Taalverzorging 3

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

Oefenen met fouten op woordniveau (herhaling)

Herken de fouten

Formuleertips van jou

Uitleg over samentrekking (zinsniveau)

Deze week maken:

Module 5

Blok 4 Fouten op zinsniveau

Kommaproblemen

Wat is het verschil in betekenis met of zonder de komma?

(1a) Ik ben niet naar het feestje gegaan om hem te kwetsen

(1b) Ik ben niet naar het feestje gegaan, om hem te kwetsen.

(2a) Helaas kan ik niet met je mee, want ik verwacht nog ander vervelend bezoek.

(2b) Helaas kan ik niet met je mee, want ik verwacht nog ander, vervelend bezoek.

pleonasme

tautologie

contaminatie

onjuiste herhaling

dubbele ontkenning

Aan het einde van de voorstelling daalde het gordijn langzaam naar beneden.

Nooit en te nimmer doe ik daar nog een keer aan mee.

Vanwege familieomstandigheden was hij niet in staat te kunnen komen.

Je had ze wel even vooraf kunnen waarschuwen voor de gevaarlijke tocht.

Op zo'n nare opmerking heb ik echt niets op te zeggen.

Als we niet langer gaan werken dan lopen de pensioenen in gevaar.

De minister wil voorkomen dat er nooit geen mensen een test laten doen.

Formuleerfouten

Hiernaast staan zinnen met formuleerfouten. 

1) Welke fout herken je? (kies uit: pleonasme, contaminatie, tautologie, onjuiste herhaling, dubbele ontkenning, foutieve weglating en interpunctiefouten)

2) Verbeter de zin

3) In hoeverre irriteer jij je aan deze formuleerfouten (of erger ;-)

(1) Hoewel ik als docent Nederlands ontzettend veel lees schaam ik me niet dat ik soms een boek wegleg omdat ik op dat moment het verhaal niet kan verwerken.

(2) De schrijver werd geprezen om zijn literaire debuut en een prijs overhandigd voor beste nieuwkomer.

(3) Leerlingen in klas 4 kregen permissie om het spannende boek van Margje Woodrow te mogen lezen voor hun leeslijst.

(4) Voor de leeslijst is het belangrijk om je horizon te verbreden, desondanks is het toch toegestaan boeken van hetzelfde genre op de lijst te plaatsen.

(5) Voordat je een boek leest moet je altijd even nachecken of het boek voldoet aan de voorwaarden om te voorkomen dat het niet is toegestaan.

(6) Bernlef had niet verwacht dat over zijn boek Hersenschimmen leerlingen zo enthousiast over zouden zijn.

 Ik vond het diner een goed en verrassend boek. Je leeft mee met de hoofdpersonen die het moeilijk te verduren hebben omdat hun kinderen hebben die een moord gepleegd hebben waarover ze tijdens het eten praten. Ik realiseerde in het begin niet waar het boek aanvankelijk over ging maar later werd het me wel duidelijker.

Opdracht

Links zie je een tekst van een leerling over het boek Het diner van Herman Koch. Jij geeft feedback aan deze leerling. Richt je zowel op vorm als inhoud.

Geef minimaal 3 concrete tips aan deze leerling.

Samentrekking

Schrijver Herman Koch heeft verschillende boeken geschreven, hij heeft geacteerd in het komische Jiskefet en hij heeft radioprogramma's gemaakt.

Samentrekking

Schrijver Herman Koch heeft verschillende boeken geschreven, hij heeft geacteerd in het komische Jiskefet en hij heeft radioprogramma's gemaakt.

Schrijver Herman Koch heeft verschillende boeken geschreven, in het komische Jiskefet geacteerd en radioprogramma's gemaakt.

Voordeel van samentrekking:

1. Je hoeft identieke woorden of woorddelen niet te herhalen;
2. Je zin wordt hierdoor beknopter en beter leesbaar.

Let op: samentrekkingen kunnen niet altijd

Voorwaarden samentrekking

Je kunt onder andere samentrekken als de weggelaten woorden:

1. Dezelfde betekenis hebben

Fout: Ze maakte eerst zichzelf en daarna haar bed op

Goed: Ze maakte eerst zichzelf en daarna haar vriendinnen op

Voorwaarden samentrekking

Je kunt onder andere samentrekken als de weggelaten woorden:

1. Dezelfde betekenis hebben

2. Dezelfde grammaticale functie hebben

Fout: De docent nam afscheid en werd een prachtig cadeau aangeboden.

Goed: De docent nam afscheid en bedankt al zijn collega's.

Voorwaarden samentrekking

Je kunt onder andere samentrekken als de weggelaten woorden:

1. Dezelfde betekenis hebben

2. Dezelfde grammaticale functie hebben

3. Op dezelfde positie ten opzichte van de pv staan

Fout: Volgende week willen we je een rondleiding geven en hopen dat je komt

Goed: We willen je volgende week een rondleiding geven en hopen dat je komt.

Oefenen

Onderstaande zinnen bevatten een foutieve samentrekking. Noteer de woorden die zijn weggelaten. Licht het benoemde verschil toe.

1.      Esther hield vijf lichtbruine konijntjes in een hok, maar meer van haar hamster en haar cavia. (verschil in betekenis)
2.      In dit winkelcentrum worden overdag vaak diefstallen gepleegd en 's nachts ingebroken. (verschil in vorm)
3.     National Geographic is een interessant tijdschrift en koopt mijn vriend geregeld in de boekhandel. (verschil in grammaticale functie)

Oefenen

1.      Esther hield vijf lichtbruine konijntjes in een hok, maar (Esther) hield meer van haar hamster en haar cavia. (1e hield = dieren houden, 2e hield = houden van)
   

1.      In dit winkelcentrum worden overdag vaak diefstallen gepleegd en (in dit winkelcentrum) wordt 's nachts ingebroken. (1e ond = mv, 2e ond = ev)
2.     National Geographic is een interessant tijdschrift en National Geographic koopt mijn vriend geregeld in de boekhandel. (1e = ond, 2e = lijdend vw)
   

Oefenen met fouten op woordniveau (herhaling)

Herken de fouten

Formuleertips van jou

Uitleg over samentrekking (zinsniveau)

Deze week maken:

Module 5

Blok 4 Fouten op zinsniveau