W.O. - Thema ziek zijn

• W.O.
• Lager onderwijs

Ziek zijn

Opdracht voor thuis

Werkboek p 74 opdracht 1 en 3

Iedereen is wel eens ziek. Vul de tabel in op pagina 74 opdracht 1.

Omcirkel de inentingen die je zelf kreeg op pagina 75 opdracht 3.

Vraag aan je ouders om hen te helpen.

-> Agenda

Ons lichaam een slagveld

Je afweersysteem of immuunsysteem beschermt je tegen allerlei ziekteverwekkers zoals schimmels, bacteriën, virussen en parasieten.

Als een verkoudheidsvirus je lichaam binnendringt, begint een heel leger van cellen aan een heuse veldslag.

Deze cellen worden aangemaakt in je beenmerg en je milt.

Sommige cellen eten de indringers op, andere produceren ziektekiemdodende eiwitten -> antistoffen.

Ons lichaam een slagveld

Het gevecht duurt een tijdje. Ondertussen kun je ziek worden.

De veldslag gaat door in honderden boonvormige klieren -> lymfeknopen.

Ze liggen verspreid over gans je lichaam.

Als je afweersysteem een zwaar gevecht moet leveren, zwellen de lymfeknopen op. Daardoor kun je soms pijnlijke en opgezwollen klieren krijgen.

Allerlei ziekteverwekkers

Bacteriën en virussen zijn micro-organismen. Toch zijn bacteriën reusachtig 

vergeleken met virussen: zo'n 100 keer zo groot!

Ze zijn enkel te zien met een sterke elektronenmicroscoop 

die tot een miljoen keer kan vergroten.

elektronenmicroscoop

bacterie

virus

Allerlei ziekteverwekkers

Bacteriën zijn niet altijd ziekteverwekkers. Sommige zijn opruimers in de natuur en helpen zelfs onze spijsvertering.
Bacteriën kunnen gedood worden door antibiotica.

Virussen daarentegen zijn altijd ziekteverwekkers.
Virussen kunnen niet gedood worden door antibiotica.
Ons immuunsysteem moet ze zelf bestrijden en overwinnen.

Vaccinatie, voorkomen beter dan genezen

Kinderziektes waren vroeger heel gevaarlijk. 

Vele kinderen stierven aan pokken, bof en andere ziektes.

bof

pokken

Vaccinatie, voorkomen beter dan genezen

In de 18de eeuw ontdekte de arts Edward Jenner het eerste vaccin tegen pokken.

Een vaccin bevat een heel kleine dosis van een dode of ongevaarlijke vorm van de ziekteverwekker.

Je afweersysteem gaat aan de slag om de indringers te 

vernietigen en zal de indringer ook onthouden en herinneren.

Een volgende keer wordt deze direct vernietigd.

Vaccinatie, voorkomen beter dan genezen

Je wordt dan niet ziek en bent immuun voor de indringer. Of toch voor een bepaalde tijd. Sommige vaccins moeten na een tijdje herhaald worden.

Opgelet! Elke indringer, elke ziektekiem heeft zijn eigen vaccin nodig.

Edward Jenner

Veilig op reis

Jaarlijks vertrekken heel wat mensen op reis naar een ver land. We leerden al dat kinderen in ons land ingeënt worden tegen kinderziektes zodat we beschermd zijn tegen een aantal gevaarlijke ziektes.

Maar zijn we ook veilig als we naar andere landen trekken?

Je kijkt dit best online na. Voor sommige landen zijn er extra gezondheidsmaatregelen nodig: inentingen of medicatie. Klik op de link op de volgende slide en bekijk de website even.

www.cm.be

Veilig op reis

De landen met de meeste risico's vind je in Afrika, Zuid-Amerika en Azië.

Dit kan verklaard worden omdat dit armere landen zijn waar de gezondheidszorg nog niet zo goed is uitgebouwd.

Wat is een epidemie?

Een epidemie is een massale uitbraak van een ziekte.

Men spreekt ook van een pandemie als de verspreiding de landsgrenzen over gaat.

In de 14de eeuw doodde een pestepidemie in Europa alleen al 25 miljoen mensen.

Dat was 1/4 van de wereldbevolking!!

In de jaren 1918-1919 heerste de Spaanse grieppandemie, een epidemie verspreid over heel de wereld. Ook hier stierven heel wat mensen.

Corona of Covid 19

We kregen zeer recent nog te maken met een pandemie die

aan heel veel mensen het leven kostte.

Niet zo lang geleden liepen we allemaal nog rond met 

een mondmasker om zo min mogelijk anderen te besmetten of zelf besmet te raken.

De wereld ging in lockdown om mensen te beschermen.
Ook hiervoor werd een vaccin uitgevonden.

Epidemieën doorheen de tijd

Corona zou nu aan deze tijdlijn kunnen toegevoegd worden. Onze boeken werden echter gedrukt nog voor de pandemie. Daarom staat ze er nog niet bij. Dat zal ongetwijfeld in een volgende druk aangepast worden!

Geneesmiddelen vroeger en nu

Reeds eeuwenlang haalt de mens inspiratie uit de natuur om geneesmiddelen te maken. Vroeger kauwden de mensen op wilgenschors om de pijn te verzachten. In de schors zit een stof (salicylzuur) die pijn verzacht en nu ook in aspirines zit.

Het maken van geneesmiddelen is een lang en moeilijk proces. Onderzoek, ontwikkeling, uittesten en productie kisten veel tijd en geld.

Er bestaan ook alternatieve geneeswijzen zoals homeopathie, acupunctuur, hypnose,...

Juist of fout? Bespreek nadien.

Ons afweersysteem wint altijd de strijd tegen indringers.

1. juist
2. fout

Juist of fout? Bespreek nadien.

Een vaccin bevat een heel kleine dosis van een dode of ongevaarlijke vorm van de ziekteverwekker.

1. juist
2. fout

Juist of fout? Bespreek nadien.

Eens gevaccineerd, blijf je je hele leven immuun voor de ziekte.

1. juist
2. fout

Juist of fout? Bespreek nadien.

Neus- en keelamandelen zijn klieren waar cellen vechten tegen indringers.

1. juist
2. fout

Juist of fout? Bespreek nadien.

Antistoffen zijn ziektekiemdodende eiwitten. We krijgen ze dagelijks via onze voeding in ons lichaam.

1. juist
2. fout

WERKBOEK pagina 74 opdracht 2b

01:15

Onthoud wat je kan doen om minder snel ziek te worden...

Je ziet het in het vervolg van de video.

Wat kan je zelf doen
om infecties minder
kans te geven?

WERKBOEK pagina 74 opdracht 3b

Besluit

Ziekteverwekkers kunnen ons lichaam binnendringen. Een heel leger cellen begint dan aan een heuse veldslag om deze ziektekiemen uit te schakelen. Dit is ons afweersysteem. 

Dit systeem heeft ook een geheugen. Eens er antistoffen zijn aangemaakt, herinnert het systeem zich dat wanneer de ziekteverwekker nog eens in ons lichaam komt. We zijn immuun geworden en worden niet meer ziek. 

Een vaccinatie beschermt ons tegen gevaarlijke ziektes.

Allerlei geneesmiddelen

Welke informatie vind
je op de verpakking
van geneesmiddelen?

Verpakking van medicatie

WERKBOEK pagina 76

Opdracht 4a: Welke informatie staat op de verpakking van geneesmiddelen?

- Naam van het geneesmiddel

- waarvoor het dient

- de vorm van de medicatie (siroop, druppels, tablet,...)

- de vervaldatum

- hoeveelheid werkbare stof

- hoeveel er in het doosje zit

- ...

Bijsluiter onder de loep

In de verpakking zit ook een bijsluiter.
Hier kan je lezen hoe je het geneesmiddel moet gebruiken, hoeveel je er van mag innemen, wat de mogelijke bijwerkingen kunnen zijn, wanneer je het geneesmiddel wel of niet mag nemen (sommige geneesmiddelen mogen kinderen niet nemen of kunnen schadelijk zijn voor zwangere vrouwen)

Van sommige medicamenten word je slaperig. 

Je mag dan geen auto besturen of dergelijke...

Op zoek naar geneesmiddelen

In 1928 ontdekte de bioloog Alexander Fleming de penicilline. 

Dit is een antibioticum, een stof die bacteriën dood. 

Penicilline helpt bij de genezing van vele bacteriële 

infecties zoals keel- en oorontstekingen.

Sindsdien heet de wetenschap niet stilgezeten. Met gentechnologie zoekt men naar mogelijkheden om allerlei ziekten beter te begrijpen en te voorkomen.

Op zoek naar geneesmiddelen

Dokter Paul Janssen was een Belgische arts en farmacoloog.

Zijn bedrijf in Beerse werd bekend voor de ontwikkeling 

van talrijke geneesmiddelen. In 2008 werd hij door een 

wetenschappelijk magazine uitgeroepen tot grootste 

Belgische wetenschapper.

Misschien heb je wel al gehoord van Janssen Pharmaceutica?

De boodschap is: 'Blijf gezond!'

Zorg goed voor jezelf. Eet gezond, drink voldoende water, zorg voor een goede hygiëne, beweeg voldoende en neem je rust!