4.1 De maatschappij verandert

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

4.1: De maatschappij verandert

Nederland na 1945

Leerdoelen 

Aan het einde van deze les kun je herkennen en beschrijven hoe in Nederland het leven was vlak na WO II, op welke manier de cultuur veranderde en hoe Nederland in een consumptiemaatschappij en een informatiesamenleving veranderde.

Wat doe jij het liefste in je vrije tijd?

Cultuur en mentaliteit:

Wat veranderde er na 1945 in de manier van leven denken en leven?

• Cultuur: alles wat mensen denken, maken, doen en hebben, bv gewoonten en gebruiken, godsdienst, normen en waarden, bestaanswijze, muziek en voorwerpen, eetgewoonten en wijze van kleden, bouwwerken.
• Mentaliteit: de gedeelde opvattingen, gevoelens, ervaringen en het gedrag van groepen mensen. 

De maatschappij verandert

1.1 Puinruimen en voortuitkijken

--> Hoe was het leven vlak na de Tweede Wereldoorlog?

1.2 Consumptie en massacultuur

--> Op welke manier kwam er een consumptiemaatschappij en veranderde de cultuur?

1.3 Informatie wordt steeds belangrijker

--> Hoe veranderde Nederland in een informatiemaatschappij?

Wat weet jij eigenlijk van
de Wederopbouw van Nederland?

Wederopbouw vanaf 1945

• 
  

Na de tweede wereldoorlog

Huizen in puin en getrouwde stellen moesten bij hun ouders blijven wonen.

Veel mensen "durfden" weer te trouwen en kinderen te krijgen.

Babyboomers!

De Nederlandse regering

Begon niet met huizen bouwen maar met fabrieken herstellen

--> economie opbouwen. 

Nederland kreeg Marshallhulp van Amerika.

Deze hulp was bedoeld om NL (en Europa) weer op te bouwen, ervoor te zorgen dat NL (en Europa) voor het kapitalisme zouden kiezen en omdat de VS handel wilde drijven met Europa. 

De Nederlanders...

werkten hard en leefden zuining. Vooruit kijken!

Deze periode noemen we de wederopbouw.

Hoe?

• Harmoniemodel: samenwerking tussen werkgevers, werknemers en regering: De schouders eronder!
• Lage lonen dus lage prijzen-> er was veel handel.
• Groeiende welvaart, lage werkloosheid. 
  

• 1955: Economie draait op volle toeren! 

De welvaart stijgt

• Geleide loonpolitiek wordt losgelaten (eerst deels, daarna volledig in 1963)
• Er komt een loongolf: een stijging van lonen, soms wel met 10%
• Nederland wordt een consumptiemaatschappij

Nederland wordt een consumptiemaatschappij 

• Vanaf eind jaren 50 ging het steeds beter met de economie.
  
• Er was optimisme: sommige mensen dachten dat er geen einde zou komen aan deze goede tijden. 
• Door de stijgende lonen konden bijna alle Nederlanders luxeproducten kopen, tv's, stofzuigers, wasmachines...
  Nederland werd een consumptiemaatschappij.  

• De welvaart groeit enorm

• Nederland wordt een consumptiemaatschappij: ook het kopen van luxe wordt belangrijk.
  

Consumptie en massacultuur

Situatie in Nederland (1960-1970):

• Rond 1960: Nederland wordt een consumptiemaatschappij, een samenleving waarin de mensen op grote schaal (luxe) spullen kopen die ze niet echt nodig hebben (om te overleven).
  
  
• Bedrijven gaan op grote schaal films, muziek en reclame maken, de
   samenleving laat deze bedrijven steeds meer de 'mode' bepalen (=
   massacultuur). Vooral VS heeft veel invloed op de mode (= amerikanisering).
  
  
• 1960: Hogere lonen = meer consumptie = meer welvaart = meer vrije tijd!
  
  
  

Opkomst consumptie(maatschappij)
en massacultuur (vanaf 1960)

Belangrijk voor informatiemaatschappij

• televisie
• computer
• internet
• sociale media
  

Met z'n allen voor de buis

• Televisies bestaan al voor de oorlog, maar pas na de oorlog worden ze betaalbaar en komen ze ook steeds vaker voor in Nederland
• Met de televisie kunnen mensen zien wat er in andere delen van de wereld gebeuren.
• Uiteraard mocht je alleen kijken naar de programma's die bij de omroep van je eigen zuil hoorde....

De eerste televisie-uitzendingen waren in zwartwit. Ook werd er maar een paar uur per dag uitgezonden, en niet zoals nu, 24 per dag.

Als je de programma's van toen bekijkt zal je vooral merken dat alles veel minder flitsend en snel was. Vermoedelijk zou je het zelfs vreselijk traag vinden!

In de achtergrond van deze slide zie je het jeugdprogramma Dappere Dodo (1955-1964). Dit was de eerste kinderserie op de Nederlandse televisie en werd uitgezonden door de KRO.

Belangrijke begrippen

• wederopbouw
• harmoniemodel
  
• consumptiemaatschappij
• massacultuur
• amerikanisering
  
• informatiemaatschappij
  

Belangrijke jaartallen

• wederopbouw 1945-1955
• vanaf tweede helft jaren 50: door de stijgende welvaart ontstaan consumptiemaatschappij en massacultuur
• vanaf eind jaren 80 ontstaat langzaam een informatiemaatschappij.
  

Leerdoelen 

Aan het einde van deze les kun je herkennen en beschrijven hoe in Nederland het leven was vlak na WO II, op welke manier de cultuur veranderde en hoe Nederland in een consumptiemaatschappij en een informatiesamenleving veranderde.