H8 Straling (deel 1 van 2)

• Natuurkunde
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Natuurkunde H8

8.1 Eigenschappen van straling

8.2 Radioactiviteit

Planning

- Binas nodig

- Herhaling Isotopen

- Nieuwe lesstof H8.1 en H8.2

- Vragen vooraf?

Na de les kan je:

• een aantal soorten straling met hun bron benoemen. 
• beschrijven welke soorten straling voor mens en dier waar te nemen zijn. 
• situaties benoemen waarbij straling wordt doorgelaten of geabsorbeerd. 
• de risico’s van het werken met röntgenstraling beschrijven. 
• het verschil beschrijven tussen stabiele en instabiele kernen. 
• berekenen hoe de activiteit van radioactief materiaal in de loop van de tijd afneemt. 

Wat was ook alweer een isotoop? Schrijf op wat je je nog herinnert.

Hoeveel isotopen heeft het atoom zilver volgens Binas 32?

1. 1
2. 0
3. 2
4. 3

Ioniserende straling

Straling die de moleculen kapot kan maken, wordt ioniserende straling genoemd.

Uv straling

UV straling 

Deze straling zorgt er voor dat je bruin wordt. Ook is dit de bron van vitamine D voor je lichaam. 

Zonlicht bestaat uit:

95% UV-A straling: huidveroudering

5% UV-B straling: bruin worden (en ook verbranden en daaropvolgend huidkanker) en vitamine D productie

Rontgenstraling

Rontgen

In 1894 nam Wilhelm Rontgen de eerste rontgenfoto van de hand van zijn vrouw. Tegenwoordig maken we nog steeds gebruik van deze techniek om naar beenderen te kijken. 

Radioactiviteit

Radioactieve stoffen zenden ook sterk een ioniserende straling uit.

Instabiele kernen

Een radioactief isotoop heeft atoomkernen die instabiel zijn. Daarmee wordt bedoeld dat die kernen spontaan (dus zonder invloed van buitenaf) veranderen.

Op het moment dat zo'n atoomkern verandert, zendt deze een kleine hoeveelheid straling uit. Dit wordt radioactief verval genoemd.

Meten van radioactiviteit

Je meet radioactiviteit met een geigerteller.

Je meet dit in Bequerel (Bq)

Halfwaardetijd - Halveringstijd

Instabiele atoomkernen raken energie (activiteit) kwijt naarmate de tijd verstrekt. 

De halveringstijd geeft aan hoe lang het duurt voordat de activiteit van een instabiel atoom gehalveerd is.

Halverings/halfwaardetijd

De kernen van een isotoop veranderen steeds door de helft.

Dus een halveringstijd van 300 Bq per dag houdt in:

0 dagen - 300 Bq - 100%

1 dag - 150 Bq - 50% 

2 dagen - 75 Bq - 25%

 etc etc etc

Wat is de halfwaardetijd van Zilver-110?

1. 1 dag
2. 24sec
3. 9,7min
4. 2,6jaar

Wat is de halfwaardetijd van Uranium-238?

1. 7,04*10^8 jaar
2. 45 dagen
3. 80540000 jaar
4. 4,47*10^9 jaar

Soorten straling

Straling die moleculen kapot maakt:

- deeltjesstraling (alfa- en bètastraling)

- elektromagnetische straling (gammastraling en Röntgenstraling)

Welke straling zendt tin-121 uit?

1. alfa
2. beta
3. gamma
4. röntgen

Weektaak

Lezen H8.1 en H8.2

Maken H8.1: 1, 2, 7, 8, 9, 10 & 

  H8.2: 11 t/m 17

Practicum: smeltpunt en smelttraject + werken met Labquest