.

https://www.news.com.au/technology/online/elon-musks-new-chatbot-grok-shows-how-badly-ai-can-go-wrong/news-story/f54e858c5e693dd440a4c5893a287f2c

Aan de slag!

Opdracht 9: Veel informatie
Maak opdracht 9 vanaf bladzijde 18
in je werkboek.

Geef twee tips over hoe je info op betrouwbaarheid kunt checken.

Waarom delen mensen
nepnieuws?

Volgende les

▸ H1, §4: Je mening vormen 

Succes deze week, en
tot de volgende les!