1.1 Bevolking en Ruimte introductie Demografie

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

Bevolking en ruimte

Begrippen

Bevolkingscijfer, geboortecijfer, sterftecijfer, geboorteoverschot, sterfteoverschot

Bevolkingsopbouw

Bevolkingsdiagram/piramide/leeftijdsdiagram

Levensverwachting

Bevolkingsdichtheid, bevolkingsspreiding

Ruimtegebruik

Formules

Geboortecijfer

Sterftecijfer

Geboorteoverschot

Sterfteoverschot

Natuurlijke bevolkingsgroei

Het aantal inwoners in een land verandert door:

Natuurlijke bevolkingsgroei

Geboorte - sterfte = natuurlijke bevolkingsgroei

• Geboorteoverschot (toename)
• Sterfteoverschot (afname)

Immigratie - emigratie = sociale bevolkingsgroei

• Vestigingsoverschot (toename)
• Vertrekoverschot (afname)

Bevolkingsgroei

Bevolkingsgroei = natuurlijke bevolkingsgroei - sociale bevolkingsgroei

Natuurlijke bevolkingsgroei

Sociale bevolkingsgroei

Geboorte - sterfte 

• Geboorteoverschot
• Sterfteoverschot

Immigratie - emigratie

• Vestigingsoverschot
• Vertrekoverschot

Wat is natuurlijke bevolkingsgroei?

geboortecijfer - sterftecijfer

hoger geboortecijfer dan sterftecijfer = geboorteoverschot

hoger sterftecijfer dan geboortecijfer = sterfteoverschot

Geboortecijfer en Sterftecijfer

Het aantal geboorten per 1000 inwoners in een jaar noemen we het geboortecijfer.

Het aantal sterfgevallen per 1000 inwoners in een jaar noemen we het sterftecijfer

Geboorte- en sterftecijfer

Geboortecijfer beïnvloeden:

• Leeftijd bevolking
• Family planning
• Economie

Sterftecijfer beïnvloeden:

• Hongersnood/oorlog
• Ziektes
• Hygiëne

DEMOGRAFISCH TRANSITIEMODEL

Geboortecijfer - sterftecijfer - totale bevolkingsgroei

Transitiemodel

Fase 1: hoog geboortecijfer / hoog sterftecijfer

Fase 2a: hoog geboortecijfer / dalend sterftecijfer

Fase 2b: dalend geboorte- en sterftecijfer

Fase 3: laag geboortecijfer / stijgend sterftecijfer

Bevolkingsgroei Duitsland -> Demografisch Transitiemodel

Fase 1:

Geboortecijfer + sterftecijfer hoog

Weinig of geen natuurlijke bevolkingsgroei.

Fase 2:

Geboortecijfer hoog

Sterftecijfer daalt snel

Gevolg: snelle bevolkingsgroei.

Fase 3:

Geboortecijfer daalt

Sterftecijfer daalt langzaam

Gevolg: bevolking groeit minder snel.

Fase 4:

Geboortecijfer + sterftecijfer laag

Gevolg: weinig of geen bevolkingsgroei

Fase 5:

Geboortecijfer erg laag

Sterftecijfer laag

Gevolg: afname bevolking door sterfteoverschot

Geboortecijfer; een lastig evenwicht

Hoog geboortecijfer --> veel toekomstige werkenden, maar ook veel monden om te voeden; zijn er wel genoeg banen voor al deze jongeren?

Laag geboortecijfer --> vergrijzing; relatief steeds meer ouderen; wie betalen de pensioenen?

Bevolkingsgroei

Geboortecijfer: Het aantal geboren per 1000 inwoners.

Oorzaken hooggeboortecijfer ontwikkelingslanden:

1. Armoede - geen family-planning
2. Werkkracht/sociale verzekering
3. Goddienst

Geboorteoverschot veel kleiner geworden: 2 gevolgen:

Vergrijzing

Vergrijzing:

• geboortegolf na WOII (babyboom)
• versterkt door toename levensverwachting

Ontgroening

Ontgroening:

• voorbehoedsmiddelen
• veranderende rol vrouw
• afgenomen zekerheid