M4 Examenbundel theorie leesvaardigheid

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

M4 

Theorie 

bladzijde 27 tot en met 36 

tekstsoorten

leesstrategieën

moeilijke woorden

beeld en opmaak

schrijfdoel en lezers

In het examen leesvaardigheid kan je drie soorten teksten tegenkomen:

- informatieve teksten

- instructieve teksten 

- betogende teksten 

informatieve teksten

• artikelen uit kranten en populaire tijdschriften
• standaardformulieren
• schema's en schematische informatie
• notities
• teksten van internet met doorklikpunten

Wat wordt bedoeld met instructieve teksten?

Waar vind je
betogende teksten?

Betogende teksten

• artikelen uit kranten en populaire tijdschriften
• reclameteksten
• advertenties
• folders

Leesstrategieën

Je kunt op verschillende manieren lezen:

- globaal lezen/verkennend lezen

- zoekend lezen

- intensief/nauwkeurig lezen

Globaal lezen

- Waar gaat de tekst over?

- Wat voor standpunten kom je tegen?

- Hoe denkt de schrijven over het onderwerp?

Zoekend lezen

- Als je bepaalde informatie uit de tekst moet halen.

- Al lezend zoek je naar je antwoord.

Bijvoorbeeld: 'Welke voorbeelden staan in alinea 4?'

Je gaat naar alinea 4 en zoekt zin voor zin naar een voorbeeld.

Tip: markeer de gevonden elementen.

Intensief lezen

- Zorgvuldig, met aandacht lezen

- Lees de vragen nauwkeurig: wat wil je weten?

- Lees altijd alle antwoorden van de meerkeuzevragen nauwkeurig: wat is het beste antwoord?

Tip: schrijf naast elke gelezen alinea in elke woorden wat je hebt gelezen. 

Wat doe je al je op je examen een moeilijk woord tegenkomt?

'Het uitgaansgeweld neemt in grote steden door toezicht met camera's drastisch af. Auto-inbraken en vernielingen komen in sommige steden bijna niet meer voor.' Door welk woord kun je 'drastisch' vervangen?

1. flink
2. misschien
3. nauwelijks
4. waarschijnlijk

antwoord A

Als je het woord drastisch in de eerste zin niet kent, kun je de betekenis afleiden uit de tweede zin. Vui je flink in op de plaats van drastisch, dan klopt de tekst.

Drastisch = flink

'In Breda is het aantal auto-inbraken rond het station, sinds daar deze zomer 33 camera's zijn opgehangen, bijna tot nul gereduceerd.' Door welk woord kun je 'gereduceerd' vervangen?

1. vergroot
2. verkleind
3. vermenigvuldigd

Antwoord B

Uit de zin kun je afleiden dat het verkleind moet zijn, want met vergroot of vermenigvuldigd krijg je een heel vreemde uitspraak. Je hebt dus geen woordenboek nodig.

gereduceerd = verkleind

'Hij heeft de deskundigen gevraagd eens te kijken of het helpt als mensen anoniem aangifte kunnen doen van iets wat niet door de beugel kan. Hij denkt dat mensen iets bij de politie durven aan te geven, als ze hun naam niet hoeven te noemen.' Welke omschrijving past het best bij het woordje 'anoniem'?

1. zonder naam van de dader te noemen
2. zonder de telefoon te gebruiken
3. zonder een formulier in te vullen
4. zonder je eigen naam te noemen

Antwoord D

De gedachte is: misschien helpt het als mensen 'anoniem' aangifte kunnen doen. Met andere woorden: 'als ze hun naam niet hoeven te noemen'.

anoniem =  naamloos/zonder naam

Waar wordt het beeld en de opmaak van de tekst door bepaald? (meer antwoorden mogelijk)

1. titel, tussenkopjes
2. illustraties
3. lettertypes
4. tekst- en alinea-indeling

Wat wordt bedoeld met 'KOP'?

1. hoofd
2. titel
3. tussenkopje
4. baas

Wat is de functie van de titel?

1. duidelijk maken waar de tekst over gaat
2. aandacht trekken
3. amuseren
4. overtuigen

Wat is de functie van een tussenkopje?

1. houvast bij het lezen
2. structuur
3. handig bij globaal en zoekend lezen
4. amusant

Wat zijn illustraties?

blz. 32

Een afbeelding in een advertentie kan verschillende functies hebben.
1. De afbeelding dient om aandacht te trekken
2. De afbeelding is nodig om de tekst te kunnen begrijpen
3. De afbeelding voegt nieuwe informatie-elementen toe aan de tekst
Welke functie(s) heeft de afbeelding in deze advertentie?

1. alleen 1
2. alleen 2
3. 1 en 2
4. 2 en 3

Antwoord A

Op de afbeelding staat iemand met een kind op zijn rug voor een doolhof. Je hebt deze foto niet nodig om de tekst te begrijpen, en de foto voegt ook geen nieuwe informatie toe. Het is een opvallende foto. Hij is bedoeld om de aandacht te trekken.

Op welk aspect legt de afbeelding in de advertentie de nadruk?

1. een nieuw bestaan in Nederland is voor vluchtelingen aantrekkelijk
2. iedereen kan vrijwilliger bij Vluchtelingenwerk worden
3. Vluchtelingen hebben de hulp van anderen nodig
4. Weet iedereen voor vluchtelingen de weg in de eigen woonplaats?

Antwoord C

Zonder hulp kan een vluchteling de weg niet vinden in het doolhof van instanties

Welke doelen kan
een schrijver hebben?

p. 35

Voor wie is deze advertentie bedoeld?

1. alleen voor jonge mannen
2. voor belangstellenden voor en functie bij de landmacht
3. voor mannen en vrouwen die al in de landmacht zitten
4. voor scholieren op technische opleidingen

Antwoord B

Onder aan de advertentie lees je: Ontdek of jij geschikt of ongeschikt bent voor een baan bij de koninklijke landmacht. Dat moet bedoeld zijn voor iedereen die belangstelling heeft om bij de landmacht te werken.

Wat is het voornaamste doel van deze advertentie?

1. de lezers informeren
2. de lezers amuseren
3. de lezers tot handelen aansporen
4. de lezers overtuigen

Antwoord C

De lezer wordt aangespoord tot handelen: Ga naar de website of bel.

Amsterdam is de hoofdstad van Nederland.
Is dat een feit of een mening?

1. feit
2. mening

Amsterdam is een prettige stad om in te wonen.
Is dat een feit of een mening?

1. feit
2. mening

Weektaak 

• Maak de opdrachten van bladzijde 27 tot en met 36