Grammatica - Zinsdelen + samengestelde zin

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Nederlands

1Y

Leerdoelen

- Je weet hoe je een zin in zinsdelen verdeelt.

- Je kunt enkelvoudige zinnen en samengestelde zinnen herkennen.

Zinsdelen

- Een woord en / of woorden die bij elkaar horen.

- Een zinsdeel heeft een eigen functie.

- Zoek de persoonsvorm en bekijk welk woord / welke woorden voor de persoonsvorm kunnen worden geplaatst om een correcte zin te behouden.

Zinsdelen

Voorbeelden:

1. Om zes uur wordt de nieuwe krant gebracht.

2. De lekkende pen wordt in de prullenbak gegooid.

3. De buurvrouw doet morgen boodschappen.

Zinsdelen

Uitwerking voorbeelden:

1. Om zes uur │ wordt │ de nieuwe krant │ gebracht.

2. De lekkende pen │ wordt │ in de prullenbak │ gegooid.

3. De buurvrouw │ doet │ morgen │ boodschappen.

Zinsdelen

Aandachtspunten:

1. Let op: zorg ervoor dat je het zinsdeel (indien mogelijk) altijd zo groot mogelijk houdt.

Morgen wordt de oude boom voor ons huis omgehakt.

Morgen / wordt / de oude boom / voor ons huis omgehakt.

Morgen / wordt / de oude boom voor ons huis / omgehakt.

Zinsdelen

2. Soms maken 'vraagwoorden' het verdelen van de zin lastig.

- Je kunt dan vaak van de 'w' een 'd' maken.

- En de vraagzin ombouwen naar een mededelende zin.

Wat heb jij gisteren aan jouw zusje gegeven?

Dat heb jij gisteren aan jouw zusje gegeven.

Jij hebt dat gisteren aan jouw zusje gegeven.

Zinsdelen

Jij / hebt / dat / gisteren / aan jouw zusje / gegeven.

Wat / heb / jij / gisteren / aan jouw zusje / gegeven?

Zinsdelen

Let op: wanneer je een zinsdeel voor de persoonsvorm plaatst, klinkt dit soms een beetje gek.

Het zinsdeel dat vooraan staat, krijgt vooral de nadruk. Dit noemen we inversie.

Samengestelde zin

- Twee enkelvoudige zinnen die worden samengevoegd.

- Om zinnen samen te voegen wordt er vaak gebruik gemaakt van een voegwoord (en, omdat, want, etc.).

- In een enkelvoudige zin staat maar één persoonsvorm.

- In een samengestelde zin staan minimaal twee persoonsvormen.

Samengestelde zin

Let op:

- Soms staat het voegwoord niet tussen de twee zinnen in, maar staat het voegwoord juist vooraan in de zin.

- Soms zijn voegwoorden niet nodig. Tussen twee werkwoorden kan soms een komma al genoeg zijn.

Samengestelde zin

Voorbeelden:

1. Ik ga naar huis, want ik moet huiswerk maken.

2. Je kunt mijn fiets voor één keer lenen, of je kunt zelf een nieuwe kopen

3. Doordat het de hele week heeft geregend, is wandelen in het bos geen pretje.

Antwoord dadelijk via LessonUp: ga, moet

Wat zijn de persoonsvormen?
Toen de training was afgelopen, gingen we wat drinken op het terras.

Wat zijn de persoonsvormen?
Mieke bakt een taart en Petra helpt haar moeder.

Wat zijn de persoonsvormen?
De boer bewerkt het land, zodat daar weer bloemkool kan groeien.

Wat zijn de persoonsvormen?
Als het morgen droog blijft, kom ik ook tennissen, tenzij ik op mijn broertje moet passen.

Wat zijn de persoonsvormen?
Ik begreep toen niet hoe je zoiets tegen je vriendin kon zeggen.

Wat zijn de persoonsvormen?
Ik vind het niet aardig dat je dat zegt, maar je hebt wel een beetje gelijk.