Uitscheidingsstelsel

• Biologie
• Secundair onderwijs

Uitscheidingsstelsel

1. situering van het uitscheidingsstelsel

2. bespreking van verschillende organen

• nieren 
• huid
• longen 
• lever

3. Aandoeningen van het uitscheidingsstelsel

1. Situering van het uitscheidingsstelsel

1. situering van het uitscheidingsstelsel

afvoer van afval- en overtollige stoffen uit het lichaam
regelende functie

Het uitscheidingsstelsel bestaat uit:

• nieren
• urineblaas
• urinebuis
• lever
• huid
• longen

2. Bespreking van de verschillende organen 

2.1 De nieren 

2.2 De huid

2.3 De longen 

2.4 De huid 

2.1 De nieren 

• Belangrijke functies 
• De delen van een nier 

Belangrijke functies 

1. Afvalstoffen uit het bloed verwijderen 

• in het bloed zitten stoffen die nodig zijn om het lichaam goed te laten functioneren bv. transporteren van zuurstof naar cellen
• ook afvalstoffen in het bloed (bv. van spieren -> melkzuur)
• afvalstoffen zijn schadelijk 
• nieren zorgen voor verwijdering 

Belangrijke functies

2. Vocht- en zoutbalans regelen 

• lichaam -> 2/3e water 
• hoeveelheid vocht moet zoveel mogelijk gelijk blijven -> nieren 
• veel drinken -> productie extra urine 
• veel zweten -> minder productie urine
• ook hoeveelheid zouten in het bloed binnen bepaalde grenzen 

Belangrijke functies

3. Hormonen aanmaken 

• hormoon= stofje dat in een orgaan wordt aangemaakt, stroomt via bloed naar andere delen vh lichaam en zet cellen aan het werk

Nieren maken:

• Renine: speelt rol bij het regelen van bloedruk
• Erytropoëtine: stimuleert aanmaak rode bloedlichaampjes (erytrocyten)
• hormoon dat lichaam helpt vit D om te zetten in een stof die ervoor zorgt dat het lichaam kalk in de botten opneemt

De delen van een nier 

2.2 De huid 

• lichaamstemperatuur rond 37°C
• hersenen regelen hoeveelheid bloed die door huid stroomt

Te warm 

• bloedvaten worden groter, er stroomt meer bloed door dat wordt afgekoeld door de buitenlucht  -> rood of blozend door meer bloed
• zweten: zweet verdampt en koelt af 

Te koud:

• bloedvaten vernauwen, minder bloed door huid, er verdwijnt minder warmte -> soms rillen en bleek 

2.3 De longen 

Zuurstof vervoeren van longen naar cellen 

• alle cellen hebben zuurstof nodig 
• zuurstof uit de lucht in de longen 
• rode bloedcellen bevatten hemoglobine (rode kleurstof)
• hemoglobine neemt zuurstof op, via bloed naar alle cellen in het lichaam

Koolstofdioxide vervoeren van cellen naar longen 

• koolstofdioxide wordt opgenomen door bloedplasma
• in de longen afgegeven aan de lucht -> uitademen

2.4 De lever

• groot en belangrijk orgaan, rechtsboven in de buikholte, naast de maag
• voedingstoffen die vrijkomen bij spijsvertering -> via bloed naar lever

Lever = chemische fabriek

• voedingstoffen worden bewerkt en omgezet in bouwstoffen of energie 

Ontgiftende werking lever 

• schadelijke stoffen worden onschadelijk gemaakt en afgevoerd met urine of ontlasting

Productie galvloeistof

• gal is nodig voor een goede vertering van vetten

3. Aandoeningen van het uitscheidingsstelsel 

3.1 Nierdialyse

3.2 Niertransplantatie

3.3 Nierstenen 

3.1 Nierdialyse

Als nieren niet meer functioneren

Vooral bij patiënten die aandoeningen hebben zoals:

• cystenieren (blaasjes met vocht in de nieren)
• schrompelnieren (nieren die steeds kleiner worden)
• nierstenen die te lang in het lichaam zitten 
• verminderde nierfunctie 

-> nierdialyse neemt tijdelijk functie van nieren over

3.2 Niertransplantatie 

• in België jaarlijks honderden niertransplantaties
• voor patiënt -> einde van een belastende behandeling en streng dieet 
• UZA sinds 1979 niertransplantaties

3.3 Nierstenen

• ontstaat in nieren als chemische reactie
• te geconcentreerde urine -> stoffen kristalliseren
• ontstaan ophopingen van deze stoffen 
• kunnen niet meer in urineleiders -> oorzaak veel pijn 
• vaak blijven nierstenen klein -> uitplassen
• soms grote nierstenen die niet meer door urineleiders kunnen = nierkolieken (pijn)