Sara Burgerhart

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Brief-/zedenromans

psychologische verdieping van personages ipv. amusement

innerlijke ontwikkeling (Verlichting)

romans met deugdzame helden en heldinnen (voorbeeldgedrag)

verdedigen van normen en waarden

zedenroman in briefvorm (dagboek), waarom?

Welkom dv5!

Deze les:

Terugblik

Tekstsoorten en -kenmerken 

Sara Burgerhart

Opdracht

Denk aan: themaverslag deadline vrijdag 7 april 23.59

Terugblik: 18e eeuw

regentenheerschappij

burgerij wilde meer macht en invloed bestuur

stromingen: rationalisme & Verlichting en classicisme & sentimentalisme

kennis komt voort uit verstand (de Rede) vs. het gevoel

Tekstsoorten en -kenmerken

literatuur door én voor burgers 

satire: spottende teksten die belerend en kritisch bedoeld zijn (lering ende vermaak)

schrijvers als opvoeders en opinievormers

opkomst vrouwen als schrijfsters 

kindergedichten, spectoriale geschriften, imaginaire reisverhalen en brief-/zedenromans

Kinderliteratuur

belangrijke thema's: opvoeding en onderwijs

Hieronijmus van Alphen Proeve van Kleine Geedigten voor Kinderen

studie-ijver, deugden (oprechtheid en gehoorzaamheid), relatie kind-ouder

kinderlijk(e) taalgebruik en onderwerpen

kind verwoordt vaak de les of moraal

Kindergedichten

Spectoriale geschriften

Spectoriale geschriften

functioneerde als opinieorgaan voor de burgerij

raad geven aan burgers over zaken uit het dagelijks leven en problemen op zedelijk en godsdienstig gebied

doel: leerzaam en amusant (lering ende vermaak)

verschillende soorten teksten in tijdschrift: karakterschets, moraliserende gedichten of (fictieve) lezersbrieven

minder populair: geen politieke kwesties en opkomst roman

opvattingen Verlichting: 

- deugd

- redelijkheid

- tolerantie

aandacht voor levensvragen en kritiek op ondeugden (luiheid, drankmisbruik, etc.)

Imaginaire reisverhalen

Imaginaire reisverhalen

verhaal over reis naar denkbeeldig land

maatschappijkritiek leveren: denkbeeldig land beschrijven = situaties eigen land bekritiseren 

Reize door het Aapenland

Brief-/zedenromans

Brief-/zedenromans

- sloot aan bij zelfbespiegeling 

- versterkte de illusie van echtheid

- ieder personage eigen typerende talige kenmerken

- spanning verhogen (zoekraken of verkeerd begrijpen van brief)

Betje Wolff en Aagje Deken 

De Historie van Mejuffrouw Sara Burgerhart 

Sara Burgerhart

het verhaal (Laagland blz. 138)

dagelijks leven en burgerlijke personages in alledaagse en serieus bedoelde scènes

pleidooi voor goede opvoeding, goede leiding en huiselijk geluk

boodschap: een vrouw moest zich niet veel bezighouden met werelds vermaak als luxe en mode -> richten op geluk in huwelijk en gezin (niet in de verkeerde handen terechtkomen)

gericht aan publiek: Nederlandsche Juffers (jonge vrouwen)

Sara Burgerhart

Brief 11: brieven aan haar oom die haar heeft ondergebracht bij een 'tante' die niet goed voor haar zorgt -> zelf besloten ergens anders gaan wonen

Brief 24: over thuisdominee zonder opleiding, zorgt ervoor dat tante het geld dat voor Sara is bedoeld aan hem besteedt, opvallend: begint met meneer (niet netjes voor die tijd)

Brief 25: Sara's oom schrijft aan een broeder, opvallend taalgebruik (begint met verachterlijke kerel) en opvallend korte brief

Opdracht literatuurportfolio

Ga naar Classroom, schrijfopdracht Sara Burgerhart

Deadline zondag 16 april 23.59