10.2 Dekolonisatie

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

10.2 Dekolonisatie

Lesdoelen

Dekolonisatie van Azië, Midden-Oosten en Afrika

Oorzaken en gevolgen onafhankelijkheid

Analyse spotprenten

Tijdvak 10 (1945-heden)

1. De Koude Oorlog
2. Dekolonisatie
3. Sociaal-culturele veranderingen en toenemende welvaart vanaf de jaren 1960 
4. Eenheid en verdeeldheid in Europa
   
5. Multiculturele en pluriforme samenlevingen 

Even slepen - 

welk k.a. hoort ook alweer bij welke eeuw?

16de eeuw

17de eeuw

18de eeuw

19de eeuw

20ste eeuw

1

20ste eeuw

2

De Europese overzeese expansie

Handelskapitalisme, wereldwijde handelscontacten & start wereldeconomie 

Transatlantische slavenhandel, plantage-economie & abolitionisme

Modern imperialisme & industrialisatie

Verzet tegen het West-Europese imperialisme

Dekolonisatie

Deze kaart uit 1945 doet sterk denken aan

1. Het Modern Imperialisme
2. De nederlaag van Hitler
3. De opkomst van de VS en de SU als wereldmachten
4. Nog meer aardrijkskunde

Bedenk waarom in de zomer van 1945 de dekolonisatie in Zuidoost-Azië in een stroomversnelling kwam

Het einde van de wereldrijken

Groeiend nationalisme in kolonies = gevoel dat je één volk bent en dus ook één (onafhankelijk!) land wil zijn - proces dat al rond 1900 sterk opkomt (onderwijs, WOI) - groeiend verzet tegen het Europees imperialisme

Tweede Wereldoorlog:

• Japan (Aziatisch) verslaat in een snelle opmars Europese landen
  (Fransen in Laos/Cambodja/Vietnam, Engelsen in Singapore, Maleisië,
  Nederlanders in Indonesië)
• Daardoor: macht kolonisator weg
• 15 augustus 1945: Japan weg, want capituleert
• En dan? Geen Japan, geen Europa: machtsvacuüm in delen van Azië
• Europese landen verzwakt door WOII, dus snel ingrijpen is niet mogelijk/wenselijk
• De wereld van na WOII is totaal anders dan die van voor WOII (SU + VS dominant, Europa tweede viool)

 

Vanaf 1945 (tot ong. in de jaren 1970) dekolonisatie in Azië en Afrika - dit is dus een proces

Dekolonisatie Indonesië

Excuses - terecht of niet?

Geef antwoord op de volgende vragen

1. Hebben excuses maken over gebeurtenissen uit het verleden zin? Waarom wel/niet? 
2. Stelling: als er geen ooggetuigen meer in leven zijn, hebben excuses maken geen zin. Geef een beargumenteerd commentaar 
3. Voor meerdere gebeurtenissen uit het Nederlandse verleden wordt (mogelijk) excuses aangeboden. Zoek op waarvoor. 

Excuses maken over gebeurtenissen uit het verleden heeft zin.

Het heeft geen zin, wat gebeurd is, is gebeurd

Het heeft alleen zin voor de slachtoffers

Het heeft zin voor de slachtoffers en daders

Als er geen ooggetuigen meer in leven zijn, hebben excuses maken geen zin.
Beargumenteer deze stelling.

Voorbeelden van
historische excuses

https:

Het is terecht dat Nederland excuses aan Indonesië heeft aangeboden voor het geweld tijdens de dekolonisatie

Onterecht

Terecht

Geen mening

Deze vraag over de dekolonisatie van Nederlands-Indië heb ik nog

l'Histoire se répète?

China lanceert 'One Belt One Road' in 2013 - de nieuwe zijderoute

In ruil voor het aangaan van Chinese leningen bouwt China infrastructurele projecten (havens, treinverbindingen) door Chinezen, voor lokale markten (en voor Chinezen)

Voorbeeld: Kenia (Afrika) - De wereld van de Chinezen (afl. 1 - eerste 13 min.)

Kijkvraag: vind je wat je ziet en hoort een vorm van Chinees kolonialisme?

https:

De aanwezigheid van China in Kenia is een voorbeeld van nieuw imperialisme

1. Mee eens
2. Enigszins mee eens
3. Mee oneens
4. Geen mening

Spotprenten toelichten!

Wat is de boodschap van de tekenaar - ondersteun je antwoord met elementen uit de bron.

Wat is de boodschap? Ondersteun met twee elementen uit de prent

Januari 1960 - nieuwe mensen.

Vivat Balambo - 

Welke boodschap wordt hier gegeven over dekolonisatie? Ondersteun met 2 elementen

Lesdoelen

Dekolonisatie van Azië, Midden-Oosten en Afrika

Oorzaken en gevolgen onafhankelijkheid

Spotprenten Midden Oosten

1. Er volgen vijf cartoons in LessonUp. 
2. Je krijgt telkens 4 minuten waarover de cartoon gaat. 
3. Je legt uit
   - over welke gebeurtenis de cartoon volgens jou gaat
   - welke boodschap de tekenaar heeft
4. De spinner wijst telkens iemand aan die de cartoon toelicht
   

De erfenis, 1948

over welke gebeurtenis gaat de cartoon volgens jou - geef ook elementen
- welke boodschap de tekenaar heeft

Bibi (Benjamin Netanjahu, premier Israel):
"Ik ben nog steeds voorstander van een twee-staten-oplossing" (2015)

over welke gebeurtenis gaat de cartoon volgens jou - geef ook elementen
- welke boodschap de tekenaar heeft

Augustus 1956

"De man aan de kraan"

Op het zwarte vat staat 'olie', op het kraantje 'Suez'

over welke gebeurtenis gaat de cartoon volgens jou - geef ook elementen
- welke boodschap de tekenaar heeft

Nassers tomb? (Nassers graf?) - 1956

Op de sarcofagen staan 'G.B.' en 'France', op de broekspijp staat 'Nasser' en op het kruikje 'Suez'

over welke gebeurtenis gaat de cartoon volgens jou - geef ook elementen
- welke boodschap de tekenaar heeft

Op de toren staat 'Algerien Politik' (Algerijnse politiek)

Bovenop de toren staat Charles de Gaulle (president van Frankrijk in 1962)

Op het tonnetje staat 'ultras'

Op de tas staat 'Hilfe aus Peking Moskou' (hulp uit Peking en Moskou)

over welke gebeurtenis gaat de cartoon volgens jou - geef ook elementen
- welke boodschap de tekenaar heeft

Dekolonisatie en Koude Oorlog

In een interview met een Amerikaanse journalist oordeelde Ho Chi Minh in 1946 over de oorlog tegen de Fransen:

Het zal niet hopeloos zijn. Wij hebben een wapen dat krachtiger is dan het modernste kanon: nationalisme. Onderschat zijn kracht niet. Er zijn miljoenen hutten waar onze troepen kunnen schuilen. Het wordt een oorlog tussen een olifant en een tijger. Als de tijger stilstaat zal de olifant hem met zijn machtige slagtanden verpletteren. Maar de tijger staat niet stil. Overdag schuilt hij in de jungle, 's nachts komt hij eruit. Dan springt hij op de rug van de olifant en scheurt er grote brokken vlees uit, waarna hij weer verdwijnt in de donkere jungle. En langzaam zal de olifant doodbloeden. Dat zal de oorlog in Vietnam zijn. 

Wie wordt in Ho's metafoor bedoeld met de olifant, en wie met de tijger?

1. De olifant is de Vietnamese bevolking, de tijger is de Franse kolonisator
2. De Franse kolonisator is de olifant, de tijger is de Vietnamese bevolking

Wat is de boodschap van Ho's metafoor?

De VS gaan zich steeds meer bemoeien met Frans-Indochina/Vietnam. Dit is bijzonder, omdat...

1. de VS bang waren voor een nieuwe wereldoorlog
2. de VS zich alleen bezig hielden met (West-)Europa
3. de VS zelf als oud-kolonie een tegenstander van kolonialisme waren
4. ook toen al de Amerikaanse buitenlandse politiek 'America First' was

De VS gaan zich steeds meer bemoeien met Frans-Indochina/Vietnam. Dit is te begrijpen, omdat...

1. de VS bang waren voor een nieuwe wereldoorlog en dat probeerden ze op deze manier te voorkomen
2. de VS de grondstoffen uit Vietnam veilig wilden stellen
3. de VS wilden voorkomen dat Vietnam/Zuidoost-Azië onder communistische invloed zou komen
4. de Amerikanen hun nieuwe type waterstofbom (krachtiger dan atoombommen) wilden testen

Wat is er grappig monsieur? Ik probeer de weg eruit te vinden.

Indochina - Vietnam.

De tekenaar maakt duidelijk dat:

1. de V.S. de nieuwe wereldleider zijn en Frankrijk niet meer
2. de V.S. niet weten hoe ze met dekolonisatie moeten omgaan
3. de V.S. naar een uitweg uit de problemen in Vietnam zoeken
4. het met de V.S. net als met Frankrijk slecht gaat aflopen in Vietnam

Dekolonisatie Vietnam

• 1945: einde Japanse bezetting van Frans-Indochina (Vietnam, Laos, Cambodja)
• Ho Chi Minh leider dekolonisatie Vietnam. Communist. Wens/droom: Vietnam onafhankelijke communistische staat
  
• Dekolonisatieoorlog 1945-1954 tegen de Fransen
• 1954: Franse nederlaag bij Dien Bien Phu (fort). 
• Onderhandelingen. Uitkomst: Vietnam onafhankelijk, scheiding Noord- en Zuid-Vietnam
• Noorden: communisme, gesteund door China (en SU), Zuiden: kapitalisme (Westerse marionetregering), in 1956 verkiezingen over Vietnamese eenwording
• Angst VS: bevolking kiest massaal voor communisme, met gevolgen voor Vietnam en de regio (dominotheorie). Scheiding blijft, toenemende vijandelijkheden tussen Noord en Zuid