Tekstverbanden

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1,2

H4 tekstverbanden en signaalwoorden

Programma van de les

1. Lezen uit je boek
   
2. Proefwerk lezen opgeven
3. Lezen h3

22 maart pw lezen h4

TEKSTVERBANDEN

Zorgen ervoor dat

woorden, zinnen en alinea's

met elkaar samenhangen.

Samenhang

In een goede tekst hangen woorden, zinnen en alinea's met elkaar samen. Dit betekent dat ze goed op elkaar aansluiten.

Ik ga naar school. Huiswerk maken is zo vermoeiend. Lekker slapen. 

In de bovenstaande zin ontbreekt de samenhang.

Ik ga naar school. ____________ ga mijn huiswerk maken. Huiswerk maken is echt vermoeiend. ____________ ik moe ben ga ik maar vroeg naar bed om lekker te slapen. 

Ten eerste

Daarna

Daarom

Omdat

Samenhang

Een samenhang in een tekst noemen we een verband. Tekstverbanden kun je herkennen aan signaalwoorden. Signaalwoorden geven dus de samenhang 

van een tekst aan. 

Hoe herken je verbanden tussen zinnen?

1. Let op de signaalwoorden als je een tekst leest! De signaalwoorden zeggen: Let op! Er komt nu een verband aan.

2. Lees het stukje tekst goed. Onderstreep signaalwoorden.

3. Bedenk steeds: bij welk verband hoort het signaalwoord. Welk verband kan het zijn?

4. Lees de zinnen in de tekst nog een keer. Bedenk of het verband klopt.

Opsommend verband 

Dingen worden achter elkaar opgenoemd.

ten eerste, ten tweede, om te beginnen, bovendien, ook, verder, ten slotte, en, niet alleen..., (-), (1,2,3), (dots)

Tegenstellend verband 

Er worden tegenovergestelde zaken genoemd.

maar, tegenover, daarentegen, toch, echter, hoewel, ofschoon, ondanks dat, aan de ene kant...aan de andere kant.

Tijdsverband

- Het tijdsverband geeft aan dat gebeurtenissen in een bepaalde tijdsvolgorde worden genoemd.

 Tijdsvolgorde

Eerst bereikten de Nederlandse voetbalvrouwen de kwartfinale, daarna gingen ze door naar de halve finale en vervolgens wisten ze de finale te winnen!

Kies het goede antwoord.

Tekstverbanden...

1. ...geven alinea's aan
2. ...geven het doel van een tekst aan
3. ...geven aan hoe alinea's en zinnen met elkaar te maken hebben

Kies het juiste antwoord.
Ruben is morgen niet op school, maar overmorgen wel.

1. chronologisch verband
2. opsommend verband
3. tegenstellend verband

Kies het juiste antwoord.
Ik doe dat niet: ten eerste heb ik er geen zin in, ten tweede heb ik er geen tijd voor.

1. chronologisch verband
2. opsommend verband
3. tegenstellend verband

Kies het juiste antwoord.
Hij was op tijd, hoewel het erg glad was.

1. chronologisch verband
2. opsommend verband
3. tegenstellend verband

'Ook' is een signaalwoord voor

1. een toelichting
2. een tegenstelling
3. een opsomming

Signaalwoorden opsomming

Signaalwoorden tegenstelling

En

Verder

Ten tweede

Ten eerste

1, 2, 3

:

Tegenover

Hoewel

Maar

Echter

TEGENSTELLING

OPSOMMING

maar

en

ten slotte

om te beginnen

toch

 Op welk tekstverband wijzen de   

 signaalwoorden maar, toch en echter?

1. opsomming
2. tegenstelling
3. tijdsverband

1. Wat zijn signaalwoorden opsommend verband ?

1. om te beginnen, ook, bovendien, en, daarnaast, vervolgens, verder, ten slotte
2. daardoor, doordat, als gevolg van
3. maar, toch, echter, desondanks, aan de ene kant .... aan de andere kant, daar staat tegenover
4. daarom, dus, omdat, want, namelijk, immers

Is dit een voorbeeld van een tijdsverband: 'Eerst ging ik naar de bakker en daarna naar de supermarkt.'

1. Ja
2. Nee

signaalwoord + verband:

Grote schoonmaak
Opruimen is niet mijn sterkste kant. Rotzooi maken kan ik daarentegen wel goed.

1. Rotzooi - signaalwoord opsomming
2. Grote - signaalwoord toelichting
3. daarentegen - signaalwoord tegenstelling
4. Goed - signaalwoord voorbeeld

Wat is GEEN signaalwoord van tegenstelling?

1. echter
2. toch
3. bijvoorbeeld
4. maar

Wat vind jij van sokken in sandalen? Geef je mening in een paar zinnen. Gebruik minstens twee signaalwoorden (opsomming of tegenstelling).

Een signaalwoord voor een opsomming is...

1. Echter
2. Dus
3. Want
4. En

Waaraan herken je een tijdsverband?

1. Gebeurtenissen die in een bepaalde volgorde staan
2. Hoe lang een tekst duurt als je leest
3. Hoe dik het boek is dat je leest
4. Hoe de alinea's elkaar opvolgen

Welke signaalwoorden duiden op een tijdsverband?

1. Eerst, daarna, vervolgens
2. Dus, daarom, immers
3. Niettemin, desondanks, hoewel
4. Bijvoorbeeld, zoals, namelijk

Welk verband zit in de volgende zin: 'Ik kijk veel op Netflix en op Videoland'

1. Opsomming
2. Tegenstelling
3. Tijdsverband
4. Oorzaak-gevolg

Welk verband zit in de volgende zin: 'Toen ik vanmorgen wakker werd, deed ik eerst de gordijnen open'

1. Opsomming
2. Tegenstelling
3. Tijdsverband
4. Oorzaak-gevolg

Aan de slag!

Maak oefening 1 t/m 10 vanaf blz. 66

tekstverband voorwaarde

Een voorwaardelijk verband geeft aan

onder welke voorwaarde(n) iets gebeurt.

Als Piet naar huis komt, ben ik blij.

SIGNAALWOORDEN

bij voorwaarde

- als (dan) - indien - tenzij - mits - wanneer -

onder de volgende voorwaarden

- in het geval dat - mocht ... dan -

op voorwaarde dat

VOORBEELD

tekstverband voorwaarde

Als ik vandaag mijn kamer opruim,

(dan) mag ik morgen mee naar de Efteling.

Om mee te mogen naar de Efteling, moet ik mijn kamer opruimen.

Voorwaarde = kamer opruimen

tekstverband oorzaak/gevolg

Een oorzaak/gevolg geeft aan

waarom iemand iets doet of vindt.

VOORBEELD

oorzaak/gevolg

Voor het proefwerk van biologie had ik een slecht cijfer,

want ik heb er niet goed voor geleerd.

De reden van het slechte cijfer is

dat ik niet geleerd heb voor het proefwerk.

De jongens in mijn klas leggen de lat niet al te hoog. Neem bijvoorbeeld Lex. Hij gaat altijd voor een 5,5.

1. voorbeeld
2. oorzaak/gevolg
3. voorwaardelijk verband