Toets bespreken

• Kunst
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

TOETSEN BESPREKEN

Grieken, Romeinen

Romaans, Gotiek

Deze les

1 Bespreken toets Grieken, Romeinen

2 Bespreken toets Romaans, Gotiek

Wij vergelijken voorgaande periodes met de huidige periode, de Renaissance.

1. zwart- en roodfigurige vaas

Basis is rood

zwartfigurig - figuur zwart en lijnen erin gekrast

roodfigurig - figuur leeglaten en lijnen erin schilderen

Renaissance: nieuw in de schilderkunst is OLIEVERF

Lagen werken / transparent en dekkend / lang nat / geleidelijke kleurovergangen.

2. oudste vaas

Op afbeelding 1.3 zie je realistischere mensfiguren.

Op afbeelding 1.3 zie je minder geometrische patronen en meer focus op de figuratieve voorstelling.

Renaissance: voorstellingen zo realistisch mogelijk weergeven.

Anatomie en evenwichtige verhoudingen worden nauw bestudeerd en toegepast. 

3. tempelorde 

Dorisch

Renaissance: De architectuur ontwikkelde zich door inspiratie op de klassieke oudheid. Harmonie en symmetrie werden de kenmerken van de Renaissancearchitectuur.

4. Romeinse bouwkunst

Bij de Griekse tempels waren de zuilen nodig om het gewicht van het dak te dragen. De Romeinen hadden andere bouwtechnieken, waardoor de zuilen voornamelijk decoratief waren. 

Renaissance: Door de gemakkelijke uitwisseling van ideeën en technieken waren er veel innovaties. 

5. Verschil tempels 

- Griekse tempels waren van alle kanten toegankelijk, Romeinse tempels hadden een duidelijke hoofdingang.

- Het dak van de Griekse tempel op afbeelding 1.5 wordt volledig gedragen door zuilen, het dak van de Romeinse tempel op afbeelding 1.6 wordt deels gedragen door de muren van het binnenste bouwwerk.

6. Periodes beeldhouwkunst

Afb. 1.7: archaïsche periode.

- Statig en hoekig.

- Frontaal weergegeven.

- Stijve houding, armen langs het lichaam.

- Glimlach.

          Afb. 1.8: hellenistische periode.

          - Dramatische situatie en gezichtsuitdrukking.

          - Zeer gedetailleerd uitgewerkt.

         - Ingewikkelde houding.

7. dynamiek in het beeld

- Er zitten veel schuine lijnen in het werk.

- De houding van de twee mensen die allebei 

midden in een beweging zijn: de man steekt en 

de vrouw valt op de grond.

- Asymmetrie.

Renaissance: compositie evenwichtig en harmonieus

8h. restaureren

De onderbenen, die een andere kleur hebben. 

Je ziet ook dat de armen van de vrouw opnieuw zijn aangebracht (door de ‘naden’).

Dat het duidelijk is welk deel van een kunstwerk authentiek is en welk deel is aangevuld. 

8a. Beeld in deze tijd

- Het beeld is vlak na de nederlaag van de Galaten gemaakt. Het is een overwinnaarsverhaal voor de Grieken.

- In de hellenistische periode werden veel beelden van mensen gemaakt (niet meer alleen van goden en mythische figuren).

- De hellenistische periode was een bloeiperiode voor de Grieken, waarin er veel contact was met het Oosten.

9. standpunt

- De foto is vanaf de straat genomen en past dus bij het beeld dat de Romeinen kregen als ze op de boog afliepen.

- Imponeren en heeft als doel dat mensen onder de indruk zijn van degene voor wie de boog is opgericht. Door het kikvorsperspectief lijkt de boog extra groot en hoog.

10. reliëf op de foto

- Dichterbij bekijken

- Om een reliëf goed te kunnen bekijken is de lichtval belangrijk. Onder de boog valt niet altijd evenveel natuurlijk licht.

11. versierd met reliëfs

Je ziet een optocht van een aantal mensen en iemand die in een kar door paarden wordt getrokken (1p).

Dit soort bogen vaak werd opgericht om een legerleider wegens een belangrijke overwinning op het slagveld te eren en de leider dan door de boog in een feestelijke optocht de stad weer binnenkwam bij de terugkomst van het slagveld (1p).

12h. kosten noch moeite gespaard

- De boog heeft een enorm formaat 

- De boog heeft veel decoraties 

- De materiaalkosten waren hoog 

12a. Waarom Romeins?

De boogconstructie is een Romeinse innovatie. 

Renaissance: De villa als herenboerderij stond, naar Romeins voorbeeld, in nauwe relatie met de omgeving, met de natuur. Uit de villa ontwikkelde zich de grote paleizen met uitgestrekte parkomgeving.

Middeleeuwen

Romaans

Gotiek

1. Geen naturalistische weergave

Ruimte: er is weinig gebruikgemaakt van dieptewerking.
Vlak en niet levensecht.

Ruimte: het perspectief klopt niet, dus dat maakt de voorstelling weinig naturalistisch.

Vorm: de vormen zijn niet heel gedetailleerd.
De figuren zijn niet levensecht.

Toch zie je goed welk verhaal wordt afgebeeld.

2. dieptewerking

- De maker heeft gebruikgemaakt van overlapping (bijvoorbeeld de tafel voor de figuren).

- Aan de tafel zie je dat het perspectief niet klopt: de lijnen kloppen niet helemaal, bovendien kijken we van onderaf naar de voorstelling maar zien we toch de bovenkant van de tafel.

Hetzelfde geldt voor de offertafel waar Isaak op zit.

Renaissance dieptewerking

Rond 1430 was het perspectief als wiskundige methode uitgevonden wat belangrijke invloed had op de ruimtelijke opgave en ervaring.

3. Maria en Jezus belangrijk

Compositie: Maria en Christus staan in het midden.

Vorm: Daarnaast zijn zij groter afgebeeld dan de andere figuren

Compositie: Ook zijn de andere figuren in de compositie gericht op de middelste figuren.

VORMGEVING

4. Maria en Jezus belangrijk

- Zij zijn de enige personen met een aureool.

- Hun kleding is luxer dan de kleding van de andere vier figuren 

VORMGEVING

Renaissance compositie

5. Romaans of gotisch?

Romaans.

- Kleine ramen.

- Rechthoekige ruimte met een dwarsschip (kruisvorm).

- Steunberen.

- Dikke en dragende muren.

6. Kenmerken gotiek

- Kruisribgewelf/gewelfribben.

- Verticaliteit (hoge bogen).

- Spitse ramen.

                                                     Renaissance kerk

7. kruisgewelven

De kruisgewelven moeten het gewicht dragen. Hierdoor kunnen kerken hoger worden.

Renaissance

klassiek in eenvoud

8. Romaans of gotisch?

Romaanse stijl.

- De figuren zijn erg plat/tegen de achtergrond aan.

- De figuren zijn weinig levensecht (bijvoorbeeld te zien aan de gezichten).

9. Beeldhouwwerk

Er is weinig ruimte om te werken. (1p)

Hij is hiermee omgegaan door de figuren gebukt af te beelden, gebogen over de molen waar ze graan in werpen. (1p)

Renaissance: De kunstenaar was niet langer 

anoniem en bij voorkeur breed geöriënteerd 

("uomo universale").

10. religieus

De middelste figuur heeft een aureool om het hoofd.

Renaissance: Men begon te twijfelen aan de tot dan toe vanzelfsprekende macht van de kerk. Het humanisme komt op, dat zich o.m. richtte op dichtkunst, geschiedenis, filosofie en welsprekendheid. 

11. onderscheiden en verbinden

Onderscheiden:

Vorm: hij is groter dan de andere figuren.

Compositie: hij staat in het midden/de andere figuren zijn naar hem gericht.

Compositie: Christus staat alleen, terwijl de andere figuren grotendeels overlappen/Christus heeft een heel rustige achtergrond waardoor hij goed opvalt, terwijl de andere figuren in een drukkere compositie weergegeven zijn.

11. onderscheiden en verbinden

Verbinden:

Kleur: voor Christus zijn dezelfde kleuren gebruikt als voor de andere figuren (dat zie je het duidelijkst aan de kleding die hij draagt, maar ook bijvoorbeeld aan de kleur van zijn haar).

12. verbinden met vormgeving

kleur: het blauw van het gebouw zie je aan de onderkant in de gewaden, de kleur van de daken matcht met de kleur van de kleding en de donkerste kleur van de daken sluit aan op de haarkleur van de figuren.