Welvaart (1e) Formules

• Economie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Economische groei

Economische groei is de groei van het reële BBP (= volume = aantal producten = koopkracht).

We corrigeren het nominale BBP (= waarde = geldbedrag) daarom met het CPI (= inflatie of

deflatie = prijs).

Dit doen we via indexcijfers met de formule: RIC = NIC / PIC x 100

 

• Nominaal IndexCijfer (NIC) = verandering van het geldbedrag in procenten

        t.o.v. het basisjaar

• Prijs IndexCijfer (PIC) = verandering van het gemiddeld prijsniveau in

        procenten t.o.v. basisjaar.

• Reëel IndexCijfer (RIC) = verandering van de hoeveelheid goederen die

        met een bedrag gekocht kan worden in procenten t.o.v. het basisjaar (koopkracht)

ReeelIndexCijfer(RIC)=​PrijsIndexCijfer(PIC)​​NominaalIndexCijfer(NIC)​​⋅100

Primair en secondair inkomen

Primair inkomen (loon, pacht, huur, rente en winst)

+ Sociale uitkeringen en toeslagen (huur, zorg en kinderopvang)

- Belastingen en sociale premies (progressief)

= Secondair inkomen = netto besteedbaar inkomen

Primaire inkomens (loon, pacht, huur, rente en winst) dragen bij aan de productie, overdrachtsinkomens (sociale uitkeringen en toeslagen) niet!

Toegevoegde waarde (bedrijven)

Afschrijvingen zijn voor een bedrijf kosten. Gemaakte kosten verlagen de winst, net als de andere primaire inkomens. De afschrijvingen maken het verschil tussen het BBP en het NBP (en het BBI en het NBI).

Toegevoegde waarde (overheid)

Ambtenarensalarissen tellen we mee, omdat we moeilijk een prijs kunnen drukken op inspanningen en diensten van de politie of andere ambtenaren.

BBP objectief en subjectief

                                  via de productie BBP         =          via het inkomen BBI

                                 (objectieve methode)                   (subjectieve methode)

                             + ambtenarensalarissen                     + afschrijvingen

BBP en NNI

Bij het Bruto Binnenlands Product (BBP) gaat het over de productie in een land.

Bij het Netto Nationaal Inkomen (NNI) (= productie) wordt rekening gehouden met de oorsprong van het inkomen (= productie).

BBP berekenen

+ afschrijvingen

(ambtenarensalarissen)

Categoriale inkomensverdeling

De categoriale inkomensverdeling is de verdeling van het nationaal inkomen tussen arbeid (loon) en kapitaal (huur, pacht, rente en winst).

 

Een bedrijfstak met een relatief hoge AIQ noemen we arbeidsintensief. Een bedrijfstak met een relatief hoge KIQ noemen we kapitaalintensief.

ArbeidsInkomen=LoonBedrijven+ToegerekendLoonZelfstandigen

KapitaalInkomen=Huur+Pacht+Rente+Winst

ArbeidsInkomenQuote(AIQ)=​NationaalInkomen​​ArbeidsInkomen​​

KapitaalInkomenQuote(KIQ)=​NationaalInkomen​​KapitaalInkomen​​=1−AIQ

Productiefunctie

Het marktmechanisme ‘stuurt’ de economie en zorgt dat elke afzonderlijke markt in evenwicht komt. De overheid moet zich met dit proces zo min mogelijk bemoeien, dat verstoort alleen maar het evenwicht.

De potentiële productie kan bepaald worden met een productiefunctie    Y*= A *ƒ(K,L)    waarbij:

Y*= het potentiële BBP

A = totale factorproductiviteit (TFP)

K = hoeveelheid kapitaal

L = hoeveelheid arbeid (L van het Engelse woord Labour)

Arbeidsproductiviteit = Y*/ L                     Kapitaalproductiviteit = Y*/ K 

Economische kringloop (identiteiten)

Identiteiten:

• Y = C + B  + S                        (BBI = wat doen gezinnen met hun inkomen)
• Y = C + I + O + E - M           (BBI = effectieve vraag = inkomensidentiteit)
• S = I + (O - B) + (E - M)      (spaaridentiteit)

• particulier spaarsaldo    = S - I
• overheidssaldo                  = B - O
• nationaal spaarsaldo      = (S - I) + (B-O)
• saldo buitenland               = E - M (saldo lopende rekening betalingsbalans)
• (S - I) + (B - O) = (E - M)    (nationaal spaarsaldo = saldo buitenland) 

Vraag en aanbod

Aanbod van arbeid

Vraag naar arbeid

De werkgelegenheid (vraag naar arbeid) wordt bepaald door:

• de hoogte van de productie (BBP)
  
• de hoogte van de arbeidsproductiviteit (hoeveel maak ik in een uur?)
  

Positief verband tussen BBP en werkgelegenheid: over het algemeen zijn er meer werknemers nodig als de productie (BBP) toeneemt.

Hoe kan het BBP sterker groeien dan de werkgelegenheid?

Als de arbeidsproductiviteit stijgt, komt een deel van de BBP stijging door werknemers die sneller werken en zijn dus geen extra werknemers nodig.

Werkgelegenheid=​Arbeidproductiviteit​​BBP​​

Loonmatiging

Loon neemt zelfden af, ook niet in slechte tijden, mensen worden ontslagen omdat ze te duur worden. Oplossing? Loonmatiging

Hoe kun je zorgen dat de loonkosten per product gaan dalen, terwijl het uurloon gelijk blijft?

De arbeidsproductiviteit moet sterker stijgen dan de loonkosten per werknemer (dan pas dalen de loonkosten per product).