3hv-kruisingen-herhaling + 2.4-VWO

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

Erfelijkheid en evolutie

Op tafel:

Chromebook -> lessonup

Reader genetica

Schrift + pen

Telefoon in (telefoon)tas

Planning

• Herhaling
• Leerdoelen
• Uitleg
• Zelfstandig werken
• Volgende keer
  

Wat is een intermediair fenotype?

Bij honden wordt de vachtkleur onder andere bepaald door een autosomaal allelenpaar met een allel voor rode vacht en een allen voor zwarte vacht. Honden kunnen een rode vacht hebben, een gevlekte of een zwarte vacht. 

Een hond met een gevlekte vacht paart met een hond met een zwarte vacht. 

1. Hoe groot is de kans dat de eerste hond die geboren wordt, een gevlekte heeft? Leg je antwoord uit met behulp van een kruisingsschema.

2. Hoe groot is de kans dat de eerste en de tweede hond die geboren worden een gevlekte vacht hebben? Geef de berekening.

Leerdoelen

Je kunt zelfstandig een kruisingschema maken voor een geslachtsgebonden overerving

Karyogram

Waarom komen chromosomen (en dus genen) in paren voor?

Voorbeelden van x-chromosomale aandoeningen

Ziekte van duchenne (spierziekte)

adrenoleukodystrofie (stofwisselingsziekte)

agammaglobulinemie (chronische ontstekingen)

spondylo-epifisaire dysplasie tarda (erfelijke aandoening botten) 

Denk mee..

• Het gen voor kleurenblindheid is recessief en is X-Chromosomaal.
• Een kleurenblinde man en een homozygoot (niet-kleurenblinde) vrouw krijgen een kind.

	Xa	Y
XA
XA

Wat is de kans op kleurenblinde kinderen?

	Xa	Y
XA
XA

1. 0%
2. 25%
3. 50%
4. 100%

	Xa	Y
XA	XAXa	XAy
XA	XAXa	XAy

• Het gen voor kleurenblindheid is recessief en is X-Chromosomaal.
  
• Een kleurenblinde man en een heterozygoot (niet-kleurenblinde) vrouw krijgen een kind.
  

	Xa	Y
XA
Xa

Hoeveel procent van de nakomelingen is kleurenblind?

	Xa	Y
XA
Xa

1. 25% alleen de mannen
2. 25% alleen de vrouwen
3. 50% mooi verdeeld
4. 100% zowel mannen als vrouwen

	Xa	Y
XA	XAXa	XAY
Xa	XaXa	XaY

X-chromosomaal recessief

Eigenschap komt vaker voor bij mannen. Ze hebben maar één X-chromosoom en dus grotere kans dat het tot uiting komt.

Als de moeder het heeft (X^aX^a) dan hebben 

alle zonen het ook (X^aY)

X-chromosomaal dominant

Als de vader (XAY) het heeft, hebben alle dochters het ook (X^AX^?)

Vraag 1

Bij Drosophila (=fruitvliegje) komt onder andere het allel "vleugels zonder dwarsaders" voor. Dit allel is X-chromosomaal en recessief. 

Dus:           X^A = normale vleugel

                                         X^a = vleugel zonder dwarsader

Teken een kruisingsschema op een kladblaadje !

Vraag 1

Een vrouwtje met vleugels zonder dwarsaders wordt gekruist met een mannetje met normale vleugels. De F1 individuen die hieruit ontstaan, worden onderling gekruist: dit geeft F2 nakomelingen

Dus:      P =    

Vraag 1

Een vrouwtje met vleugels zonder dwarsaders wordt gekruist met een mannetje met normale vleugels. De F1 individuen die hieruit ontstaan, worden onderling gekruist: dit geeft F2 nakomelingen

Dus:      P =     X^aX^a   x   X^AY

Teken een kruisingsschema op een kladblaadje !

Hoeveel % van de vrouwtjes uit de F2 heeft vleugels zonder dwarsaders?
Geef alleen het getal van het percentage!

Uitleg

vraag 1

Hoeveel % van de vrouwtjes uit de F2 heeft vleugels zonder dwarsaders?

50%

Vraag 2

Konijn:

X^A = gezond

X^a = ziek

P = X^AX^a    x    X^AY

Vraag 2
Welke fenotypen komen bij de mannelijke en vrouwelijke nakomelingen voor en in welke verhouding?

Uitleg

vraag 2

Welke fenotypen komen bij de mannelijke en vrouwelijke nakomelingen voor en in welke verhouding?

Man:         gezond: ziek= 1 : 1

Vrouw:      gezond: ziek= 1 : 0

Vervolg vraag 2

Hoe groot is de kans dat uit deze kruising (P = XAXa x XAY) een ziek konijn ontstaat? 

Vervolg vraag 2

Uit deze kruising (P = XAXa x XAY) ontstaat een mannelijk konijn. Hoe groot is de kans dat dit konijn ziek is? 

Zelfstandig werken

Wat: 1.  Nakijken 3.1 t/m 3.2.1

          2. Lezen 2.4 (blz. 11 t/m 12)

          3. Maken opdrachten 3.2.3 (blz. 23+24)

Hoe: Individueel

Hulp: Reader genetica

Klaar: -Lezen reader

             -Samenvatting

  

Volgende keer

Weektaak:

Maken opdrachten 3.2.2 + 3.2.3 (blz. 21 t/m 23)

Volgende les:

2.5 Stambomen