Taalverzorging 4

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

Module 5

Blok 4 + 5 (fouten op zinsniveau)

Lees je boek in de vakantie

Fouten op zinsniveau:

Oefenen met sleepvragen

Oefenen met juist toepassen

Korte uitleg congruentie

1. Voeg interpunctie en hoofdletters toe.

2. verbeter de tautologieën, pleonasmen.

MENEER HET LUKT ME TOTAAL NIET OM VANMIDDAG AAN HUISWERK VOOR SCHOOL TE WERKEN ZEI LENTSJE MALSTRA TEGEN MENEER VANUIT DE HOOGTE DE WERELDVREEMDE LERAAR NEDERLANDS VAN HET BORNEGO COLLEGE.​

LAAT ME RADEN ZEI VANUIT DE HOOGTE BRIESEND VAN WOEDE JE MOET ZEKER VAKKENVULLEN BIJ DE JUMBO.​

NEE ZEKER NIET ANTWOORDDE LENTSJE WANT IK WERK NAMELIJK BIJ DE LIDL.​

1. Voeg interpunctie en hoofdletters toe.

2. Verbeter de tautologieën, pleonasmen, contaminaties, letterlijke herhalingen.

'Meneer, het lukt me totaal niet om vanmiddag aan huiswerk voor school te werken,' zei Lentsje Malstra tegen meneer Vanuit de Hoogte, de wereldvreemde leraar Nederlands van het Bornego College.

'Laat me raden,' zei Vanuit de Hoogte briesend van woede. 'Je moet zeker vakkenvullen bij de jumbo?'

'Nee zeker niet,' antwoordde Lentsje, 'want ik werk namelijk bij de Lidl.'

Fouten op zinsniveau

1. Foutieve samentrekking

2. Foutieve inversie

3. Congruentiefout

4. Telegramstijl

5. Dat/als-constructie

Samentrekking

Schrijver Herman Koch heeft verschillende boeken geschreven, hij heeft geacteerd in het komische Jiskefet en hij heeft radioprogramma's gemaakt.

Schrijver Herman Koch heeft verschillende boeken geschreven, geacteerd in het komische Jiskefet en radioprogramma's gemaakt.

Voordeel van samentrekking:

1. Je hoeft identieke woorden of woorddelen niet te herhalen;
2. Je zin wordt hierdoor beknopter en beter leesbaar.

Let op: samentrekkingen kunnen niet altijd

Maak een samentrekking

Christmas is een individu, maar Christmas is ook een vader en Christmas is een zoon. 

Voorwaarden samentrekking

Je kunt onder andere samentrekken als de weggelaten woorden:

1. Dezelfde betekenis hebben

Fout: Ze maakte eerst zichzelf en daarna haar bed op

Goed: Ze maakte eerst zichzelf en daarna haar vriendinnen op

Voorwaarden samentrekking

Je kunt onder andere samentrekken als de weggelaten woorden:

1. Dezelfde betekenis hebben

2. Dezelfde grammaticale functie hebben

Fout: De docent nam afscheid en werd een prachtig cadeau aangeboden.

Goed: De docent nam afscheid en bedankt al zijn collega's.

Voorwaarden samentrekking

Je kunt onder andere samentrekken als de weggelaten woorden:

1. Dezelfde betekenis hebben

2. Dezelfde grammaticale functie hebben

3. Op dezelfde positie ten opzichte van de pv staan

Fout: Volgende week willen we je een rondleiding en hopen dat je komt

Goed: We willen je volgende week een rondleiding geven en hopen dat je komt.

Oefenen

Onderstaande zinnen bevatten een foutieve samentrekking. Noteer de woorden die zijn weggelaten. Licht het benoemde verschil toe.

1.      Esther hield vijf lichtbruine konijntjes in een hok, maar meer van haar hamster en haar cavia. (verschil in betekenis)
2.      In dit winkelcentrum worden overdag vaak diefstallen gepleegd en 's nachts ingebroken. (verschil in vorm)
3.     National Geographic is een interessant tijdschrift en koopt mijn vriend geregeld in de boekhandel. (verschil in grammaticale functie)

Oefenen

1.      Esther hield vijf lichtbruine konijntjes in een hok, maar (Esther) hield meer van haar hamster en haar cavia. (1e hield = dieren houden, 2e hield = houden van)
   

1.      In dit winkelcentrum worden overdag vaak diefstallen gepleegd en (in dit winkelcentrum) wordt 's nachts ingebroken. (1e ond = mv, 2e ond = ev)
2.     National Geographic is een interessant tijdschrift en National Geographic koopt mijn vriend geregeld in de boekhandel. (1e = ond, 2e = lijdend vw)
   

Oefenen met fouten op woordniveau (herhaling)

Herken de fouten

Formuleertips van jou

Uitleg over samentrekking (zinsniveau)

Deze week maken:

Module 5

Blok 4 + 5 Fouten op zinsniveau

congruentie

inversie

beknopte bijzin

samentrekking

In deze bijzin ontbreekt een persoonsvorm.

Door de woordvolgorde om te draaien, krijg je een levendiger tekst.

Door woorden weg te laten die je eerder hebt genoemd, val je niet in herhaling en schrijf je bondiger.

Onderwerp en persoonsvorm moeten hetzelfde getal hebben (ev of mv)

incongruentie

foutieve samentrekking

foutieve beknopte bijzin

foutieve inversie

lijdende vorm

congruente zin

samentrekking

beknopte bijzin

inversie

bedrijvende zin

Zowel mijn vader als ik heb honger.

15% van de mensen stemt voor FvD

Een groep kinderen zetten de boel op stelten.

De boterham wordt gesmeerd terwijl de kinderen wachten.

Vorige week was hij ziek en zijn we daarom te laat met inleveren.

Terwijl de kinderen wachten, maakt de moeder de boterhammen klaar.

Robert houdt wel van boeken die realistisch zijn, maar niet van thrillers

Lopend over het zebrapad reed de vrachtwagen de arme man aan.

Jouw winterse week

Typ in de volgende slide een korte tekst over jouw winterse week.

Pas een van de volgende constructies op de juiste manier toe in jouw tekst:

Samentrekking

Inversie

Beknopte bijzin

Jouw winterse week in 3 minuten
(pas een van de volgende constructies toe: samentrekking, inversie, beknopte bijzin)

Congruentiefout

Congruentie -> congruent = overeenstemmend
Bij formuleren: overeenstemming tussen OND en PV

Enkelvoudig onderwerp <-> enkelvoudige persoonsvorm
Meervoudig onderwerp <-> meervoudige persoonsvorm



Congruentiefout - oorzaak 1

Meervoudig onderwerp wordt voor enkelvoudig aangezien

De media schrijft bijzonder negatief over dit afvalverwerkingsbedrijf.
    De media schrijven …….

Drugs veroorzaakt veel overlast in de grensstreek.
    Drugs veroorzaken ……

Congruentiefout - oorzaak 2

Enkelvoudig onderwerp wordt voor meervoudig aangezien.

Zowel Karin als Ilona kwamen te laat.
    Zowel Karin als Ilona kwam…

De Nederlandse jeugd hebben steeds vaker schulden bij de bank.
    De Nederlandse jeugd heeft …

Congruentiefout - oorzaak 3

In het onderwerp wordt een enkelvoudige kern gevolgd door een meervoudige bijvoeglijke bepaling.

Meer dan de helft (kern) van de Nederlandse vrouwen (bijv. bep.) hebben een deeltijdbaan.
    Meer dan de helft van de Nederlandse vrouwen heeft …

Een aantal leerlingen hebben een acht gehaald.
    Een aantal leerlingen heeft ...

Congruentiefout - oorzaak 4

Een meewerkend voorwerp wordt voor onderwerp aangezien.

Bezoekers van het congres die vragen willen stellen aan de parlementariërs  worden verzocht dat van te voren schriftelijk kenbaar te maken.
    (aan) Bezoekers van het congres die vragen willen stellen aan de parlementariërs wordt verzocht dat van te voren schriftelijk kenbaar te maken.

Het kernwoord bepaalt ev/mv

Een aantal kinderen kwamen te laat.

Een aantal kinderen liep voor de klas uit.

Er lag een paar sokken in de vuilnisbak.

Er lagen een paar sokken in de vuilnisbak.

Dat is een van de mannen die mij aanviel

Dat is een van de mannen die mij aanvielen.

Zowel mijn vader als mijn moeder is met pensioen.

Niet alleen mijn vader, maar ook mijn moeder is met pensioen.

Eén van de beste volleyballers die in het Nederlandse team heeft gespeeld, is Ron Zwerver.

Eén van de beste volleyballers, die in het Nederlandse team heeft gespeeld, is Ron Zwerver.

Eén van de beste volleyballers die in het Nederlandse team hebben gespeeld, is Ron Zwerver.

Waarover heb jij extra uitleg nodig?

Fouten op woordniveau (pleonasme, contaminatie etc.)

Fouten op zinsniveau: zinnen samenvoegen, inversie

congruentie, samentrekkingen,

Geen extra uitleg

Ik ga de theorie zelf meer doornemen + de opdrachten maken om te oefenen

Ik heb goed geoefend en wil graag een formatieve toets maken

Anders, namelijk:(vul in op de volgende slide)

Nog iets anders, namelijk...

Module 5

Blok 5 (fouten op zinsniveau)

Lees je boek in de vakantie

Fouten op zinsniveau:

Oefenen met sleepvragen

Oefenen met juist toepassen