4.4 Een langdurige strijd (+herhaling)

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 1

4.4 Een langdurige strijd (+herhaling)

Tijd van ontdekkers en hervormers

Aan het einde van de les...

• Kun je een oorzaak en een gevolg noemen van de Beeldenstorm (herhaling).
• Kun je uitleggen waarom Willem van Oranje belangrijk was voor de opstand. 

Wat weet je nog van de vorige les?

Smeekschrift der edelen

• Filips II vond Nederland maar niks en vertrok naar Spanje. Hij maakte Margaretha van Parma zijn plaatsvervanger (landvoogdes).  
• Op 5 april 1566 (nog voor de beeldenstorm) kloppen 200 edelen bij haar aan en vragen voor het stopzetten van de protestantse vervolgingen. 
• Margaretha geeft toe en de vervolgingen worden tijdelijk stopgezet. 

Beeldenstorm

• Doordat protestanten niet langer heftig werden vervolgd kregen ze meer vrijheid.
• Wat leidde tot hagenpreken en uiteindelijk de Beeldenstorm....

Wat was de Beeldenstorm ook alweer?

Bloedraad en belastingen

• Voor het straffen van de schuldigen aan de Beeldenstorm, stelt Alva een rechtbank in: de Raad van Beroerte, die al snel 'Bloedraad' wordt genoemd.
• Om het Spaanse leger te betalen, voert Alva nieuwe belastingen in, waarvan de 'Tiende Penning' het meest gehaat is.
• Edelen, die volgens Alva een rol hadden gespeeld, maar niet waren gevlucht, werden opgepakt en geëxecuteerd.

De Raad van Beroerten was een bijzondere rechtbank, ingesteld op 20 september 1567 door de hertog van Alva namens koning Filips II. De Raad had tot doel iedereen te vonnissen die op een of andere manier had deelgenomen aan de opstanden van 1566-1567 die waren uitgelopen in de beeldenstorm. 

De Raad was wettig, de koning had het recht om hoogverraad en wat daaronder viel, door een speciale rechtbank te laten beoordelen. Bij de vonnissen van de Raad, die op degelijk onderzoek berustten, stond vooral het belang van de koning voorop. Op privileges werd bij het vonnissen niet gelet.

De Raad werd door het volk vanwege het grote aantal uitgesproken doodvonnissen ook wel Bloedraad genoemd. 

De Raad van Beroerten werd ingesteld in 1567 en opgeheven in 1576.

Willem van Oranje

• Voor de komst van Alva was Willem van Oranje al gevlucht.  
• Hij was tegen de strenge vervolging van de protestanten (in 1560 was hij zelf protestant geworden).
• Ook had hij geprotesteerd tegen het centralisatiebeleid. 

De Opstand begint

1568-1572

• Met terreur maakt Alva de bevolking bang. Dat werkt: vrijwel niemand durft in opstand te komen of geld te geven aan Willem van Oranje.
• Hij wil de legers van Alva aanvallen en de Nederlanden bevrijden.
• Hoewel de Slag bij Heiligerlee (1568) een succes is, mislukt de aanval volledig en moet Willem van Oranje verslagen terug naar Duitsland.

Succes voor de opstandelingen 1572-1579

• In 1572 probeert Willem van Oranje opnieuw de legers van Alva aan te vallen.
• Hoewel het niet helemaal volgens plan verloopt, is er succes:
• Op 1 april 1572 veroveren de Watergeuzen de stad Den Briel
• Vervolgens veroveren ze meerdere steden in Zeeland en Holland. 
• In 1572 benoemden de opstandige gewesten Willem tot hun leider. 

Dit is een mooi plaatje, maar het is wél ruim 400 jaar na de inname van Den Briel door de Watergeuzen gemaakt. Hierdoor klopt de gebeurtenis wél, maar heeft de tekenaar er misschien zelf veel bij verzonnen. 

Kijk daarom altijd goed wanneer de bron is gemaakt én waarom de maker de bron heeft gemaakt.

Huiswerk

Maken paragraaf 4.4

Opdracht  2, 3, 4 en 5