Gastles Groene detailhandel

• Voeding
• MBO
• Studiejaar 1

bij dé lekkerste opleiding
van het 

Wat staat er op het menu?

Leerdoelen

Aan het einde van de les kun jij:

• uitleggen wat de Schijf van vijf is; 
• onderscheiden welke producten binnen en buiten de Schijf van Vijf horen; 
• door middel van een ingrediëntenlijst een voedingswaarde berekenen; 
• Een gerecht op veilige en hygiënische wijze bereiden. 

Wat weet jij over de Schijf van Vijf?

Hoeveel procent eet jij volgens
de Schijf van Vijf denk je?

Hoeveel procent zou je volgens de Schijf van vijf moeten eten?

1. 65 % binnen de Schijf van vijf
2. 75% binnen de Schijf van vijf
3. 85% binnen de Schijf van vijf
4. 100% binnen de Schijf van vijf

Wat zouden redenen zijn om volgens de Schijf van vijf te eten?

Opdracht

Zoek het volgende uit...

• Wat is het doel van de Schijf van Vijf? 
• Hoe is de Schijf van Vijf opgebouwd? 
• Hoe moet de Schijf van Vijf gebruikt worden?
• Op basis waarvan wordt bepaald of een product binnen of buiten de Schijf van Vijf valt?

Je mag gebruik maken van het internet, bijvoorbeeld de Richtlijnen Schijf van Vijf

Wat is het doel van de Schijf van Vijf?

Doelen van de Schijf van Vijf

• Verschillende doelgroepen laten zien hoe een volwaardig voedingspatroon eruit kan zien; 
• Dat een voedingspatroon kan voorzien in de behoefte aan energie en voedingsstoffen.  

Hoe is de Schijf van Vijf opgebouwd?

Opbouw van de Schijf van Vijf

• Vijf vakken
• In de juiste combinatie van de productgroepen heeft de Schijf van Vijf een gunstig effect op de gezondheid.  
• Binnen de vijf vakken zijn nog apart productgroepen of combinaties van productgroepen te onderscheiden. 
  

Laten we eens kijken..... 

Uit deze productgroepen passen alleen de gezondere voedingsmiddelen in de Schijf van Vijf.

Voedingsmiddelen uit deze groepen die (te veel) voedingsstoffen met een mogelijk ongunstig effect

op de gezondheid bevatten, namelijk zout, suiker, transvet of verzadigd vet, of te weinig vezel, horen

niet in de Schijf van Vijf.

Hoe moet de Schijf van Vijf worden gebruikt?

Gebruik van de Schijf van Vijf

De algemene adviezen bij de voedingsmiddelen in de Schijf van Vijf zijn:

1. Eet uit elk vak de aanbevolen hoeveelheden.

2. Eet dagelijks groente.

3. Eet dagelijks fruit.

4. Kies voor de gezondere smeer- en bereidingsvetten.

5. Neem dagelijks zuivel waaronder melk of yoghurt en kaas.

6. Kies vaker voor plantaardige eiwitbronnen.

7. Eet dagelijks ongezouten noten.

8. Eet wekelijks vis, bij voorkeur vette vissoorten.

9. Eet wekelijks peulvruchten.

10. Beperk het eten van vlees tot niet meer dan 500 gram per week.

11. Eet dagelijks voldoende volkoren of bruin brood, en kies volkoren graanproducten.

12. Drink kraanwater en groene en zwarte thee, en kies voor gefilterde koffie.

13. Voeg aan je eten en drinken zo min mogelijk suiker en/of zout toe.

Op basis waarvan wordt bepaald of een product binnen of buiten de Schijf van Vijf valt?

Binnen of buiten de Schijf van Vijf?

1. Producten die geen of een negatieve bijdrage leveren aan een gezonde voeding, zoals snoep en snacks.

2. Producten waarvan de Gezondheidsraad heeft aangegeven dat deze vervangen moeten worden door andere producten of sterk beperkt geconsumeerd moeten worden.

3. Producten die op basis van de productgroepspecifieke criteria (te veel verzadigd vet, transvet, natrium, suiker en/of te weinig vezel) niet in de Schijf van Vijf staan.

Op basis daarvan krijg je dagkeuzes en weekkeuzes. 

Dagkeuzes

• Producten die in een kleine hoeveelheid gegeten kunnen worden. 

Voorbeelden: een lepel saus, een klein koekje of zoet beleg. 

Weekkeuzes 

• Producten die te veel calorieën of ongunstige nutriënten leveren om dagelijks te eten. 

Voorbeelden: bewerkt vlees, witte pasta, producten met te veel zout, grote koeken e.d. 

Ovenfriet (met zout) is een product

1. in de Schijf van Vijf
2. buiten de Schijf van Vijf: dagkeuze
3. buiten de Schijf van Vijf: weekkeuze

Dit product staat niet in de Schijf van Vijf omdat het toegevoegd zout en te veel verzadigd vet bevat.

Als je deze producten vergelijkt met producten uit de frituurpan dan is het niet bepaald gezonder te noemen. 

Daarnaast bevatten de snacks voor de airfryer vaak meer vet van zichzelf. Dit om de smaak te compenseren met het verlies van het bereidingsvet.

Appelsap is een product

1. in de Schijf van Vijf
2. buiten de Schijf van Vijf: dagkeuze
3. buiten de Schijf van Vijf: weekkeuze

Frisdrank, sap en siroop staan niet in de Schijf van Vijf. Suikerhoudende dranken bevatten veel calorieën. Bovendien zijn ze niet goed voor het gebit, net zoals light-frisdranken. Daarom staan light-frisdranken ook niet in de Schijf van Vijf.

Worteltjes uit blik is een product

1. in de Schijf van Vijf
2. buiten de Schijf van Vijf: dagkeuze
3. buiten de Schijf van Vijf: weekkeuze

Dit product staat niet in de Schijf van Vijf omdat het toegevoegd zout en te veel toegevoegd suiker bevat.

Optimel drinkyoghurt is een product

1. in de Schijf van Vijf
2. buiten de Schijf van Vijf: dagkeuze
3. buiten de Schijf van Vijf: weekkeuze

Mueslireep is een product

1. in de Schijf van Vijf
2. buiten de Schijf van Vijf: dagkeuze
3. buiten de Schijf van Vijf: weekkeuze

Dit product staat niet in de Schijf van Vijf, omdat koek en gebak weinig nuttige voedingsstoffen leveren en vaak wel veel calorieën, suiker of verzadigd vet

Cola light/zero is een product

1. in de Schijf van Vijf
2. buiten de Schijf van Vijf: dagkeuze
3. buiten de Schijf van Vijf: weekkeuze

Frisdrank, sap en siroop staan niet in de Schijf van Vijf. Suikerhoudende dranken bevatten veel calorieën. Bovendien zijn ze niet goed voor het gebit, net zoals light-frisdranken. Daarom staan light-frisdranken ook niet in de Schijf van Vijf.

Voedingswaarde

Voedingswaarde

Bijna alle voedingsstoffen leveren energie. Dit wordt ook wel de voedingswaarde genoemd. Het is bij voorverpakte producten verplicht om de voedingswaarde te vermelden.

Voedingswaarde tabel

De hoeveelheid energie en voedingsstoffen die het product bevat aangegeven per 100 gram  vaste stof of 100 ml vloeibare stof, dit is vastgesteld in de wetgeving.

Verplichte weergave:

Energie (kcal/Kj)

Vetten

Waarvan verzadigd

Koolhydraten

waarvan suikers

Eiwitten

Zout

Oefenopgave 1

Ik eet 50 gram volkorenbrood, wat is de hoeveelheid energie en de hoeveelheid van de overige voedingsstoffen die ik binnen heb gekregen?

Gebruik hierbij de app: Eetmeter van het Voedingscentrum

Oefenopgave 2

Ik eet 2 snee volkorenbrood, besmeerd met ieder 5 gram halvarine. Op 1 boterham wordt kipfilet (15 gram) als vleeswaren gedaan en op de ander hagelslag puur(15 gram). Bereken de voedingswaarde. 

De praktijk in!