Tekstverbanden en signaalwoorden 1 NN

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Welkom bij Nederlands!

Even herhalen

Hoofdzaken, indeling tekst

DOEL

HOOFDZAKEN, BIJZAKEN EN KERNZINNEN

- je kunt de kernzin van een alinea vinden

- je kunt hoofd- en bijzaken in een tekst vinden

- je kunt de hoofdzaken van een tekst kort samenvatten

Welke vraag stel je om het
onderwerp van een tekst te vinden?

Wat is een deelonderwerp?

Onderwerp en deelonderwerp

Onderwerp van een tekst:

- een tekst gaat ergens over, dit is het onderwerp van een tekst

- het onderwerp is in één of een paar woorden te noemen

Deelonderwerpen:

- verschillende delen / aspecten die over het onderwerp gaan

HOOFDZAKEN

- alle belangrijke zaken die over een onderwerp worden gegeven

- hoofdzaken lees je vaak in de inleiding, in het slot en in de kernzin van elke alinea

- tussenkopjes en anders gedrukte woorden kunnen ook helpen om hoofdzaken te vinden

BIJZAKEN

- de minder belangrijke informatie over het onderwerp

- bijzaken kun je weglaten in een tekst, het belangrijkste blijft over

HOOFDZAKEN

- staan in de inleiding en het slot

- in de kern: kernzinnen, tussenkopjes

- samenvatting, conclusie (= meestal de hoofdgedachte), advies, antwoord op hoofdvraag, oplossing probleem

Samenvatting:

alleen hoofdzaken opschrijven

                      

                        BIJZAKEN

  - extra uitleg en voorbeelden

 - maken de tekst leuker, 

    duidelijker en beter te begrijpen

Slot

 samenvatting, advies, antwoord op hoofdvraag, oplossing probleem, toekomstverwachting

conclusie (= meestal de hoofdgedachte) die wordt aangevuld met bovenstaande zaken.

 

Wat zijn hoofdzaken in een tekst?

1. Wat belangrijk is in een tekst
2. Wat minder belangrijk is in een tekst

Wat is een kernzin?

1. De eerste zin van de inleiding
2. De laatste zin van het slot
3. De belangrijkste zin van een tekst
4. De belangrijkste zin van een alinea

Waar in de alinea staat de belangrijkste zin?

1. In het midden
2. Meestal aan het begin, soms aan het einde
3. Altijd aan het einde
4. Die kan overal staan

Wat vertel je als je kort wilt vertellen waar een tekst over gaat?

1. Hoofdzaken
2. Bijzaken

Lesdoel

Aan het eind van de les:

- kun je vertellen wat tekstverbanden en signaalwoorden zijn

- kun je 7 verbanden en de signaalwoorden herkennen  (zie schema op pagina 10)

- kan ik deze vinden in een tekst of zin. 

- heb je opdr. 1 t/m 3 gemaakt 

Theorie

• Tekstverband = de samenhang tussen of binnen zinnen. Wat heeft de ene zin te maken met de andere zin?
• Signaalwoord = een woord dat aangeeft om welk verband het gaat tussen zinsdelen, zinnen en alinea’s. Verbindingswoord.

Welk signaalwoord past in de zin:
.... er verkiezingen komen, presenteren de partijen zich aan de kiezers.

1. Nadat
2. Voordat
3. Eerst
4. Want

Welk signaalwoord past in de zin: Eerst zijn er verkiezingen en ..... wordt er een nieuw kabinet samengesteld.

1. ook
2. daarom
3. dus
4. vervolgens

Tijd

Voordat, nadat, eerst, daarna, wanneer, vroeger, hierna, , vervolgens, later, ten eerste, ten slotte,  later,  oorspronkelijk, intussen 

Welk signaalwoord past in de zin:
De partijen voeren campagne,..... hebben ze een verkiezingsprogramma waarmee ze de kiezers proberen over te halen om op hen te stemmen.

1. ook
2. doordat
3. tenzij
4. vandaar dat

Opsomming

en, ook, verder, daarbij, bovendien, daarnaast, een ander…, ten eerste, vervolgens, eveneens, noch… noch…, zowel… als…., niet alleen… maar ook…, tevens, voorts, ten slotte

Welk signaalwoord past in de zin: De PvdA is .... de VVD een linkse partij.

1. in tegenstelling tot
2. ondanks
3. evenals
4. behalve

Tegenstelling

maar, echter, toch, doch, niettemin, daarentegen, juist (niet), al(hoewel), desondanks, enerzijds… anderzijds…, in tegenstelling tot, daar staat tegenover dat, terwijl (in de betekenis van hoewel)

Welk signaalwoord past in de zin:
... het zoveel regent, gaat het peil van de rivieren steeds meer stijgen.

1. voordat
2. omdat
3. doordat
4. zoals

Oorzaak – gevolg

oorzaak: doordat, door, de oorzaak is…, te danken/wijten aan, ten gevolge van
gevolg: daardoor, hierdoor, waardoor, leidt tot…., zodat,
het gevolg/resultaat/effect (daarvan) is

Welk signaalwoord past in de zin: Mensen stemmen alleen in een hokje, ... de privacy.

1. omdat
2. vanwege
3. want
4. immers

Redengevend

argument) omdat, want, immers, namelijk, vanwege, wegens, aangezien  
(standpunt) daarom, dus  

Welk signaalwoord past in de zin:
Er is veel keuze in het menu, ... zijn er veel verschillende voor- en hoofdgerechten.

1. zo
2. vanwege
3. maar
4. immers

Voorbeeld/ toelichting

zo, bijvoorbeeld, zoals, namelijk, ter illustratie, stel, neem, onder andere, denk hierbij aan, dat komt voor bij, dat is het geval bij 

PROGRAMMA

          1. NN-online: Meer dan lezen §1  (15 min)

2. NN boek: Meer dan lezen §2 

blz. 10/11 opdracht. 1 + 2 maken,

blz. 12 tekst 1 lezen (doen we samen)

Toetsweek: toets tekstbegrip

Meer dan lezen §1-2-3

                                     

11:30 - 13u.

Voorwaarde

Als, wanneer, tenzij, ( niet als),

mits(= alleen als) 
 aangenomen dat
gesteld dat

Welk signaalwoord past in de zin:
..... hoop ik dat jullie nu begrijpen wat signaalwoorden zijn.

1. Al met al
2. Vandaar dat
3. Aan het eind
4. Tenzij

Samenvatting / conclusie

kortom, samengevat, al met al, alles bij elkaar genomen, om kort te gaan, met andere woorden

dus, vandaar, daarom, om die redenen, dan ook, kortom, al met al, concluderend, dat betekent, aldus, hieruit volgt

Welk woord is een signaalwoord?
Fantasyverhalen zijn volgens Anouk erg populair, omdat deze je even helemaal in een andere tijd laten leven, weg van het gewone alledaagse leven.

1. volgens
2. populair
3. omdat
4. weg

Welk verband geeft dit signaalwoord aan?

1. conclusie
2. reden
3. oorzaak-gevolg

Welk ander signaalwoord geeft hetzelfde verband aan?

1. want
2. daarom
3. dus
4. als gevolg van

Welk woord is een signaalwoord?
We kunnen na het onderzoek van de samenwerkende bibliotheken dus zeggen dat fantasyboeken meer worden uitgeleend dan detectives.

1. dus
2. dat
3. meer
4. dan

Welk verband geeft dit woord aan?

1. reden
2. oorzaak-gevolg
3. conclusie

Welk ander signaalwoord geeft hetzelfde verband aan?

1. kortom
2. het gevolg is
3. doordat
4. dankzij

Welk woord is een signaalwoord?
Doordat er zo veel andere dingen te doen zijn, wordt er volgens onderzoekers door jongeren steeds minder gelezen.

1. doordat
2. andere
3. steeds
4. minder

Welk verband geeft dit signaalwoord aan?

1. reden
2. conclusie
3. oorzaak-gevolg

Herhaling

1. Opsomming - opsommend verband

ten eerste, ten tweede, om te beginnen, ook (nog), verder, ten slotte, en

2. Tijdsvolgorde (chronologie) - chronologisch verband

vroeger, later, nu, eerst, daarna, vervolgens, nadat, terwijl, dadelijk, intussen

3. Tegenstelling - tegenstellend verband

maar, echter, toch, hoewel, daarentegen

4. Voorbeeld

bijvoorbeeld, zo, als, zoals, denk aan, neem nou

Doel – middel

Om te, daarmee, waarmee, door middel van

Welk signaalwoord past in de zin:
... iemand zich niet kan legitimeren, mag hij/zij ook niet gaan stemmen.

1. Als
2. Tenzij
3. Bijvoorbeeld
4. Want

Welk ander signaalwoord geeft hetzelfde verband aan?

1. het gevolg is
2. concluderend
3. namelijk
4. al met al

Aan de slag

Maak nu opdracht 3 t/m 5 op pagina 12

Overleg zachtjes. De docent loopt rondes. Wanneer ik langsloop, kun je je vraag stellen.  

Lesdoel

Aan het eind van de les:

- kun je vertellen wat tekstverbanden en signaalwoorden zijn

- kun je zeven verbanden en de signaalwoorden herkennen 

(zie schema op pagina 10)

PROGRAMMA

- Lezen

- Signaalwoorden

- Meer dan lezen §2: welke signaalwoorden zie je in tekst 3 op blz. 15?

- Welk verband geven zij aan?