7: Platentektoniek

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Platentektoniek in Zuid-Amerika

Lesdoelen:

-Hoe is de Andes ontstaan

-Waarom is de Andes zo hoog

-Welke gevolgen van platentektoniek Andes?

Zet de omschrijvingen op de juiste plaats

Hier is het net zo warm als het oppervlak van de zon; zo'n 5000 graden

De plaat duikt de mantel in: subductie. De onderduikende plaat trekt de rest van de plaat mee de mantel in. 

Het gesteente in de mantel wordt warm bij de kern en beweegt zeer traag richting de aardkorst

De platen worden iets opgeheven en uit elkaar geduwd. Er is sprake van divergentie. 

Platentektoniek in Zuid-Amerika

Waar ligt de subductiezone?

Wat verwacht je aan de
westkust van Zuid-Amerika wat
betreft vulkanisme & aardbevingen?

1. Explosieve uitbarsting en zware aardbevingen
2. Effusieve uitbarsting en zware aardbevingen
3. Explosieve uitbarsting en lichte aardbevingen
4. Effusieve uitbarsting en lichte aardbevingen

Platentektoniek in Zuid-Amerika

Waar ligt de subductiezone?

Platentektoniek in Zuid-Amerika

Maar:

Enkele zeer zeer zeer zeer zeer zware aardbevingen

Maar relatief weinig vulkanisme

Bovendien:

De Andes is eigenlijk veel te hoog voor een subductiezone

Hoe kan dat?

3 oorzaken die invloed hebben op Andes

1. Snelheid van de convergentie

2. De hoeveelheid sedimenten in de trog

3. De ouderdom van de subducerende plaat

1. Snelheid van convergentie

Nazca-plaat: 8,5 cm p/j naar oosten

Hoge snelheid --> Veel koppeling

2. Sedimenten in de trog

Weinig neerslag

= weinig erosie

= weinig sedimenten

--> Minder "smeerolie" tussen platen

= meer koppeling

Vlakke subductie

Afbeelding A: Standaard subductie

Zuid-Amerikaanse plaat beweegt richting het westen

En komt steeds dichter bij de MOR

De onderduikende Nazca-plaat is dus steeds warmer

(jonger = warmer)

En warme plaat duikt minder snel de mantel in

Maar blijft drijven onder de bovenliggende plaat

(afbeelding b)

De bijzondere subductie heeft veel gevolgen: welk gevolg heeft dit niet?

1. Zeer zware aardbevingen
2. Een ondiepe trog
3. Regio's zonder vulkanen
4. Zeer hoge Andes

Gevolgen 1: Volcanic gaps

Nazca plaat beweegt over hotspot (Pampa / Norte Chico gat) of is zelf een Mid-Oceanische Rug (Patagonia gat)

En is zelf warm, dus licht, en blijft drijven onder Zuid-Amerikaanse plaat

Doordat de plaat niet genoeg mantel in duikt

Wordt de plaat niet warm

En smelt de plaat niet

En ontstaan er geen vulkanen

Gevolgen 2: Aardbevingen

Door flat subduction

Is er veel contact tussen platen over een grote breedte

(zie kleine afbeelding)

En zijn er ook veel aardbevingen ver van de subductiezone

(tot aan Brazilië)

Door weinig smeermiddel (sedimenten)

Zijn er veel zeer zware aardbevingen

Gevolgen 3: Hoogte van de Andes

Door veel koppeling

Wordt de Zuid-Amerikaanse plaat sterk opgestuwd

En wordt de Andes zeer hoog

Zelf versterkend proces:

De Andes wordt hoger

En houdt neerslag uit het oosten tegen, waardoor het droog is aan de westkust

Waardoor er daar minder erosie is

En er minder sediment als smeermiddel dient tussen de platen

Veel koppeling tussen de platen door:

• Snelheid van convergeren
  
• Ontbreken sedimenten
• Vlakke subductie
  

 

Gevolgen:

• Zware aardbevingen
• Regio’s zonder vulkanen
• Andes zeer hoog
  

 

Aan de slag:

Huiswerk

Deze week opdr. 6 t/m 9 van par 1.3