230120 FAR

• FAR
• MBO
• Studiejaar 1

Basis Farmaceutisch rekenen 

Romeinse cijfers

Metrieke stelsel

Dichtheid

Druppelgewicht 

Rekenen met ml en mg

Romeinse cijfers 

1 = I

5 = V

10 = X

50 = L

100 = C

500 = D

1.000 = M

1 tm 10 in Romeinse cijfers 

1=I

2=II

3=III

4= IV

5=V

6=VI(5 + 1)

7=VII(5 + 2)

8=VIII(5 + 3)

9=IX(10 − 1)

10=X

Welke regels kun je afleiden aan de cijfers 1 tm 10

cijfers worden opgeteld

max 3x zelfde letter 

klein cijfer voor een groot cijfer= -

groot cijfer voor een klein cijfer =+

Regels Romeinse cijfers

• Hoogste cijfer vooraan, dus eerst de duizendtallen, dan de honderdtallen, dan de tientallen en ten slotte de eenheden.
  
• Elk symbool niet vaker dan drie keer gebruikt. dus niet VIIII maar IX
• De getallen V, L en D worden nooit vaker dan een keer gebruikt.
• De I, X en C mogen  1x vóór een hogere waarde staan om aan te geven dat je die hogere waarde moet verlagen:
  
•  De symbolen V, L en D worden niet gebruikt om afgetrokken te worden, dus niet VL maar XLV en niet VC maar XCV. 

Een arts schrijft het volgende voor;
Ibuprofen DC mg da XXV
S IV dd I tabl
Hoeveel tabletten geef je mee van welke sterkte en wat is de dosering?

Metrieke stelsel 

Vermenigvuldigen of delen

Hoe kleiner de eenheid, hoe groter het getal 

dus 1 gram (=1x 1000)= 1000mg (1 mg < 1g => getal is groter dus vermenigvuldigen)

Hoe groter de eenheid, hoe kleiner het getal 

dus 1 mg (=1/1000) =0,001 g

1200mg =? g

0,25 kg = ? g

12 mg = ? µg

Inhoud m3

Inhoud 

1dmx1dmx1dm =1 dm³   = 1l 

1cmx1cmx1cm=1cm³  =1ml

Heeft u een 1dm3 melk? 

4.3 vraag 2

a 1 dm3 = 1000 cm3

b 5,72 dm3 = 5720 cm3

c 53 dm3 = 53.000 cm3

d 5,453 dm3 = 5453 cm3

e 1 cm3 = 0,001 dm3

f 450 cm3 = 0,450 dm3

g 75 cm3 = 0,075 dm3

h 375,2 cm3 = 0,3752 dm3

a 1 dm3 = 1000 cm3

b 5,72 dm3 = 5720 cm3

c 53 dm3 = 53.000 cm3

d 5,453 dm3 = 5453 cm3

e 1 cm3 = 0,001 dm3

f 450 cm3 = 0,450 dm3

g 75 cm3 = 0,075 dm3

h 375,2 cm3 = 0,3752 dm3

4.3 vraag 3

a 1 l = 1000 ml

b 23,45 l = 23450 ml

c 2,34 l = 2340 ml

d 0,25 l = 250 ml

e 1908 ml = 1,908 l

f 90,8 ml = 0,0908 l

Vraag 3

a 1 l = 1000 ml

b 23,45 l = 23450 ml

c 2,34 l = 2340 ml

d 0,25 l = 250 ml

e 1908 ml = 1,908 l

f 90,8 ml = 0,0908 l

4.3 vraag 4

a 10 dm3 = 10 l

b 23 cm3 = =23 ml = 0,023 l

c 46,5 dm3 = 46500 Ml =cm3

d 45,2 cm3 = ml = 0,452 dl

e 345 cl = 3450 cm3=ml

f 12,5 ml = 0,0125 dm3

Vraag 4

a 10 dm3 = 10 l

b 23 cm3 = =23 ml = 0,023 l

c 46,5 dm3 = 46500 Ml =cm3

d 45,2 cm3 = ml = 4520 dl

e 345 cl = 3450 cm3=ml

f 12,5 ml = 0,0125 dm3

Magische driehoek

Kruistabel 

1dr	5 dr
20 mg	5 x 20 /1=100mg

20mg	100mg
1dr	100x1/20=5dr

Vraag 10
1 gram water bevat 20 druppels. Wat is het druppelgewicht?

1000mg/20 dr=50 mg/dr

Vraag 11
Het druppelgewicht van solutio sorbitol 70% is 35mg
Wat is het gewicht van 24 druppels in grammen?
Hoeveel druppels komen overeen met 1,925 g?

24dr x 35=840mg = 0,84 g

1925 mg/ 35 =55dr

Vraag 12
Een druppel arachideolie weegt 15 mg. Hoeveel druppels zijn nodig voor 1,125 g?

1125mg / 15=75dr

Dichtheid 

De dichtheid van een stof geeft aan hoeveel een bepaald volume weegt. De dichtheid wordt als volgt aangegeven.

dichtheid (g/cm3) =massa (g) / volume (cm3) oftewel d = m / V

de eenheid is dan ook g/cm3 oftewel g/ml

De dichtheid van water is 1 g/ml; dus 1ml water weegt 1 g

De dichtheid van alcohol is 0,8 g/ml; 1ml alcohol weegt 0,8 g

De magische driehoek 

Massa is onbekend 

formule wordt;

dichtheid x volume 

Volume is onbekend 

formule wordt;

massa /  dichtheid 

Dichtheid is onbekend 

formule wordt;

massa /  volume 

1 liter vloeistof weegt 850 gram.
Wat is de relatieve dichtheid?

Wat is het gewicht van 25 ml stroop met een relatieve dichtheid van 1.04?

In de apotheek moet je vaak dingen omrekenen:

• grammen naar milligrammen
• grammen naar milliliters
•  uit procenten de hoeveelheden milligrammen en milliliters . 

omrekenen gram en ml 

5mg/ml => betekent dat in 1ml 5mg gnm zit 

Hoeveel mg zit er in 7 ml?

1ml => 5mg gnm

7ml => 7x5mg=35mg 

OF met een verhoudingstabel

1ml	7ml
5mg	5x7=35mg

Tretinoïneoplossing voor cutaan gebruik bevat 0,2 mg/ml. Een patiënt wordt één keer per dag met ongeveer 3 ml ingesmeerd. Hoeveel gram tretinoïne krijgt deze patiënt per week op zijn huid gesmeerd?

0.2mg/ml x3ml=0.6mg pk tretinoine

7x0.6mg=4,2mg per week

= 0,0042g

Heeft de patiënt voldoende? 

Een baby krijgt 6 × 0,5 ml antibiotica. Een flesje bevat 20 ml. De baby moet dit 10 dagen gebruiken. Heb je aan 1 flesje voldoende?

 

Aanpak:Per dag gebruikt de baby 6 × 0,5 ml = 3 ml gedurende 10 dagen = 3 × 10 = 30 ml. Nee, je hebt 2 flesjes nodig.

Heeft de patiënt voldoende? 

Er zit nog 50 ml drank in een fles. De patiënt gebruikt 3 × daags 3 ml. De patiënt vertrekt voor 2 dagen naar Parijs. Heeft de patiënt nog voldoende om naar Parijs te gaan?

Aanpak:Per dag 3 × 3 ml = 9 ml per dag. In de flacon zit nog 50 ml dat is dus voor 50 : 9  =  5 hele dagen. De patiënt heeft dus nog voldoende drank om mee naar Parijs te nemen.

Rekenen met ml

Voor volume wordt de eenheid liter gebruikt. 

Bij het rekenen met volumes wordt door een voorvoegsel aangegeven wat er wordt bedoeld. 

• Bij massa is dit gram + voorvoegsel (bijv. milligram, kilogram). 
• Bij volume is dit liter + voorvoegsel (bijv. milliliter of deciliter).

Hoeveel morfine zit er in 2 ml met als uitgangsoplossing morfine 10 mg/ml?

Hoeveel ml heb je nodig voor 17 mg morfine met als uitgangsoplossing morfine 10 mg/ml?

1ml	2ml
10mg	2x10= 20mg

10mg	1mg	17mg
1ml	1/10 ml	1/10 x17 =1,7ml

Lukt het een beetje?

Heb je nog vragen? Stel ze gerust. 

Wil je nog oefenen? 

https://mijn.bsl.nl/metrieke-stelsel/15247858  

(hier staan ook nog oefenvragen in)