Thema 3.2 Water, Les 6.1 Gewasgroepen, groenbemesters en wisselteelt

• Groentechnische wereld
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 4

Een gezonde moestuin

Gewasgroepen

Combinatieteelt

Groenbemester

Voedingsbehoefte

Wisselteelt

Het merendeel van de groenten wordt gezaaid en na een korte groeitijd (pluksla) of langere periode (koolgewassen) geoogst.

Om een teeltplan te maken ga je uit van gewasgroepen, dat zijn bijv. groenten die een aantal groei-eisen en eigenschappen gemeen hebben.

Met een tuinindeling voor minimaal vier groepen kun je het overzichtelijk houden. 

Een gezonde moestuin

Anders dan in de siertuin wordt een moestuin elk jaar opnieuw ingericht met relatief kort levende planten waarvan wordt geoogst. Op die manier gebruik je de grond intensief. Om de bodem niet uit te putten en de planten gezond te houden, helpt het om gewassen te wisselen. Vrucht- of teeltwisseling is een vorm van preventie ter voorkoming van uitputting van de bodem. Het is handig om hiervoor een teeltplan of roulatieschema te maken, gebaseerd op een praktische indeling van de moestuin. 

Iedere plant neemt verschillende voedingsmiddelen uit de grond en geeft andere elementen terug aan de grond. 

Om te voorkomen dat je moestuin grond uit evenwicht geraakt (en dus minder productief) doen we aan wisselteelt.

Heel belangrijk is ook dat wisselteelt ziektes in je moestuin onderbreekt zodat ze zich niet voor goed kunnen vestigen.

Behalve een goede teeltopvolging is ook combinatieteelt een manier om planten en grond gezond te houden. 

Daarbij is het uitgangspunt dat plantensoorten elkaar gunstig beïnvloeden qua groei en smaak en dat ziekten en aantastingen worden verminderd. 

               Combinatieteelt

Voorbeelden zijn:

Uigewassen & wortel (ter voorkoming van wortelvlieg)

Mierikswortel & aardappel (verbeterde smaak aardappel) 

Afrikaantjes ter voorkoming van aaltjes. Aaltjes leven in de bodem en vreten aan de wortels van planten. Het gevolg is dat de planten verzwakken of zelfs dood gaan. 

Gewasgroepen

Moestuinplanten worden op basis van een aantal gemeen-schappelijke karakteristieken zoals de voedingsbehoefte in gewasgroepen ingedeeld. 

Een voorbeeld van een gangbaar teeltschema:

1. Peulgewassen, hebben weinig NPK nodig; kunnen worden gecombineerd met vruchtgewassen; 

2. Koolgewassen die veel NPK nodig hebben;

3. Bladgewassen voor relatief korte teelten;

4. Wortel- en knolgewassen, hebben behoefte aan K.

Groenbemester

Bij voldoende ruimte richt je nog een extra bed in zonder gewas, zodat de grond om de paar jaar rust krijgt.

Grond moet je niet braak laten liggen, dat geeft erosie en een onkruidexplosie. Je zaait zo'n bed in met een groenbemester: goed voor de grond en als je slim kiest, ook goed voor bestuivende insecten.

Voedingsbehoefte

De basale voedingsbehoefte van planten wordt aangeduid met de letters N (stikstof), P (fosfor), K (kali).  

N bevordert blad- en stengelgroei,
P heeft effect op de wortelactiviteit en
K geeft een goede plantkwaliteit. 

De meest algemene standaardverhouding voor (kunst)mest is NPK 12:10:18.