Les 2.2 Over natuur, vuur en cultuur RZ

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

2.2 Over natuur, vuur en cultuur

Prehistorie

Welkom in de geschiedenisles!!

Wat gaan we doen deze les?

• Klassenlijst controleren
• Vragen HW nabespreken + vragen vorige les? 
• Leerdoelen deze les bespreken
• Lesinstructie + film
• Aantekeningen + vragen klassikaal maken 
• Leerdoelen deze les nabespreken
• HW opdrachten maken 

Feniks, Geschiedenis Werkplaats, Memo, Tijd voor geschiedenis

Jan-Wolter Smit

Wat weet je eigenlijk
van de steentijd/prehistorie?

Lesdoelen: 

• 1. Ik kan vertellen waarom het moeilijk is de prehistorie te verklaren 
• 2. Ik kan het verschil uitleggen tussen het scheppingsverhaal en de evolutietheorie 
• 3. Ik kan uitleggen waarom J & V nomaden waren
• 4. Ik kan bronnen indelen in schriftelijke & niet schriftelijke bronnen 

De tijd van Jagers en Boeren

Steentijd

Prehistorie

Lucy

• Bekendste fossiel
• Homo Australopithecus
• Afrika

De eerste mensen

• Homo betekent mens
• Homo habilis: 'handige mens' (2,1 - 1,5 miljoen jaar geleden)
• Homo erectus: 'rechtopgaande mens' (1,9 miljoen - 140.000 jaar geleden)
• Homo sapiens: 'wijze mens' (200.000 jaar geleden tot nu)
• 
  

• Homo neanderthalensis: 'Neanderthaler' (275.000 - 20.000 jaar geleden) 
  

Scheppingsverhaal

(Bijbel)

Evolutietheorie

(Charles Darwin)

Geloof en wetenschap

• Volgens de religie heeft God de eerste mens geschapen.
  
  
• Maar kan dat historisch gezien?
  
  
• De geschiedwetenschap gaat uit van de evolutietheorie: al het leven heeft zich langzaam ontwikkeld.  
  
  
• De evolutietheorie komt in de 19e eeuw op. 

maken:

aantekeningen

max 5 minuten 

Jager-verzamelaars

• Leven van de natuur

• Mannen: jagen (ook: vissen)

• Vrouwen: verzamelen van bessen, noten enz.

• 350.000 jaar geleden ontdekt de mens Vuur

Taakverdeling jagers-verzamelaars

• Biologische redenen voor de taakverdeling 
  - Mannen jaagden (meer spierkracht)
  - Vrouwen verzamelden (zwangerschap) en zorgden voor kinderen. (vrouwen kregen om de vier jaar kinderen)
  
  
•  Theorie 1: Geen monogame relaties, geen gezinnen.  Alle volwassenen brachten samen de kinderen groot.
  
•  Theorie 2: wel degelijk aparte stellen en jaloezie, daarom vandaag de dag nog steeds monogamie. 
  
  
• Ontwikkeling van cultuur; grottekeningen, gewoontes (je had respect voor oudere mensen). 

Seksuele onthouding
Abortussen
Zo lang mogelijk borstvoeding geven

• Vuurstenen

Jager-verzamelaars

• Leven in kleine groepen (ongeveer 25 mensen)

• Geen vaste woonplaats: nomaden

• Trekken achter hun eten aan
  
• Eenvoudige woningen: hutten/grotten

• Weinig bezittingen

15.000 v. Chr.

• Laatste stuk van de laatste IJstijd

• Nederland was voor een groot deel toendra: gras, mos en lage struiken

• Wilde dieren: mammoeten, wolven, paarden en rendieren

• Er woonden ongeveer 1000 mensen in Nederland

Historische vaardigheden

De indeling van bronnen: 

• Geschreven en ongeschreven bronnen.
  - bronnen met tekst of alleen maar voorwerpen. 
  
  
• Primaire en secundaire bronnen:
  - Primair is een bron die uit de tijd zelf komt: een vuursteen, een dagboek.
  - Secundair is een bron uit een latere tijd: zoals een schoolboek. 

0

Weinig bezittingen...
maar wat bepaalde dan jouw aanzien in de stam?

Tot welke menssoort behoren wij?

1. Homo Neanderthalensis
2. Homo Erectus
3. Homo Sapiens
4. Homo Australopithecus

Waarom zouden er rotstekingen
in grotten zijn gemaakt?

Wat betekent het als je een nomade bent?

1. Je woont op een vaste plek
2. Je trekt van plek naar plek

Wacht even! Hoe lang is dat eigenlijk geleden: 15.000 v. Chr.?

1. ongeveer 15.000 jaar
2. ongeveer 10.000 jaar
3. ongeveer 17.000 jaar
4. ongeveer 20.000 jaar

Australopithecus

Homo habilis

Homo erectus

Homo neanderthalensis

Homo sapiens

Bekijk de 360˚video.

In welk land is deze grot? Sleep de afbeelding van het land naar de grottekening.

Waarin verschilden Homo sapiens van zijn voorouders en andere menssoorten?

begrippen:

1. scheppingsleer

2. evolutietheorie

3. Neanderthaler

4. Nomaden 

5. steentijd

6. cultuur

7. Homo habilis

8. Homo Sapiens

9. Archeologen

10. Middel van bestaan

Leerdoelen deze les: 

1. Ik kan vertellen waarom het moeilijk is de prehistorie te verklaren 

2. Ik kan het verschil uitleggen tussen het scheppingsverhaal en de evolutietheorie 

3. Ik kan uitleggen waarom J & V nomaden waren

4. Ik kan bronnen indelen in schriftelijke & niet schriftelijke bronnen 

Wat vond je van deze les?

😒🙁😐🙂😃

De eerste mensachtigen woonden in Afrika.
Waarom juist in dit deel van de wereld?

De naam homo sapiens betekent 'wijze mens'.
Waarom is deze naam goed gekozen?

Homo sapiens verlaat Afrika,
terwijl het klimaat toch beter wordt.
Waarom zouden ze dan tóch ergens anders naartoe gaan?

Wat is juist?

1. De Cro-magnonmens is een homo sapiens
2. De Neanderthaler is een homo sapiens

Homo sapiens en Neanderthaler hebben
samen kinderen gekregen.
De moderne mens heeft daardoor een
paar dingen van de Neanderthaler meegekregen.
Welke denk je dat het is?

1. Sommige mensen hebben heel veel lichaamshaar.
2. Sommige mensen hebben geen kin.
3. Sommige mensen hebben rood haar.
4. Sommige mensen kunnen goed jagen.