Les 1 - Schijf van vijf

• Voeding
• MBO
• Studiejaar 1

Les 1 - Schijf van vijf

Weekplanning

Les 1: Introductie schijf van vijf

Les 2 t/m 6: Excursie of practicum

Lesdoelen

Aan het einde van de les kun jij: 

• uitleggen wat de Schijf van Vijf is; 
• onderscheiden welke producten in en buiten de Schijf van Vijf horen;
• benoemen hoe sectoren rekening houden met de Schijf van Vijf. 

Hoeveel procent eet jij volgens
de Schijf van Vijf denk je?

Opdracht

Ga naar de website van de Eetmeter

• Maak een gratis account aan en voer jouw gegevens in; 
• Vul in de Eetmeter in wat je gisteren allemaal hebt gedronken en gegeten. Denk hierbij aan de juiste hoeveelheden, merk en tijdsstippen. 
• Na het invullen ga je naar Adviezen -> Schijf van Vijf advies; 
• Hoeveel procent eet jij volgens de Schijf van vijf? 

Hoeveel procent zou je volgens de Schijf van vijf moeten eten?

1. 65 % binnen de Schijf van vijf
2. 75% binnen de Schijf van vijf
3. 85% binnen de Schijf van vijf
4. 100% binnen de Schijf van vijf

Wat zouden redenen zijn om volgens de Schijf van vijf te eten?

Opdracht

Zoek het volgende uit... 

• Wat is de achtergrond van de Schijf van Vijf? 
• Wat is het doel van de Schijf van Vijf? 
• Hoe is de Schijf van Vijf opgebouwd? 
• Hoe moet de Schijf van Vijf gebruikt worden?
• Op basis waarvan wordt bepaald of een product binnen of buiten de Schijf van Vijf valt?
• Wat vind jij van de Schijf van Vijf?
  

Je mag gebruik maken van het internet, bijvoorbeeld de Richtlijnen Schijf van Vijf

Wat is de achtergrond van de Schijf van Vijf?

Achtergrond Schijf van Vijf

• Wetenschappelijk onderbouwd voorlichtingsmodel; 
• Gebaseerd op de Richtlijnen Gezonde Voeding 2015 (die heeft bekeken wat de gezondheidseffecten zijn van bepaalde voedingsmiddelen; 
• Specifieke adviezen voor verschillende doelgroepen (voldoende energie en voedingsstoffen per doelgroep); 
• Is gebaseerd op de hoeveelheden die bij mensen consumeren (Voedsel Consumptie Peiling). 

Wat is het doel van de Schijf van Vijf?

Doelen van de Schijf van Vijf

• Verschillende doelgroepen laten zien hoe een volwaardig voedingspatroon eruit kan zien; 
• Dat een voedingspatroon kan voorzien in de behoefte aan energie en voedingsstoffen.  

Hoe is de Schijf van Vijf opgebouwd?

Opbouw van de Schijf van Vijf

• Vijf vakken
• In de juiste combinatie van de productgroepen heeft de Schijf van Vijf een gunstig effect op de gezondheid.  
• Binnen de vijf vakken zijn nog apart productgroepen of combinaties van productgroepen te onderscheiden. 
  

Laten we eens kijken..... 

Uit deze productgroepen passen alleen de gezondere voedingsmiddelen in de Schijf van Vijf.

Voedingsmiddelen uit deze groepen die (te veel) voedingsstoffen met een mogelijk ongunstig effect

op de gezondheid bevatten, namelijk zout, suiker, transvet of verzadigd vet, of te weinig vezel, horen

niet in de Schijf van Vijf.

Hoe moet de Schijf van Vijf worden gebruikt?

Gebruik van de Schijf van Vijf

De algemene adviezen bij de voedingsmiddelen in de Schijf van Vijf zijn:

1. Eet uit elk vak de aanbevolen hoeveelheden.

2. Eet dagelijks groente.

3. Eet dagelijks fruit.

4. Kies voor de gezondere smeer- en bereidingsvetten.

5. Neem dagelijks zuivel waaronder melk of yoghurt en kaas.

6. Kies vaker voor plantaardige eiwitbronnen.

7. Eet dagelijks ongezouten noten.

8. Eet wekelijks vis, bij voorkeur vette vissoorten.

9. Eet wekelijks peulvruchten.

10. Beperk het eten van vlees tot niet meer dan 500 gram per week.

11. Eet dagelijks voldoende volkoren of bruin brood, en kies volkoren graanproducten.

12. Drink kraanwater en groene en zwarte thee, en kies voor gefilterde koffie.

13. Voeg aan je eten en drinken zo min mogelijk suiker en/of zout toe.

Op basis waarvan wordt bepaald of een product binnen of buiten de Schijf van Vijf valt?

Binnen of buiten de Schijf van Vijf?

1. Producten die geen of een negatieve bijdrage leveren aan een gezonde voeding, zoals snoep en snacks.

2. Producten waarvan de Gezondheidsraad heeft aangegeven dat deze vervangen moeten worden door andere producten of sterk beperkt geconsumeerd moeten worden.

3. Producten die op basis van de productgroepspecifieke criteria (te veel verzadigd vet, transvet, natrium, suiker en/of te weinig vezel) niet in de Schijf van Vijf staan.

Op basis daarvan krijg je dagkeuzes en weekkeuzes. 

Dagkeuzes

• Producten die in een kleine hoeveelheid gegeten kunnen worden. 

Voorbeelden: een lepel saus, een klein koekje of zoet beleg. 

Weekkeuzes 

• Producten die te veel calorieën of ongunstige nutriënten leveren om dagelijks te eten. 

Voorbeelden: bewerkt vlees, witte pasta, producten met te veel zout, grote koeken e.d. 

Wat vind jij van de Schijf van Vijf?

Analyseer je Eetmeter

• Wat valt jouw op aan jouw eetpatroon? 
• Bekijk hier hoeveel en wat jij kan eten per dag: klik hier! 
• Eet jij voldoende volgens de Schijf van Vijf? 
• Kun jij nog Eetwissels toepassen? Zo ja, welke?

Hoe gaan voedingssectoren om met 

de Schijf van Vijf?

We gaan vijf groepjes maken, elk groepje zoekt per aangewezen productgroep het volgende uit: 

• Welke producten vallen binnen de productgroep in de Schijf van vijf? 
• Wat zijn de aanbevolen hoeveelheden voor een man en vrouw van 20 jaar?
• Welke positieve gezondheidseffecten brengt deze productgroep met zich mee?
  
• Hoe houdt de voedingssector die past bij de productgroep rekening met de Schijf van Vijf? 

Deel de informatie met je klasgenoten

Appelsap is een product

1. in de Schijf van Vijf
2. buiten de Schijf van Vijf: dagkeuze
3. buiten de Schijf van Vijf: weekkeuze

Frisdrank, sap en siroop staan niet in de Schijf van Vijf. Suikerhoudende dranken bevatten veel calorieën. Bovendien zijn ze niet goed voor het gebit, net zoals light-frisdranken. Daarom staan light-frisdranken ook niet in de Schijf van Vijf.

Mueslireep is een product

1. in de Schijf van Vijf
2. buiten de Schijf van Vijf: dagkeuze
3. buiten de Schijf van Vijf: weekkeuze

Dit product staat niet in de Schijf van Vijf, omdat koek en gebak weinig nuttige voedingsstoffen leveren en vaak wel veel calorieën, suiker of verzadigd vet

Optimel drinkyoghurt is een product

1. in de Schijf van Vijf
2. buiten de Schijf van Vijf: dagkeuze
3. buiten de Schijf van Vijf: weekkeuze

Cola light/zero is een product

1. in de Schijf van Vijf
2. buiten de Schijf van Vijf: dagkeuze
3. buiten de Schijf van Vijf: weekkeuze

Frisdrank, sap en siroop staan niet in de Schijf van Vijf. Suikerhoudende dranken bevatten veel calorieën. Bovendien zijn ze niet goed voor het gebit, net zoals light-frisdranken. Daarom staan light-frisdranken ook niet in de Schijf van Vijf.

Ovenfriet (met zout) is een product

1. in de Schijf van Vijf
2. buiten de Schijf van Vijf: dagkeuze
3. buiten de Schijf van Vijf: weekkeuze

Dit product staat niet in de Schijf van Vijf omdat het toegevoegd zout en te veel verzadigd vet bevat.

Als je deze producten vergelijkt met producten uit de frituurpan dan is het niet bepaald gezonder te noemen. 

Daarnaast bevatten de snacks voor de airfryer vaak meer vet van zichzelf. Dit om de smaak te compenseren met het verlies van het bereidingsvet.

Worteltjes uit blik is een product

1. in de Schijf van Vijf
2. buiten de Schijf van Vijf: dagkeuze
3. buiten de Schijf van Vijf: weekkeuze

Dit product staat niet in de Schijf van Vijf omdat het toegevoegd zout en te veel toegevoegd suiker bevat.