4.1 - Indeling van de levende natuur

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Welkom!

Zit je op je eigen plek?

WC-check? Gaan voor de les begint

Ligt je boek, schrift en pen/potlood op tafel?

Dan kan je kletsen tot de les begint

Planning

Woensdag - Intro Evolutie, 4.1

Donderdag (2x) - 4.2 + extra oefening

Vrijdag - Nakijken, vragen bespreken

Thema 4 - Evolutie

LessonUp klas: rplzz

Online boek: 532446

Thema 4 - Evolutie

LessonUp klas: rplzz

Online boek: 532446

Wat weet je al van evolutie?

Schrijf 5 dingen op die je weet van evolutie. Dit mogen termen zijn, of onderwerpen die met evolutie te maken hebben

Thema 4 - Evolutie

4.1 - Indeling van de levende natuur

4.2 - Bacteriën, virussen en schimmels

4.3 - De evolutietheorie

4.4 - Evolutie in populaties

4.5 - Onderzoek naar evolutie

4.1 - Indeling van de levende natuur

Bladzijde 234

BiNaS: 67, 94

Doelen van deze paragraaf

Je kunt het ordeningssysteem van organismen beschrijven en toepassen

Geschiedenis van het leven op aarde

- Aarde bestaat 4,6 miljard jaar.

- Pas 3,8 miljard jaar gelden de eerste eencelligen

- 670 miljoen jaar geleden eerste meercelligen

- De ontwikkeling over miljarden jaren heeft geleid tot een enorme biodiversiteit.

- Er zijn tussen de 10 en 100 miljoen soorten organismen.

Indelen is dan noodzakelijk

Biodiversiteit

Verscheidenheid in leven op aarde

Steeds groter naarmate aarde zich verder ontwikkelde

boom van het leven

Taxonomie

Verscheidenheid in leven op aarde

Steeds groter naarmate aarde zich verder ontwikkelde

boom van het leven

Systematisch orderen van organismen op basis van uiterlijke overeenkomsten en moleculaire homologie

Criteria voor indeling

- Moleculaire eigenschappen 

- Uiterlijke kenmerken (aantal cellen, celtype, organellen)

- voedingswijze (autotroof/ heterotroof)

Autotroof en heterotroof

Organismen kunnen 

autotroof of 

heterotroof zijn. 

Organische en anorganische stoffen

Energierijk en energiearm

Organische stoffen: grote ketens, meestal afkomstig van organismen. Voorbeeld: glucose, eiwit, vet

Anorganische stoffen: kleine moleculen, in levenloze en levende natuur. Voorbeeld: zuurstof, water, koolstofdioxide

Eukaryoot vs. prokaryoot

Indeling prokaryoot en eukaryoot

Heeft de cel een celkern?

prokaryoot

- bacteriën

- archaea

eukaryoot

- dieren

- planten

- schimmels

- protozoa

- chromista

ja

nee

Vier rijken

Taxonomie

• Domeinen: bacteriën, archaea, eukaryoten
• Domein eukaryoten: schimmels, planten, dieren
• Binaire naamgeving is geslachtsnaam en soortaanduiding

Taxonomie

Rijk - stam - klasse - orde - familie - geslacht - soort (RSKOFGS)

• Tijger: dier - gewervelden - zoogdieren - roofdieren - katachtigen - panter - tijger

Binaire naamgeving

Soorten krijgen een wetenschappelijke naam: de binaire naamgeving.

• Geslachtsnaam en soortaanduiding
• Geslachtsnaam is voorop, met grote letter
• Soortaanduiding is achterop, met kleine letter.

Bijvoorbeeld: Ursus arctos (bruine beer)

Wetenschappelijke naam (Linnaeus) = Geslacht + soort

Madeliefje: Bellis perennis L.

Vragen?

Aan het werk

4.1 - Opdracht 1 tot en met 13