2.5 Vrijheid om te denken

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 2

Welkom bij GS!

1. Zit je telefoon in de tas?
2. Pak je laptop erbij.
3. Kom in de Lessonup! 
4. Ben je zover? Toppertje 
5. Google: Wat is filosofie?

Socrates

Socrates was een beroemde Griekse denker. In het jaar 399 voor Christus werd hij door een rechtbank veroordeeld tot de dood. Mensen vonden dat hij jongeren verkeerde ideeën gaf en niet in de juiste goden geloofde. Hij kreeg een beker met gif en dronk die zonder angst leeg. Hij kon vluchten, maar koos ervoor om te blijven en trouw te blijven aan zijn ideeën. Tot het laatste moment bleef hij praten over wijsheid en het leven na de dood. Zijn dood werd een symbool van moed en eerlijk denken.

Wat gaan we doen vandaag?

1. Herhaling vorige les
2. Leerdoelen
   
3. Start maken met paragraaf 2.5 vrijheid om te denken 
4. Wetenschap
5. Filosofie
6. Aan de slag!

Herhaling: Hoe komt Alexander de Grote aan de macht?
En wat voert hij direct uit?

Herhaling: Alexander de Grote veroverde gebied in 3 continenten. Welke 3 waren dat? Sleep ze naar de juiste plek. 

Afrika

Europa

Azië

Noord-Amerika

Zuid-Amerika

Oceanië

Herhaling: Wat is Hellenisme?

1. De verspreiding van de Romeinse cultuur
2. De verspreiding van de Macedonische cultuur
3. De verspreiding van de Griekse cultuur
4. De verspreiding van de Egyptische cultuur

Leerdoelen

Aan het eind van de les weet je:

1. Wat Wetenschap betekent en waarom mensen gingen onderzoeken.
2. Ook weet je wat Filosofie betekent. 
3. Je kent Pythagoras, Hippokrates, Socrates en Plato.
4. En je weet het verschil tussen wetenschap en filosofie.

2.5 Vrijheid om te denken

De School van Athene 1511 - Rafaël

De School van Athene is een beroemd schilderij van de kunstenaar Rafaël. Het toont een grote hal vol beroemde filosofen uit de Oudheid, zoals Plato en Aristoteles, die met elkaar in gesprek zijn. Het schilderij symboliseert wijsheid en wetenschap.

Liefde voor de wetenschap

• Wat is wetenschap (?)
• Nieuwsgierigheid en verklaringen.
• De wereld begrijpen! Waarom?

• Wetenschap - Kennis, en het verkrijgen van die kennis door goed te kijken en door onderzoek te doen.

• Natuurkunde en Aardrijkskunde
• Geneeskunde en Wiskunde
• Pythagoras - Wiskunde

De Stelling van Pythagoras

In een rechthoekige driehoek geldt: de twee korte zijden samen in het kwadraat is gelijk aan de lange zijde in het kwadraat (a² + b² = c²).

Discussiëren

Er werd volop gediscussieerd op het marktplein in Athene. 

Nieuwe ontdekkingen of vraagstukken werden besproken.

LD: Wat is wetenschap?

1. Het verzamelen van kennis door mythes te bestuderen.
2. Het verzamelen van kennis door het de natuur te vragen.
3. Het verzamelen van kennis door een bewijs te vinden.
4. Het verzamelen van kennis door goed onderzoek te doen.

Griekse arts: Hippokrates - eed

Waar kwam Hippokrates achter?

• Ziekten hebben natuurlijke oorzaken, niet door goden.

• Gezonde levensstijl is belangrijk.

• Hippocratische Eed: artsen beloven goed te handelen.

• Vier lichaamssappen moeten in balans zijn. (bloed, slijm, gele gal en zwarte gal)

• Goede observatie helpt bij diagnose.

Eed van Hippokrates

‘Ik zweer bij Apollon, de genezer, bij Asklepios, Hygieia en Panacea en neem alle goden en godinnen tot getuige, om naar mijn beste oordeel en vermogen de volgende eed te houden: ik zal naar mijn beste oordeel en vermogen en om bestwil mijner zieken hun een leefregel voorschrijven en nooit iemand kwaad doen. Nooit zal ik, om iemand te gerieven, een dodelijk middel voorschrijven of een raad geven die, als hij wordt gevolgd, de dood tot gevolg heeft.’

God Asklepios

(Hygieia)

Ambulance

Griekse God Asklepios

Liefde voor de wijsheid

• Wat is filosofie (?)
• Iemand die veel nadenkt over grote levensvragen is een filosoof.
• Filos | Sofia - Vriend van de wijsheid.
• Rijke Grieken > filosofen in dienst als leraar. 

• Socrates - Vragen stellen - Gifbeker
• Filosofie - Denken over grote levensvragen, zoals het leven en de dood, en over goed en kwaad.
• Plato - geen daden, maar woorden! - Liefhebber politiek.

Filosoof Aristoteles gaf les aan Alexander de Grote

Filosofische vraagstukken

• Wat is geluk?
• Wat maakt iemand goed?
• Moeten dieren dezelfde rechten hebben als mensen?
• Kun je echt vrij zijn?
• Is er maar één waarheid?
• Waarom dromen we?
• Wat is belangrijker: slim zijn of aardig zijn?
• Kun je iets 100% zeker weten?
• Heeft alles een reden?
• Moet je altijd de waarheid zeggen?

Socrates

Socrates was een Griekse filosoof die leefde van 470 tot 399 v.Chr. Hij is bekend om zijn manier van vragen stellen om mensen aan het denken te zetten, wat we de Socratische methode noemen. Hij geloofde dat echte wijsheid komt door te erkennen dat je niet alles weet. Socrates schreef zelf niets op, maar zijn ideeën werden door zijn leerling Plato opgeschreven. Hij werd ter dood veroordeeld voor het 'verderven' van de jeugd en het niet erkennen van de goden, en stierf door het drinken van een gifbeker.

Ideeënleer Plato

De denkende mens komt los uit de ketens!

Plato geloofde dat alles wat we zien en voelen (zoals stoelen, bomen of mensen) maar schaduwen zijn van de echte, perfecte vormen die in een ideeënwereld bestaan. Deze perfecte vormen kun je niet aanraken, maar je kunt ze wel met je verstand begrijpen. Volgens Plato was de echte wereld dus niet wat we zien, maar de ideeën achter alles. Bijvoorbeeld, een stoel is niet de perfecte stoel, maar het idee van "stoel" in de ideeënwereld is perfect.

LD: Wat is filosofie?

1. Een theatervoorstelling met veel drama.
2. Denken over grote levensvragen, zoals leven en de dood.
3. Kennis, en het verkrijgen van die kennis door goed te kijken.
4. Moeilijke berekeningen maken en hierover praten.

Leerdoelen

Aan het eind van de les weet je:

1. Wat Wetenschap betekent en waarom mensen gingen onderzoeken.
2. Ook weet je wat Filosofie betekent. 
3. Je kent Pythagoras, Hippokrates, Socrates en Plato.
4. En je weet het verschil tussen wetenschap en filosofie.

LD: Waar kwam de liefde voor de wetenschap vandaan?

1. De Griekse Goden dwongen de Grieken opzoek te gaan naar verklaringen.
2. Het moest van hun koning.
3. Ze waren erg nieuwsgierig en wilden alles begrijpen.
4. Ze hadden teveel tijd over.

LD: Wat is het verschil tussen filosofie en wetenschap?

1. bij wetenschap doen ze onderzoek, bij filosofie niet
2. er is geen verschil
3. er is bij filosofie onderzoek gedaan en bij wetenschap niet

LD: Waarom hielden de oude Grieken zich bezig met wetenschap en filosofie?

Ik kan antwoord geven op de leerdoelen.
LD1: Wat Wetenschap betekent en waarom mensen gingen onderzoeken.
LD2: Ook weet je wat Filosofie betekent.
LD3: Je kent Pythagoras, Hippokrates, Socrates en Plato.
LD4: En je weet het verschil tussen wetenschap en filosofie.

Ja!!

Nee, totaal niet...

Nog niet, wel bijna!

Aan de slag!

Boek 1 vmbo-t/havo

Paragraaf 2.5 Vrijheid om te denken

Opdracht 2, 3, 4, 5 & 6

Welkom bij GS!

1. Zit je telefoon in de tas?
2. Pak je laptop erbij.
3. Kom in de Lessonup! 
4. Ben je zover? Toppertje 
5. Google: Wat is tragedie en komedie?

Erechtheion

De Erechtheion is een tempel op de Akropolis in Athene, gebouwd tussen 421 en 406 v.Chr. in de klassieke oudheid. Het is vooral bekend om de Kariatiden, zes vrouwenbeelden die als zuilen dienen. De tempel was gewijd aan zowel Athena als Poseidon en bevatte heilige plaatsen en mythische relikwieën

Wat gaan we doen vandaag?

1. Herhaling vorige les
2. Leerdoelen
   
3. Afmaken met paragraaf 2.5 vrijheid om te denken 
4. Griekse kunst
5. Klassieke cultuur
6. Griekse Tempel
7. Aan de slag!

Herhaling: Wat is wetenschap?

1. Het verzamelen van kennis door mythes te bestuderen.
2. Het verzamelen van kennis door het de natuur te vragen.
3. Het verzamelen van kennis door een bewijs te vinden.
4. Het verzamelen van kennis door goed onderzoek te doen.

Herhaling: Wat is filosofie?

1. Een theatervoorstelling met veel drama.
2. Denken over grote levensvragen, zoals leven en de dood.
3. Kennis, en het verkrijgen van die kennis door goed te kijken.
4. Moeilijke berekeningen maken en hierover praten.

Herhaling: Wat is het verschil tussen filosofie en wetenschap?

1. bij wetenschap doen ze onderzoek, bij filosofie niet
2. er is geen verschil
3. er is bij filosofie onderzoek gedaan en bij wetenschap niet

Herhaling: Maak de juiste combinaties.

(Staat dit niet in je schrift, neem over van elkaar.)

Wiskundige

Liefhebber van politiek

Moest de gifbeker drinken

Arts, De eed van ....

Hippocrates

Plato

Socrates

Pythagoras

Leerdoelen

Aan het eind van de les weet je:

1. Wat de kenmerken zijn van de Griekse kunst.
2. Ook weet je het verschil tussen een Tragedie en een Komedie.
3. Ook ken je de kenmerken van de Griekse tempel.
4. En je kent de verschillende Griekse zuilen.

Liefde voor de kunsten

• Perfect en gespierd!
• Trots op het lichaam, iedereen moest het zien > naakt.

• Mooie en perfecte vormen: rechthoeken, driehoeken en veel zuilen > Symmetrisch.
• Balans is alles!

• Toneelstukken:
• Tragedie - Liep slecht af.
• Komedie - Vrolijk einde.

Tragedie – Oedipus Rex

Oedipus wil niet dat een voorspelling uitkomt dat hij zijn vader zal doden en met zijn moeder zal trouwen. Maar zonder het te weten, doet hij dat toch! Als hij de waarheid ontdekt, wordt hij heel verdrietig en gaat hij weg uit zijn land.

Komedie – Lysistrata

De vrouwen zijn boos omdat de mannen steeds oorlog voeren. Ze bedenken een grappig plan: ze zeggen dat ze pas weer lief doen tegen hun mannen als de oorlog stopt. De mannen geven uiteindelijk op, en zo komt er vrede!

Laocoön en zijn zonen 40-20 v. Chr

Laocoön en zijn zonen is een beroemd beeldhouwwerk uit de oudheid. Het toont de Trojaanse priester Laocoön en zijn twee zonen, die worden aangevallen door gigantische slangen. Volgens de mythe probeerde Laocoön de Trojanen te waarschuwen voor het houten paard van de Grieken, maar de goden, die de Grieken steunden, stuurden slangen om hem en zijn zonen te doden. Het beeld laat hun pijn en strijd heel realistisch zien, met gespannen spieren en angstige gezichten.

Griekse tempels

Griekse tempels moesten altijd symmetrisch zijn omdat de oude Grieken harmonie en perfectie belangrijk vonden. Ze gebruikten strakke regels voor de verhoudingen, zodat alles mooi in balans was. Dit zie je bijvoorbeeld aan de gelijke rijen zuilen aan beide kanten.

Kleobis en Biton - Archaïsche beelden

Kleobis en Biton waren twee broers uit de Griekse mythologie die bekend stonden om hun kracht en toewijding aan hun moeder. Ze trokken haar kar zelf naar een tempel omdat de ossen niet beschikbaar waren. Hun moeder bad tot de goden om hen de grootste zegen te geven, waarna ze vredig in hun slaap overleden. Hun standbeelden werden gemaakt als eerbetoon aan hun deugdzaamheid.

Wat is cultuur?

1. Alles wat met bestuur te maken heeft. Elke stadstaat had zijn eigen bestuur en dus zijn eigen cultuur.
2. Alles wat met geld te maken heeft. Geld zorgt voor verschillende culturen.
3. Overal gelooft men anders, daarom zorgen Goden voor culturen.
4. Gewoonten en ideeën van een groep mensen, wat wordt doorgegeven aan de kinderen.

Klassieke cultuur

• Door de koloniën en handel verspreidde de Griekse cultuur.
• Zo werd kunst overgenomen.
• Romeinen namen de cultuur over, maar net iets anders.

• Klassieke cultuur - De kunst en de cultuur van de Grieken en Romeinen.
• Klassiek - Dingen uit het verleden die we nog steeds waardevol vinden.

Romeins theater

Een Romeins theater in Spanje. Het is gebouwd in± 16 v. Chr.

Griekse Tempel

Griekse Zuilen

Leerdoelen

Aan het eind van de les weet je:

1. Wat de kenmerken zijn van de Griekse kunst.
2. Ook weet je het verschil tussen een Tragedie en een Komedie.
3. Ook ken je de kenmerken van de Griekse tempel.
4. En je kent de verschillende Griekse zuilen.

LD: Wat was een tragedie?

1. Gesproken teksten, zang, dans en het loopt meestal slecht af met de hoofdpersoon
2. Er kon gelachen worden en er werd spot gedreven met mensen

LD: De tekening in dit figuur is een Griekse tempel. Sleep de namen van de onderdelen op de juiste plaats.

Timpaan

De driehoek in de gevel.

Zuilen

De hoge pilaren.

Kapiteel

De deksteen op een zuil.

Fries

In deze balk staan vaak teksten en afbeeldingen

Architraaf

Deze balk zit onder de fries.

Voetstuk

Op deze steen staat een zuil.

Trap

Hierlangs ging je de tempel in.

Dit is de bestaande opdracht 8a

LD: Combineer de namen van de zuilen aan elkaar.

Zuil 1

Zuil 2

Zuil 3

Korintisch

Dorisch

Ionisch

Ik kan antwoord geven op de leerdoelen.
LD1: Wat de kenmerken zijn van de Griekse kunst.
LD2: Ook weet je het verschil tussen een Tragedie en een Komedie.
LD3: Ook ken je de kenmerken van de Griekse tempel.
LD4: En je kent de verschillende Griekse zuilen.

Ja!!

Nee, totaal niet...

Nog niet, wel bijna!

Aan de slag!

Boek 1 vmbo-t/havo

Paragraaf 2.5 Vrijheid om te denken

Opdracht 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9 & 10

Extra: 13

Welkom bij GS!

1. Zit je telefoon in de tas?
2. Pak je laptop erbij.
3. Kom in de Lessonup! 
4. Ben je zover? Toppertje 
5. Afbeelding: Wat zie je op de afbeelding?

Wat gaan we doen vandaag?

1. Herhaling vorige les
2. Leerdoelen
   
3. Wat is Filosofie
4. Aan het filosoferen geslagen!

Herhaling: Maak de juiste combinaties.

(Staat dit niet in je schrift, neem over van elkaar.)

Wiskundige

Liefhebber van politiek

Moest de gifbeker drinken

Arts, De eed van ....

Hippocrates

Plato

Socrates

Pythagoras

Herhaling: De tekening in dit figuur is een Griekse tempel. Sleep de namen van de onderdelen op de juiste plaats.

Timpaan

De driehoek in de gevel.

Zuilen

De hoge pilaren.

Kapiteel

De deksteen op een zuil.

Fries

In deze balk staan vaak teksten en afbeeldingen

Architraaf

Deze balk zit onder de fries.

Voetstuk

Op deze steen staat een zuil.

Trap

Hierlangs ging je de tempel in.

Dit is de bestaande opdracht 8a

Leerdoelen

Aan het eind van de les weet je:

1. Wat filosofie is.
2. Heb je geoefend met filosofische vraagstukken.
3. En weet je het nut van filosofie.

Wat is filosofie?

• Wat is filosofie?
• Filosofie is nadenken over grote vragen waar niet één juist antwoord op is.
• Filosofen proberen te begrijpen hoe de wereld en het leven werken.
• Je gebruikt je eigen verstand en fantasie.
• Filosofie gaat niet over goed of fout, maar over verschillende meningen en ideeën.
• Iedereen kan filosoferen, want iedereen kan nadenken en vragen stellen!
• Bijvoorbeeld: Wat is geluk?

Bedenk zelf een filosofische vraag:

Aan het filosoferen geslagen!

• Schrijf de filosofische vraag op het blad. 
• Vraag aan elkaar hoe iedereen denkt over de vraag.
• Noteer de antwoorden en probeer elkaar te begrijpen.
• Bespreek elke vraag en na 20 minuten doen we een klassikaal betoog.
•  Wat is Slim zijn? Wat is het leven? Wat is wijsheid?
• Waarom voeren we oorlog?
• Wat is angst?
• Wat is liefde? (valentijnsdag)
• Wat is vriendschap?

Wat is geluk?

Wat betekent het om een goed mens te zijn?

Is het altijd beter om eerlijk te zijn?

Wat zou je doen als niemand je zag?

Kun je echt alles leren?

Waarom bestaan we?

Is het belangrijk om te winnen?

Wat maakt iets mooi?

Is tijd echt of maken wij het gewoon?

Bestaat er zoiets als waarheid?

Wat is het nut van filosofie?

• Helpt je nadenken over belangrijke vragen.
• Geeft je nieuwe ideeën en verschillende manieren om dingen te zien.
• Maakt je kritisch en leert je niet alles zomaar te geloven.
• Bouwt begrip en respect voor andere meningen.
• Helpt je omgaan met onzekerheid en niet alles hoeft te weten.

Leerdoelen

Aan het eind van de les weet je:

1. Wat filosofie is.
2. Heb je geoefend met filosofische vraagstukken.
3. En weet je het nut van filosofie.

Hoe leuk vond ik deze les?

010