interpunctie

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1

Schrijven

Vandaag

• Hoe zat het ook al weer met de komma's en punten.
• Signaalwoorden en tekstverbanden. (indeling tekst)
• Bespreken gemaakte schrijfopdrachten (individueel).
• Vragen over het examen Schrijven?

Interpunctie (= leestekens)

. ? ! , : ; "

We gebruiken interpunctie om een tekst leesbaar te maken. 

hallo hoe gaat het met jou goed en met jou met mij gaat het ook goed op welke dag zullen we afspreken of hebben we al een afspraak nee ik geloof het niet is maandag goed maandag is goed

Punt (.)

Een punt gebruik je aan het eind van een zin.

Mijn naam is Ellen.

Vraagteken (?)

Een vraagteken gebruik je aan het eind van een vraagzin.

Hoe gaat het met jou?

Uitroepteken (!)

Een uitroepteken gebruik je na een uitroep of bevel:

Houd op!

Komma (,)

De komma geeft een leespauze aan.

Ik weet het niet zeker, maar ik denk het wel.

Dubbele punt (:)

De dubbele punt wordt gebruikt voor een opsomming, citaat of toelichting.

- Neem mee: een tas, een handdoek en een zonnebril.

- Hij zei: 'Hoi!'

- U kunt kiezen uit: vegetarisch of vlees

Puntkomma (;)

De puntkomma maakt duidelijk dat de zin ervoor en erna veel met elkaar te maken hebben.

We hebben een geweldige vakantie gehad; vooral het wandelen was leuk.

LET OP: een puntkomma kan worden vervangen door een punt, maar niet door een komma.

Voorbeeldzinnen

Dubbele punt:

- Er zijn twee opties: het gaat door of het gaat niet door.

- Denk aan de volgende spullen: een warme trui, sokken en een muts.

Puntkomma:

- We stonden vroeg op; we hadden nog een lange reis voor de boeg.

- Ik houd niet van zwemmen; toch neem ik een zwembroek mee.

Aanhalingsteken (')

Een aanhalingsteken wordt gebruikt bij een citaat en om een woord op te laten vallen.

- Maher vroeg: 'Heb je al gekookt?'

- Een hond met korte poten wordt een 'corgi' genoemd. 

Kahoot!

Interpunctie

Wat weet je al van signaalwoorden?

Wat is in de volgende zin een signaalwoord en hoe noem je het tekstverband?
Ik ben te laat, omdat ik me heb verslapen.

Tekstverbanden

De bouwstenen van een tekst worden door tekstverbanden aan elkaar verbonden. De schrijver gebruikt hiervoor signaalwoorden.

Welke tekstverbanden moet je kennen!

Er zijn nog meer tekstverbanden. Dit zijn voorlopig de belangrijkste.

• Opsomming
  
• Tegenstelling
  
• Toelichting, voorbeeldgevend
• Oorzaak - gevolg
  
• Reden, argument
  
• Conclusie

Wat is een signaalwoord?

• Verbindingswoorden
•Signaalwoorden geven het verband aan tussen zinsdelen, zinnen en alinea’s

Opsomming

Een voetbalteam bestaat uit: een keeper, verdedigers, middenvelders, aanvallers, een coach, wisselspelers en een verzorger.

Signaalwoorden zijn:

ten eerste, ten tweede, om te beginnen, ook (nog), verder, ten slotte, en.

Maar ook: dubbele punt (:); liggende streepjes (-); getallen (1,2,3); dots.

Opsomming

En, ook, ten eerste, ten tweede, vervolgens

Tegenstelling

Vanmorgen moest ik vroeg opstaan, maar morgen kan ik uitslapen.

 Signaalwoorden zijn:

tegenover, maar, hoewel, echter, toch, daarentegen, desondanks, niettemin, aan de ene kant (enerzijds)...aan de andere kant (anderzijds).

Tegenstelling

Zo, evenals, in vergelijking met, soortgelijk(e)

Oorzaak – gevolg

Door, doordat, waardoor, te danken aan

Reden / argument

Want, omdat, daarom, vanwege, immers, dat blijt uit, namelijk.

Toelichting of voorbeeld

Je kunt veel verschillende soorten sporten noemen. Denk bijvoorbeeld aan wintersport.

Signaalwoorden zijn:

bijvoorbeeld, zo, zoals, denk aan, neem nou, onder andere.

Conclusie-Samenvatting

Conclusie:

dus, concluderend, ik kom tot de slotsom dat..., kortom, hieruit volgt

Samenvatting:

kortom, samengevat, met andere woorden, al met al

"Onregelmatige werktijden, de hitte en de hectiek van de keuken, het contact met gasten, dat kun je op school niet nabootsen."

Welk verband kom je hierboven tegen?

1. tegenstelling
2. opsomming
3. voorbeeld
4. geen verband

"Het leerbedrijf waar je stage gaat lopen, is niet verplicht je een vergoeding te betalen. Maar in de praktijk doen leerbedrijven dit meestal wel.

Welk verband kom je hierboven tegen?

1. Opsomming
2. tegenstelling
3. geen verband
4. voorbeeld

Vandaag leer je verschillende vormen van migratie. Denk bijvoorbeeld aan emigratie.

Welk signaalwoord kom je hierboven tegen?

1. migratie
2. verschillende
3. denk....aan
4. bijvoorbeeld

Welk verband staat in deze zin?
Zijn vriendin daarentegen is wel heel erg aardig.

1. Opsomming
2. Oorzaak-gevolg
3. Conclusie
4. Tegenstelling

Welk verband staat in deze zin?
In de winkel haal ik brood en melk.

1. Opsomming
2. Tegenstelling
3. Middel-doel
4. Voorwaarde

Tekstverband: UITLEG OF TOELICHTING

1. zoals
2. samenvattend
3. met andere woorden
4. tenzij

Signaalwoord: TEN EERSTE........TEN TWEEDE

1. middel-doel
2. opsomming
3. oorzaak-gevolg
4. tegenstelling

Tekstverband: TEGENSTELLING

1. al met al
2. daar staat tegenover
3. zoals
4. waardoor