BS 12.4 & 12.5: Het verteringsstelsel en de organen van vertering

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k, g, t
• Leerjaar 4

BS 12.4: Het verteringsstelsel

Planning

1. Leerdoelen
2. Uitleg basisstof 12.3 en 12.4
3. Opdrachten maken
4. Wat hebben we geleerd?

Leerdoelen

• Je kunt omschrijven wat vertering is en de functie van verteringssappen en enzymen hierbij aangeven
• Je kunt beschrijven hoe de darmperistaltiek tot stand komt en de functie ervan noemen
  

Het verteringsstelsel van de mens

Het verteringsstelsel

Lang kanaal van mond tot anus.

Onverteerbare resten verlaten het lichaam via de anus.

Vertering

= het afbreken van voedingsstoffen die niet door de darmwand heen kunnen, tot stoffen die wel door de darmwand heen kunnen.

Kan niet door darmwand

Kan wel door darmwand

Verteringssappen

• Vertering vindt plaats m.b.v. verteringssappen.
  
• Deze worden gemaakt door verteringsklieren.
  
• Ze bevatten enzymen --> zorgen dat vertering sneller verloopt.

Enzymen (herhaling BS 12.1)

• Ze versnellen de reactie van stofwisselingsprocessen zonder daarbij zelf verbruikt te worden
• Het zijn eiwitten
• Ze werken specifiek: 1 enzym kan 1 reactie versnellen
  

Darmperistaltiek

• Het afwisselend samentrekken en ontspannen van kringspieren en lengtespieren in de wand van het (hele) darmkanaal.
• Functies: verplaatsen, kneden en vermengen met verteringssappen.
  

Aan de slag!

Wat:	Basisstof 4: 1 t/m 6
Hoe:	Alleen of in tweetallen (fluistertoon)
Hulp nodig:	vraag je buur of vraag mij
Tijd:	20 min
Klaar?	lees basisstof 5

Aan de slag!

Wat hebben we geleerd?

1. Van waar tot waar loopt het verteringsstelsel?
2. Wat is vertering?
3. Welk onderdeel wordt gemaakt in verteringsklieren en bevat enzymen?
4. Wat voor stoffen zijn enzymen en wat is de functie?
5. Wat is darmperistaltiek?

BS 12.5: De organen voor vertering

Leerdoelen

• Je kunt omschrijven wat vertering is en de functie van verteringssappen en enzymen hierbij aangeven
• Je kunt beschrijven hoe de darmperistaltiek tot stand komt en de functie ervan noemen
  

Mondholte, keelholte en slokdarm

Mondholte: 

• Tanden/kiezen: beter doorslikken voedsel & oppervlakte vergoting, waardoor enzymen makkelijk de voedingsstoffen kunnen bereiken.
• Speekselklieren - speeksel = enzymen (zetmeel) & glijbaarheid voedsel
• Keelholte: slikken – verslikken
  
• Slokdarm: peristaltische bewegingen

Maag

De maagportier sluit de maag af. 

Maagsapklieren: maken maagsap 

-> water, maagsap en enzymen (voor eitwitten)

Maagsap dood bacteriën

Lever, galblaas, alvleesklier en twaalfvingerige darm

De lever is een orgaan met meerdere functies, het maakt onder andere gal.

Gal gemaakt in de lever wordt opgeslagen in de galblaas. Via de galbuis kan het, als het nodig is, afgevoerd worden naar de twaalfvingerige darm.

Gal emulgeert vetten (van een grote druppel meerdere kleine druppels maken)

Lever, galblaas, alvleesklier en twaalfvingerige darm

De alvleesklier is een verteringsklier die alvleessap maakt.

Alvleessap bevat enzymen die vetten, eiwitten en koolhydraten kunnen verteren.

Gal en alvleessap worden in de twaalfvingerige gemengd met de voedselbrij.

Dunne darm

Dunne darm: darmsap
Maakt het verteren van eiwitten en koolhydraten af.

Darmvlokken en darmvili: oppervlakte vergroting.

Dunne darm: opnemen verteringsproducten en water (van verteringssappen)

6 meter lang

Dikke darm, blinde darm en endeldarm

• Dunne darm --> dikke darm
• Vlak onder deze overgang ligt de 
  blinde darm --> deze heeft geen functie 
  bij de vertering
• Blindedarmontsteking --> 
  appendix wordt verwijderd
• Dikke darm = 1,5 meter lang en neemt
  de rest van het water op
• Diarree

Aan de slag!

Wat:	Basisstof 4: 1 t/m 6 Basisstof 5: 1 t/m 6
Hoe:	Alleen of in tweetallen (fluistertoon)
Hulp nodig:	vraag je buur of vraag mij
Tijd:	20 min
Klaar?	lees basisstof 6: planteneters, vleeseters en alleseters.

Aan de slag!