1.3 Nationalisme

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo k, g, t, mavo
• Leerjaar 3

Voor dat de Nederlanders in Indië aankwamen, waren het onafhankelijke koninkrijkjes.

De VOC, opgericht in 1602, kreeg het handelsmonopolie in Indië. Zij bouwen daar handelsposten. + kreeg het recht om namens NL oorlog te voeren. De Genocide van Banda is de bekendste. 

1798: VOC failliet, NL'se staat neemt alles over. Indië krijgt een nieuwe naam: Nederlands Indië. Het wordt een kolonie van Nederland. Het KNIL wordt opgericht. Zij krijgt als taak om alle eilanden bij elkaar te veroveren. Nederland noemde dit overigens pacificatie. De oorzaak van deze veroveringen was het modern imperialisme. 

Er wordt een indirect bestuur geplaatst in NL-Indië. De baas is de Gouverneur-Generaal. Onder hem staan de residenten. Die sturen weer de inheemse regenten aan. Onder de regenten staan de dorpshoofden.

Herhaling 1.1

In Nederlands-Indië bestonden er grote sociale verschillen.

De belangrijkste groep waren de Nederlanders, daaronder stonden de Indo's. Daaronder de inheemse bevolking en onderaan de slaven. Veel racisme.

Nederland voerde het cultuurstelsel in. Nederland werd hier stinkend rijk door, de Indonesische boeren niet.

Het boek Max Havelaar bracht veel misstanden aan de kaart. Liberalen waren tegen het cultuurstelsel, aangezien het ondernemers minder vrijheid gaf.

In 1870 werd het cultuurstelsel weer afgeschaft. Er werden bedrijven door Nederlanders gesticht, waarbij de inheemse boeren werkten als loonarbeider. Dit systeem noemen we vrije arbeid. Om genoeg arbeiders te krijgen werden er contractarbeiders uit China gehaald. Nederlanders noemden ze koelies. 

Herhaling 1.2

H1: Nederland en Indonesië

§1.3 nationalisme 

Rond 1900 kwam Nederland met een nieuw beleid om het welzijn van de inheemse inwoners van Nederlands-Indië te verbeteren. Maar dat veranderde niets aan hun ondergeschikte positie. Het verzet tegen die ongelijkheid groeide. Uiteindelijk werd Indonesië na de Tweede Wereldoorlog onafhankelijk.

§1.3

Nationalisme

BASIS

A

De ethische politiek

Leerdoel:

Je kan uitleggen waarom de ethische politiek werd ingevoerd en wat deze inhield.

Begrippen:

nationalisme

ethische politiek

Volksraad

B

Nationalisme in Nederlands-Indië

Leerdoel:

Je kan oorzaken noemen van het ontstaan van nationalisme in Nederlands-Indië en beschrijven hoe Nederland daarop reageerde.

Begrippen:

Partai Nasional Indonesia (PNI)

C

De Japanse bezetting 

Leerdoel:

Je kan uitleggen welke gevolgen de Japanse bezetting had voor Indonesië

Begrippen:

interneren

§1.3

Nationalisme

BASIS

A

De ethische politiek 

Rond 1900 ontstond bij Nederlanders het idee dat het hun taak was om vooruitgang te brengen in Nederlands-Indië en de inheemse bevolking op te voeden. 

§1.3

Nationalisme

BASIS

A

De ethische politiek 

Rond 1900 gingen Nederlanders met andere ogen naar Nederlands-Indië kijken.

1. We moeten iets terugdoen voor de inheemse bevolking, in ruil voor al het geld dat eraan was verdiend
2. Nederlanders voelden (de hele 19e eeuw) zich tijde van het modern imperialisme – beter dan Aziatische volken.

§1.3

Nationalisme

BASIS

A

De ethische politiek 

Het idee werd versterkt door de grote technologische vooruitgang in Europa in de 19e eeuw en de opkomst van het nationalisme.

Modern imperialisme -> Nationalisme 

§1.3

Nationalisme

BASIS

A

De ethische politiek 

• Duitsers willen een eenheidsstaat (1871)
• België wordt onafhankelijk (1830)

Nationalisme: mensen zijn trots op hun eigen land, volk, taal en cultuur

• In de 19e eeuw ging dit gevoel van beter zijn en trots over in racisme: witte mensen zouden beter zijn dan Aziaten

§1.3

Nationalisme

BASIS

A

De ethische politiek 

Gevolg: 1901 - Ethische politiek. NL moet zorgen voor ontwikkeling;

• Onderwijs
• Gezondheidszorg
• Economie
• Infrastructuur
• Politiek
• (in de praktijk weinig verandering- 40 miljoen - verspreid )

§1.3

Nationalisme

BASIS

A

De ethische politiek

1918: oprichting Volksraad. Een adviesraad waarin naast Nederlanders ook inheemse mensen zaten.

• Alleen adviseren, niet beslissen
• Macht bleef bij de Nederlanders

Gevolg: teleurstelling bij inheemse bevolking

Aan de slag

• §1.3 A: opdracht 1 t/m 4

§1.3

Nationalisme

BASIS

A

De ethische politiek

Leerdoel:

Je kan uitleggen waarom de ethische politiek werd ingevoerd en wat deze inhield.

Begrippen:

nationalisme

ethische politiek

Volksraad

B

Nationalisme in Nederlands-Indië

Leerdoel:

Je kan oorzaken noemen van het ontstaan van nationalisme in Nederlands-Indië en beschrijven hoe Nederland daarop reageerde.

Begrippen:

Partai Nasional Indonesia (PNI)

C

De Japanse bezetting 

Leerdoel:

Je kan uitleggen welke gevolgen de Japanse bezetting had voor Indonesië

Begrippen:

interneren

§1.3

Nationalisme

BASIS

B

Nationalisme in Nederlands-Indië

De inheemse bevolking van Nederlands-Indië was niet tevreden met de beperkte rechten die ze met de ethische politiek had gekregen. Onder de bevolking groeide het nationalisme.

Drie oorzaken ontstaan Nationalisme in Nederlands-Indie:

§1.3

Nationalisme

BASIS

B

Nationalisme in Nederlands-Indië

1. De mensen waren trots op hun eigen cultuur en hun eigen volk -> Indische eilanden meer een eenheid -> besturen kunnen wij net als de Nederlanders -> inspiratie nationalistische idee: "elk volk recht heeft op een eigen land". 

§1.3

Nationalisme

BASIS

B

Nationalisme in Nederlands-Indië

1. Meer zelfvertrouwen door een ander Aziatisch land: Japan -> had een groot Europees land verslagen in oorlog.
2. Rijke, inheemse jongeren die gestudeerd hadden in NL hadden kennis gemaakt met Europese waarden als vrijheid, gelijkheid en democratie.

Vrijheid, gelijkheid en democratie wel in NL 

Waar was dat voor de inheemse mensen?

§1.3

Nationalisme

BASIS

B

Nationalisme in Nederlands-Indië

Bekende nationalist: Soekarno. 

• 1927: oprichting Partai Nasional Indonesia (PNI) (samen met Mohammed Hatta)
• Doel: onafhankelijkheid voor Indonesië, niet meer samenwerken met NL
• Reactie NL: Soekarno is gevaarlijk, wordt gevangen gezet.
• Gevolg: grotere held voor Indonesië

Aan de slag

• §1.3 B: opdracht 5 t/m 7

H1: Nederland en Indonesië

§1.3 nationalisme 

§1.3

Nationalisme

BASIS

A

De ethische politiek

Leerdoel:

Je kan uitleggen waarom de ethische politiek werd ingevoerd en wat deze inhield.

Begrippen:

nationalisme

ethische politiek

Volksraad

B

Nationalisme in Nederlands-Indië

Leerdoel:

Je kan oorzaken noemen van het ontstaan van nationalisme in Nederlands-Indië en beschrijven hoe Nederland daarop reageerde.

Begrippen:

Partai Nasional Indonesia (PNI)

C

De Japanse bezetting 

Leerdoel:

Je kan uitleggen welke gevolgen de Japanse bezetting had voor Indonesië

Begrippen:

interneren

§1.3

Nationalisme

BASIS

C

De Japanse bezetting 

1942: Japan valt NL-Indië binnen

Nederlanders en indo's moeten interneren: opsluiten in kampen om mensen buiten samenleving te plaatsen: Jappenkampen

NL'se taal verboden

NL'se plaatsnamen veranderen: Batavia wordt Jakarta

§1.3

Nationalisme

BASIS

C

De Japanse bezetting 

Japan laat Soekarno en Hatta vrij

Soekarno hoopt op een onafhankelijk Indonesië

Japanners willen macht niet uit handen geven

§1.3

Nationalisme

BASIS

C

De Japanse bezetting 

• Op 15 augustus 1945 moest Japan zich overgeven.
• 17 augustus riepen Soekarno en Hatta de Republiek Indonesië uit.
• Tussen 1945 -1949 voerde Nederland oorlog in Indonesië, in een poging de kolonie te behouden. Dit dezen zij onder de naam: "Politionele acties"

Aan de slag

• §1.3 C: opdracht 1 t/m 12