Van de wieg tot het graf - Nederland als verzorgingsstaat

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• vmbo b, k
• Leerjaar 3

Werk H6

De verzorgingsstaat

Zelfstandig lezen

Van wieg tot graf

bladzijde 156/157

Even terug in de tijd – NA WO2

Wederopbouw van ons land

Geldtekort in de oorlog en de Duisters > zwarte handel > geldstelsel door minister van financiën Lieftinck

Alle bankbiljetten verplicht inleveren

Leningen vanuit Amerika (Marshallplan) mr. Marshall > economie weer op gang

Tientje van Lieftinck

Tweeverdieners

Jaren ’60 en ‘70

Het prijskaartje….

• Begin verzorgingsstaat
• Voor 1940 lagen de uitgaven van het Rijk nog onder de 0,5 miljard euro. Twintig jaar later waren de uitgaven al gestegen tot zo een 5 miljard euro Aan het einde van de vorige eeuw bedroegen 115 miljard euro.

Een verzorgingsstaat

Een land waar de overheid haar burgers helpt als dat nodig is

. 

Lesdoelen

• Je kunt in eigen woorden uitleggen wat een verzorgingsstaat is.

• Je weet wat de taken van de overheid zijn ten aanzien van de verzorgingsstaat. 

• Je kunt een aantal problemen van de verzorgingsstaat benoemen.
  

Nederland is een verzorgingsstaat?

1. Ja
2. Nee

Ontstaan verzorgingsstaat

Tot in de 19e eeuw...

• Weinig wetten en regels

• De overheid bemoeide zich weinig met bedrijven

• Geen bestaanszekerheid (inkomen, gezondheidszorg, huisvesting en onderwijs)
  

Bestaanszekerheid

= ieder mens heeft tenminste huisvesting, toegang tot gezondheidszorg en onderwijs. Daarnaast heeft ieder mens een inkomen.

Er was veel werkloosheid. Wil jij niet werken? Dan zijn er wel 10 anderen!

• Uurloon was ontzettend laag.
  
• Arbeiders werkten soms 16 uur (!) of meer.
  
• Kinderen gingen al jong mee naar de fabriek.
  
• Mensen zonder baan hadden het slecht en waren afhankelijk van liefdadigheid.
  

Kinderwetje van Van Houten (1874)

Kinderarbeid verboden.

Kinderwetje van Van Houten

Het Kinderwetje van Van Houten verbood kinderarbeid. Het kwam aan zijn naam omdat het werd ingediend door kamerlid Samuel van Houten. 

Wat is een verzorgingsstaat?

Noem een voordeel van een verzorgingsstaat.

Noem een nadeel van een verzorgingsstaat.

Rond 1960 had iedereen...

...bij ziekte, ouderdom, arbeidsongeschiktheid en werkloosheid recht op een inkomen.

Uitkering voor werknemers

• Werkloos

26 weken/36 weken -> werkeloosheidsuitkering (WW)

Niet bij ontslag op staande voet.

• Ziek

Minimaal 70% van je loon, maximaal 2 jaar

Uitkering voor werknemers

• Arbeidsongeschikt

Je kan niet werken, bijvoorbeeld door een ongeluk

WIA.

Maximaal 75% van je vroegere loon.

Regelingen voor iedereen 

AOW

Krijg je vanaf je pensioenleeftijd (ook als je miljonair bent).

Kinderbijslag

Tot je 18e krijgen ouders geld voor jou (voor eten, kleding, etc.).

Regelingen voor iedereen

Bijstand

Geen werk

Niet gewerkt en dus ook geen premie betaald.

Als er echt geen andere manier is.

Geen bijstand als je spaargeld hebt.

Waarvan wordt de verzorgingsstaat betaald?

Waarom hebben we een verzorgingsstaat nodig, denk jij?

Zoek op: hoeveel is een bijstandsuitkering?

Te duur?

• Honderduizenden mensen werkloos
  
• Vergrijzing
  
• In 2040 is 25% van de bevolking met pensioen

Maatregelen (1)

Bezuinigingen

Uitkeringen verlagen, strengere regels

Kortere WW

Eigen bijdrage

Je moet bijbetalen voor medische zorg.

Maatregelen (2)

Langer doorwerken

De pensioenleeftijd gaat omhoog naar 67 jaar.

Meer banen

Hoe meer mensen werken, hoe minder uitkeringen er nodig zijn.

"Tot je 67e levensjaar werken is te lang"

Eens of oneens? Waarom?

Hoe ziet de verzorgingsstaat eruit?

Taken van de overheid

1. Sociale zekerheid

Beschermen burgers tegen verlies van inkomen.

2. Welzijnsvoorzieningen

Gezondheidszorg, onderwijs en huisvesting.

Taken van de overheid

3. Verschil arm en rijk

Moet niet te groot worden.

4. Werkgelegenheid

Voldoende werk voor iedereen.

een zorgverzekering kost meer dan 1.000 euro in de maand.

1. waar
2. niet waar

Grenzen van de verzorgingsstaat

1. Te veel uitkeringen

(Werkloosheid, vergrijzing en arbeidsongeschikten)

2. Afhankelijkheid

Langdurige werklozen

3. Misbruik

Zwartwerken en fraude

Stelling 1

"Als je een uitkering krijgt moet je daar iets voor terug doen."

Noem 6 uitkeringen die je kan krijgen

Stelling 2

"Een uitkering moet zo laag mogelijk zijn."

Het basisinkomen is een goed alternatief voor de verzorgingsstaat

1. Eens
2. Oneens

De verzorgingsstaat faalt als het verschil arm rijk nooit verdwijnt.

1. eens
2. oneens

Hoe probeert de overheid de verzorgingsstaat betaalbaar te houden?

create.kahoot.it

Stelling 3

"Als je rookt of ongezond eet moet je meer voor je zorgverzekering betalen."

Stelling 4

"Het is niet erg dat er een groot verschil is tussen arm en rijk."

Stelling 5

"Kinderen op de middelbare school moeten zelf mee betalen aan hun opleiding."

Stelling 6

"Ik zou mijn ouders later in mijn eigen huis laten wonen zodat ik ze zelf kan verzorgen."