Thema 3: Ordening paragraaf 1

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t, havo
• Leerjaar 1

Thema 3 Ordening

3.1 Steeds kleinere groepen

Wat gaan we doen?

1. Herhaling
   
2. Klassikaal met de leerstof bezig
   
3. Oefenvragen
4. Zelf aan de slag met paragraaf 1
5. Afsluiten

Wat is de betekenis van biologie?

1. De leer van de mens
2. De leer van de dood
3. De leer van het leven
4. De leer van het levenloze

Wat is een organisme?

Wat is het verschil tussen dood en levenloos?

Wat is NIET een van de 7 levenskenmerken?

1. Ademhalen
2. Uitscheiden
3. Voeden
4. Slapen

Leerdoelen 3.1

1. Je kunt organismen indelen in hoofdgroepen en rijken

2. Je kunt celkenmerken noemen van dieren, planten, schimmels en bacteriën

3. Je kunt de groepen noemen die ontstaan bij de verdere indeling van een rijk

Inleiding

Biologen delen organismen in groepen in.

Dat doen ze om overzicht te krijgen.

Ze kijken naar de kenmerken van organismen.

Kijk maar eens goed naar de afbeelding op de volgende slide.

 Organismen ordenen

De dieren op de afbeelding kan je in groepen delen. 

Dat kan op verschillende manieren.

Je kan kijken naar de kleur. 

Alle groene dieren komen dan bij elkaar in 1 groep.

Je kunt ook kijken hoeveel poten het dier heeft, of wat voor huid.

Organismen ordenen

De kleur is een kenmerk van het dier. 

Ook het aantal poten en de huidsoort zijn kenmerken.

Een kenmerk is een eigenschap waaraan je een organisme kunt onderscheiden van andere organismen

Als je organismen ordent, verdeel je ze in groepen.

In elke groep komen organismen met hetzelfde kenmerk.

Hoofdgroep en rijken

Biologen gebruiken de kenmerken van cellen om organismen te ordenen. Ook kijken ze naar de kenmerken van het DNA.

Organismen worden eerst in twee hoofdgroepen ingedeeld:

Prokaryoten en Eukaryoten

Prokaryoten

Geen celkern

In te delen in twee rijken:

Celkenmerken

Bacteriën en archea zijn eencellig: ze bestaan uit één kleine cel

De meeste eukaryoten zijn ook eencellig. Maar organisme kan ook meercellig zijn (planten, dieren en schimmels)

Celkenmerken

Bij indelen van organismen kijken biologen naar de kenmerken van cellen:

1. Celkern: De cellen van eukaryoten hebben een celkern. De cellen van prokaryoten niet

2. Celwand: Dieren hebben celwand om hun cellen. De cellen van bacteriën, archea, schimmels en planten hebben wel een celwand

3. Bladgroenkorrels: Veel cellen van planten hebben bladgroenkorrel in het cytoplasma. De rest van de rijken hebben geen bladgroenkorrels

Rijken	Celkern	Celwand	Bladgroenkorrels	Celmembraan
Bacteriën		X		X
Archea		X		X
Chromista	X	soms	soms	X
Protozoa	X			X
Schimmels	X	X		X
Planten	X	X	X	X
Dieren	X			X

Steeds kleinere groepen

Elk rijk kun je verder delen in steeds kleinere groepen

Vertakkingsschema

Wat is het verschil tussen prokaryoten en eukaryoten?

Welke rijken zijn meercellig? (meerdere antwoorden mogelijk)

1. Planten
2. Dieren
3. Bacteriën
4. Schimmels

Welke rijk heeft nooit een celwand?

1. Chromista
2. Schimmels
3. Planten
4. Dieren

Wat voor soort cel zie je hier?

1. Dierlijke cel
2. Schimmel cel
3. Plantaardige cel
4. Bacterie

Zelf aan de slag

Maak opdracht 1 t/m 6 van paragraaf 3.1

Vragen?