Maatschappijkunde - H1 Wat is criminaliteit?

• Maatschappijkunde
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 3

MAATSCHAPPIJKUNDE

CRIMINALITEIT

1.1 Wat is crimineel gedrag?

Bladzijde 6 en 7

Crimineel?

Crimineel?

Crimineel?

(On)geschreven regels

Ongeschreven regels

Regels voor gedrag die nergens op papier staan

(spugen op straat)

Geschreven regels

Regels die in reglementen of wetten staan

(regels op school of bij je sportclub)

Geschreven regels  zijn ook rechtsregels

Deze staan in onze wetten

Criminaliteit heeft te maken met waarden en normen

Iets dat je belangrijk vindt in het leven. Bijvoorbeeld eerlijkheid of respect.

Afspraken over hoe wij ons gedragen.

Waarde

Eerlijkheid 

Respect

Veiligheid

Norm

Ik steel niet

Ik gooi geen afval op de grond

Ik heb geen mes op zak

Criminaliteit 

Het geheel van gedragingen dat door de wet strafbaar wordt gesteld

Wet overtreden = strafbaar feit (ook wel delict)

Voorbeelden: iemand mishandelen of een moord plegen

Wat gebeurt er als er geen wetten zouden zijn?

Waar staan die wetten?

• Wetboek van Strafrecht

Voorbeelden: mishandeling, moord, verkrachting, inbraak, openbaar dronkenschap en wildplassen

Andere wetten

Wegenverkeerswet

(joyriden, zonder helm rijden, doorrijden na een ongeval)

Opiumwet

(de wet over drugsgebruik)

Wet op de economische delicten

(frauderen of geld witwassen)

Criminaliteit is tijdsgebonden

• Overspel was in 1970 nog strafbaar, nu niet meer.
  

• Milieuvervuiling wordt nu zwaarder bestraft.
  

• Nieuwe vormen van criminaliteit: internet fraude, hacken en naaktfoto's rondsturen.
  

Is homoseksualiteit strafbaar in bepaalde landen?

Is wapenbezit overal in de wereld verboden?

Criminaliteit is plaatsgebonden

• In ongeveer 70 landen is een relatie met iemand van hetzelfde geslacht strafbaar

• In de Verenigde Staten is het een grondrecht om een wapen te mogen dragen

Andere voorbeelden...

•  Je telefoon gebruiken op de fiets

• Je moet een mondkapje dragen

• Het homohuwelijk is niet (meer) strafbaar

5 minuten pauze

Wel in het lokaal blijven.

1.2 Soorten criminaliteit

Bladzijde 8 en bladzijde 9

Overtreding

Lichte schendingen van de wet

Wildplassen, zwartrijden

Misdrijf

Zware schending van de wet

Moord, verkrachting, inbraak

Wetboekvan Strafrecht

1. 120 rijden waar je 80 mag

2. Brandstichting

3. Openbaar dronkenschap

4. Geluidsoverlast

5. Iemand mishandelen

6. Rijden onder invloed

7. Vandalisme

8. Wildplassen

Overtreding of misdrijf?

Misdrijf -> overtreding

Overtreding

• Maximaal 1 jaar in het Huis van Bewaring

• Hechtenis

• Meestal geen strafblad

Misdrijf

• Gevangenisstraf (vrijheidsstraf)

• Hoe ernstiger, hoe hogere straf

• Strafblad

• Poging tot of medeplichtig aan is strafbaar

Hoe ernstiger, hoe hoger

• Diefstal, maximaal 4 jaar
  

• Moord, maximaal 30 jaar of levenslang
  

Hoeveel mensen hebben er in Nederland levenslang?

30 mensen hebben levenslang

Vermoordde in de zomer van 2003 een zwerver in een park in Enschede. Stak in 2002 drie willekeurige mensen neer en verminkte en doodde circa twintig dieren.

(Rudolf Käsebier)

 Veroordeeld tot een levenslange gevangenisstraf voor de aanslag in Utrecht op 18 maart 2019. Bij deze aanslag vielen er vier doden.

(Gökmen Tanis)

Strafblad

• Geregistreerd bij justitie

• Misdrijven = blijft 30 jaar staan

• Overtreding = alleen bij een hoge boete of hechtenis

Opdrachten maken

Begrippen + samenvatting hoofdstuk 1

Bladzijde 14 en 15