Tekstverbanden en signaalwoorden theorie

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1

Welkom 

Nederlands 

Lezen en luisteren 

bouwsteen 4: samenhang

Planning van deze les 

- Theorie samenhang bouwsteen 4

- Opdrachten in taalblokken:

paragraaf 4.2: Lezen + paragraaf 4.4: Luisteren

Ik kan:

Tekstverbanden herkennen aan de hand van signaalwoorden. 

signaalwoorden

Tekstverbanden en signaalwoorden 

-Een auteur of spreker probeert een verband (samenhang) aan te brengen in een tekst.

-Zonder samenhang is een tekst minder goed leesbaar. 

Je hebt verschillende soorten tekstverbanden. Deze kun je herkennen aan signaalwoorden.

Tijd

Signaalwoorden: vroeger, later, nu, eerst, daarna, vervolgens, nadat, terwijl, dadelijk, intussen, binnenkort, uiteindelijk 

• Voorbeeld: Als ik naar school ga, moet ik eerst een stuk fietsen, daarna word ik met de auto naar Leeuwarden gereden en vervolgens moet ik nog een stuk lopen.  

Opsommend tekstverband 

Dingen worden achter elkaar opgenoemd. 

Signaalwoorden: ten eerste, ten tweede, om te beginnen, bovendien, ook (nog), verder, ten slotte, en, niet alleen … (maar) ook; ook liggende streepjes (-), getallen (1, 2, 3) of ‘dots’

• Voorbeeld: Ik moet mijn huiswerk maken. Bovendien moet ik een uittreksel schrijven en ook nog mijn kamer opruimen.

Tegenstellend tekstverband 

Tegenovergestelde dingen worden genoemd. 

Signaalwoorden: maar, tegenover, daarentegen, toch, echter, hoewel, ofschoon, ondanks, aan de ene kant … aan de andere kant

• Voorbeeld:  Ik ben van mening dat we met dit product moeten stoppen, maar daar denkt mijn zakenpartner anders over.

tegenstellend verband
maak een zin

Toelichtend/ voorbeeld tekstverband 

Er wordt extra informatie gegeven over het onderwerp. Vaak in de vorm van een voorbeeld. 

Signaalwoorden: bijvoorbeeld, zo, als, zoals, denk aan

• Voorbeeld: De jongens in mijn klas leggen de lat niet al te hoog. Neem bijvoorbeeld Lex. Hij gaat altijd voor een 5,5

Concluderend tekstverband 

Bij een concluderend verband trekt de auteur een conclusie uit informatie eerder in de tekst.

Signaalwoorden: dus, daarom, dat houdt in, kortom, concluderend, al met al, het blijkt dat, dan ook

• Voorbeeld: Tekst.............................................................
  Het is dus belangrijk om regelmatig het huiswerk te controleren.

Redengevend tekstverband 

Een redengevend verband geeft aan waarom iemand iets doet of vindt.

Signaalwoorden: omdat, daarom, dus, want, de reden hiervoor is, vanwege 

• Voor het proefwerk geschiedenis had ik een slecht cijfer, omdat ik erg slecht geleerd had

Oorzaak- gevolg tekstverband 

Een oorzakelijk verband laat zien waardoor iets gebeurt (waarop je geen invloed hebt).

Signaalwoorden: doordat, daardoor, als gevolg van, dat komt door, het gevolg is, dus, dankzij

• Er brak brand uit in het stadion, waardoor de wedstrijd niet kon doorgaan.

Doel-middelverband 

Geeft aan wel middel er nodig is om een bepaald doel te bereiken. 

Signaalwoorden: aan de hand van, zodat, om te, door middel van, met, met behulp van, middels, opdat

• Voorbeeld: Mijn buurvrouw gaat vanavond collecteren (middel). Het doel is om zoveel mogelijk geld op te halen voor deze organisatie (doel). 

Vergelijkend tekstverband 

De auteur maakt iets duidelijk door een verschil of een overeenkomst te noemen.

Signaalwoorden: in vergelijking met, (net) als, evenals, zoals, meer/groter/beter dan, vergeleken met 

• Voorbeeld: Net als in Amerika gaan ook in Europa steeds meer mensen naar fastfoodketens.

Probleem-oplossing 

Een tekst waarin de signaalwoorden: probleem en oplossing voorkomen.

Signaalwoorden: probleem, oplossing, uitkomst, antwoord, maar, helpen 

• Voorbeeld: In de inleiding wordt het probleem aangekaart, vervolgens worden in het middenstuk per alinea oplossingen genoemd en uitgewerkt. 

Voorwaarde 

Duidt een voorwaarde aan zinnen of alinea's aan. 

Signaalwoorden: als, indien, mits, tenzij, in (/voor) het geval dat

• Voorbeeld: Als we met de bus gaan dan wil ik wel dat we broodjes meenemen

Opdracht: onderstreep de woorden die de volgorde in tijd laten zien.

U start de cursus vliegangst met een of enkele sessie met de luchtvaartpsycholoog.

Daarna volgt een training waarin u leert om te gaan met de emotie angst.

Vervolgens wordt u vertrouwd gemaakt met het zitten in een vliegtuigstoel en leert u de geluiden onderscheiden. Via virtual reality en oefeningen in een stilstand vliegtuig op Schiphol- Oost komt u uiteindelijk bij het doel: een vlucht in Europa maken met ArkeFly.

Opdracht: onderstreep de woorden die de volgorde in tijd laten zien.

Uitwerking

U start de cursus vliegangst met een of enkele sessie met de luchtvaartpsycholoog.

Daarna volgt een training waarin u leert om te gaan met de emotie angst.

Vervolgens wordt u vertrouwd gemaakt met het zitten in een vliegtuigstoel en leert u de geluiden onderscheiden. Via virtual reality en oefeningen in een stilstand vliegtuig op Schiphol- Oost komt u uiteindelijk bij het doel: een vlucht in Europa maken met ArkeFly.

Schematische weergave

Oefenen in taalblokken 

Bouwstenen 3F --> Samenhang --> Lezen en luisteren --> maken paragraaf 4.2: Lezen + paragraaf 4.4: Luisteren  

Leer de theorie samenhang bouwsteen 4

Afsluiting les