4.4 sociaal gedrag

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

4.4  Samen leven

De rode kleur in de bek van het koekoeksjong is een ... voor de heggenmus om het koekoeksjong te voeren.

1. sleutelprikkel
2. signaal
3. prikkel
4. supranormale prikkel

4.4 Samen leven

Omgaan met soortgenoten is Sociaal gedrag. Of het nou gaat om paren, vechten of elkaar voedsel brengen.

Er zijn grofweg 3 soorten sociaal gedrag:

• Territorium gedrag
• Voortplantingsgedrag
• Groepsgedrag

Territorium gedrag

Gedrag met als functie het afbakenen van een gebied (territorium) en het verdedigen ervan tegen binnendringende soortgenoten. Afbakenen met geur of geluid.

Het territorium moet zo groot zijn dat het de groep kan voeden.

territorium

Een gebied waarin een dier of groep dieren leeft (bijv. een roedel wolven)

Doel: 

voedselaanbod, nestgelegenheid

Afbakenen met geurvlaggen

Territorium verdedigen

Als grenzen onduidelijk zijn, krijg je mogelijk indringers in je territorium. Dat wordt knokken.

territorium gedrag

Aanvalsgedrag: Ter verdediging van eigen territorium

Vluchtgedrag: Vaak vlucht de uitdager, of de verliezer van het gevecht

Dreiggedrag: gedrag dat dieren vaan laten zien bij de grens van een territorium

vechten of vluchten?

Dieren in het wild die in een gevecht gewond raken overleven dat vaak niet; het is verstandiger te vluchten .

Daarom blijft het vaak bij dreigen.

Overspronggedrag

Wanneer dieren in geval van een ruzie geen vlucht-, dreig- of aanvalsgedrag laten zien, maar iets heel anders. Noemen we dit oversprong gedrag.

Voorbeeld: Een hond gaat zich krabben (tijd winnen) in een spannende situatie

Voortplantingsgedrag

Voortplantingsgedrag is gedrag dat te maken heeft met voortplanting.Bijvoorbeeld:

• baltsgedrag
• broedzorg
• de paring

baltsgedrag: "versier"gedrag van dieren  

* vaak overdreven signalen

* in dezelfde stemming komen      om te paren

Broedzorg

Na de paringsdans (balts) komt

het paren. Na het paren, komen

er jongen. Het uitbroeden van of

grootbrengen van de jongen, heet 

broedzorg.

Mamma krokodil  brengt de net uit het ei gekomen kinderen naar het water 

Het jong van de koningspinguin blijft warm tussen de poten van pappa of mamma pinguin

Groepsgedrag

Dieren die in groepen leven hebben meestal een rangorde en een taakverdeling​.

Een duidelijke rangorde geeft rust in de groep, de verhoudingen zijn duidelijk.​

Grotere overlevingskansen voor elk individu in de groep

bijenkolonie

Elke soort honingbij heeft een andere taak. . . .​​

De koningin : Eitjes leggen

de darren: De koningin bevruchten

De werkbijen : ​Zij moeten veel taken doen. ​

De cellen poetsen. 

De larven voederen.​

De koningin verzorgen en voederen.​

Honing maken van stuifmeel en nectar.

Nieuwe cellen bouwen.

Het verdedigen van de bijenkast tegen indringers.​

Nectar en stuifmeel verzamelen

Dit is een voorbeeld van

1. dreiggedrag
2. overspronggedrag
3. baltsgedrag
4. sociaal gedrag

Aan de slag!

Lees par. 4.4 
Maak opdr. 3 t/m 16