Hoofdstuk 1

• Economie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Economie

Havo

Even voorstellen

Marijke van der Weijden

Docent economie en bedrijfseconomie, vestiging Zaandam en Alkmaar

Bereikbaarheid:

[e-mail]

of 

Teams

Telefoonbeleid

Tijdens mijn uitleg wil ik de telefoon niet zien!

Telefoonzak of ergens anders. 

Zie ik de telefoon wel moet je het lokaal verlaten!!!!

Lesplan

• kennismaking
• algemene uitleg over jaarverloop (pta)
• uitleg over lesopbouw
• hoofdstuk 1 Bedrijfseconomie in balans

Kennismaking

Schrijf op het groene en oranje papier je naam (voor en achternaam)

Groen papier: 

• welk onderdeel van economie vind je leuk?
• welk onderdeel van economie vind je makkelijk?

Rood papier:

welk onderdeel van economie vind je moeilijk?

Ronde 1

Zoek elkaar op:

studenten die (ongeveer) dezelfde onderwerpen in de economie makkelijk/leuk vinden

Ronde 2

Zoek elkaar op:

studenten die (ongeveer) dezelfde onderwerpen in de economie moeilijk vinden

Ronde 3

Zoek elkaar op:

1 student die iets moeilijk vindt en 1 student die het onderwerp makkelijk vindt

PTA

In teams beschikbaar

• 3 SE toetsen, tellen 6 x mee
• 2 Praktische opdrachten, tellen 1 x mee
• 2 klaslokaalexperimenten

Cijfer berekening: Alle cijfers bij elkaar op tellen en delen door 20

Studiewijzer

beschikbaar in teams

Lesopbouw

• terugblik op vorige lesstof
• nieuwe lesstof
• samen oefenen
• zelfstandig oefenen in de les
• huiswerk

Voor SE week ruimte om te herhalen in de lessen

Teams

• studiewijzer en pta
• antwoordenboek
• extra lesmateriaal
• links naar de presentaties

• mededelingen

Materialen

- Thuis: digitale lesboeken

- In de les: schrift, pen, rekenmachine, potlood

- Voor eindexamen: examenbundel

Hoofdstuk 1

Inkomen en welvaart

Schaarste en kiezen 

Arbeidsverdeling, welvaart en ruil 

Ruilen en geld 

Vreemd geld 

Domein B en C

Leren voor SE1

Niet leren voor eind examen

Veel begrippen

koopkracht                 functies geld                          indexcijfer

schaarste                    giraal/chartaal geld             budgetlijn

welvaart                                           maatschappelijke geldhoeveelheid

welzijn                                               directe/indirecte ruil

alternatief aanwendbaar          nominale/intrinsieke waarde

opofferingskosten                     fiduciair geld

transactiekosten                        nominaal/reeel

arbeidsproductiviteit                wisselkoers

Koopkracht

Hoeveel goederen/diensten kun je kopen met een bepaald inkomen. 

• Koopkrachtdaling: Als de prijzen harder stijgen dan je inkomen stijgt. 
• Koopkrachtstijging: Als de prijzen minder hard stijgen dan je inkomen. 

Schaarste

Schaarste

Middelen zijn beperkt aanwezig en alternatief aanwendbaar > er is te kort om alle behoefte te vervullen

Zeldzaam

Er is ergens weinig van

Welvaart

Welvaart geeft aan hoeveel behoeften iemand kan vervullen.

• Hoe meer behoeften je kunt vervullen hoe hoger je welvaart.
• Normaal gesproken dus hoe meer geld en tijd (=middelen) iemand heeft hoe hoger de welvaart.

Welvaart in enge en ruime zin

• Welvaart in ruime zin:  
  geluk, gezondheid                           moeilijk te meten
  
• Welvaart in enge zin:   
  welvaart in geld uitdrukken                        te meten met het BBP
                                                                  (Bruto Binnenlands Product)
  

Wat is welzijn?

• Bij welzijn kijk je meer naar hoe gelukkig en tevreden je met je leven bent.

Alternatief aanwendbaar

De mogelijkheid hebben om een middel voor verschillende dingen in te zetten

Opofferingskosten

    Bij het maken van een keuze, kijk je naar de opofferingskosten.​

    De opofferingskosten zijn de voordelen van het beste alternatief.​
    Omdat je voor iets anders kiest, offer je deze voordelen op. ​

    We kiezen voor het alternatief met de laagste opofferingskosten.

Transactiekosten

Extra kosten die gemaakt moeten worden om een ruiltransactie tot stand te brengen

- transactiekosten belemmeren de ruil

- transactiekosten belemmeren het optimaal profiteren van arbeidsdeling

Functies geld

- Ruilmiddel

- Rekenmiddel

- Spaarmiddel

Giraal geld

Chartaal geld

Maatschappelijke geldhoeveelheid

De hoeveelheid chartaal geld en giraal geld in de economie.

Spaargeld wat niet direct beschikbaar is hoort daar NIET bij. 

(In)directe ruil

Nominale waarde 

Intrinsieke waarde 

fiduciair geld

je vertrouwt erop dat een bankbiljet van € 50.- je ook een koop/betaalkracht geeft van die €50,-

Van nominaal naar reëel

nominaal = in euro's

reëel = in producten (koopkracht)

inflatie = gemiddelde stijging van de prijzen

stijging in % reëel = stijging in % nominaal - stijging in % prijzen

Een indexcijfer geeft aan hoeveel procent een getal verschilt van een ander getal. 

• Cijfers kun je vergelijken door te werken met indexcijfers
  
• Cijfers worden vergeleken t.o.v. een basisjaar. 
• Het indexcijfer van het basisjaar is ALTIJD 100.

Indexcijfer:

laat een procentuele verandering zien ten opzichte van een afgesproken periode (=het basisjaar).

Reëel indexcijfer?

Nominaal indexcijfer = 116,7

Prijsindexcijfer = 111

Reëel indexcijfer = (116,7 / 111) x 100 = 105,1

Wat zegt dit?

Budgetlijn

Arbeidsproductiviteit

Wat een persoon kan produceren in een bepaalde tijd

Formule voor arbeidsproductiviteit

Productie : gewerkte tijd = arbeidsproductiviteit

Productie : aantal werknemers = arbeidsproductiviteit

    

Wisselkoers

De wisselkoers is de ‘prijs’ van een valuta --> munteenheden 

Appreciatie en depreciatie

- Stijging wisselkoers = appreciatie

- Daling wisselkoers = depreciatie

Flexibele wisselkoers <-----> Volstrekt vaste wisselkoers

                                                                  Beperkt zwevende wisselkoers

Bedrag vreemd geld berekenen

Koers €1: U verkoopt    U koopt

Dollar:        1,34                1,14

We willen graag €100 omwisselen voor dollars. Hoeveel dollar krijgen we?

100 x 1,14 = 114 dollar.

We willen graag 100 dollar hebben, 

hoeveel euro kost dat?

1: 1,14 x 100 = 87,72

euro	1	100
dollar	1,14

euro	1
dollar	1,14	1	100

Wisselkoers invloed

Samen oefenen

Opgave 1.28 a en b

Bereken met hoeveel procent de koers van de dollar in euro’s is gedeprecieerd in deze periode.

Tussen 20 februari 2020 en 9 maart 2020 steeg de eurokoers van € 1 = $ 1,04 naar € 1 = $ 1,15.

Bereken de verwachte winst in Amerikaanse dollars voor de valutahandelaar.

De koers van de euro is gestegen doordat valutaspeculanten een eurokoersstijging verwachtten. Valutaspeculanten proberen met het aankopen en verkopen van vreemd geld winst te maken. Een Amerikaanse valutaspeculant koopt op 9 maart voor $ 100.000 aan euro’s, tegen een koers van $ 1,15 per euro. De aankoopkosten worden in mindering gebracht op de $ 100.000. Deze speculant verwacht een eurokoersstijging tot $ 1,18 in twee maanden tijd. In mei wil hij de euro’s weer omwisselen tegen Amerikaanse dollars. De belegger zet de euro’s zo lang op een renteloze bankrekening in een euroland. De transactiekosten bedragen 0,1% per omwisseling.

Zelf maken

1.26, 1.27 en 1.28 c/d