Brandaan thema 1, les 3 stap 3&4

• Geschiedenis
• Basisschool
• Groep 5

Kerndoel 51

De leerlingen leren gebruik te maken van eenvoudige historische bronnen en ze leren aanduidingen van tijd en tijdsindeling te hanteren.

Kerndoel 52

De leerlingen leren over kenmerkende aspecten van de

volgende tijdvakken: jagers en boeren; Grieken en Romeinen; monniken en ridders; steden en staten; ontdekkers en hervormers; regenten en vorsten; pruiken en revoluties; burgers en stoommachines; wereldoorlogen en holocaust; televisie en computer. De vensters van de canon van Nederland dienen als uitgangspunt ter illustratie van de tijdvakken.

Kerndoel 53

De leerlingen leren over de belangrijke historische personen en gebeurtenissen uit de Nederlandse geschiedenis en kunnen die voorbeeldmatig verbinden met de wereldgeschiedenis.

Brandaan thema 1

les 3, stap 3 en 4

Nodig:

Boek, bladzijde 18 en 19

werkboek

pen

Jagers & Boeren

Ontstaan van landbouw

Doel van deze les

Ik weet dat:

• boeren land leren bewerken.
• boeren op 1 plek blijven wonen.
• wat veeteelt is.
• boeren ontdekken dat je ook dieren kunt houden.

Even wat herhalen van de vorige les...

Jagers werden boeren.
Wat was de grootste verandering voor de jagers die boeren werden?

1. Ze joegen nooit meer op wilde dieren
2. Ze verzamelde eten in de natuur
3. Ze hielpen elkaar om eten te krijgen
4. Ze gingen op een vaste plek wonen

Hoe woonden de eerste boeren?

1. Tent
2. Grot
3. Een huis van hout
4. Een huis van steen

Wat gingen de boeren als eerste doen?

1. Vee houden
2. Dieren tam maken
3. Planten verbouwen
4. Machines maken

De eerste boeren in Nederland waren de Bandkeramiekers.

1. Niet waar
2. Waar

Welke zin geldt voor boeren?

1. Ze wonen op een vaste plek.
2. Ze verbouwen hun voedsel naast de tent.
3. Ze verzamelen hun eten vooral zelf.
4. Ze jagen vooral op dieren.

Wat betekent verbouwen in de zin:

De boeren gingen eten verbouwen?

1. zaden planten en oogsten
2. een huis bouwen
3. samen eten
4. eten knutselen

Eerste boeren en landbouw.

Begon in het Midden-Oosten.

Eerste boeren

De eerste boeren doen nog veel met de hand. 

Landbouw was zwaar, maar jagen was nog veel zwaarder!

Door de uitvinding van veeteelt leren ze nu dieren daarvoor te gebruiken.

Hmm...

Welk dier zou dit werk voor me kunnen doen?

Wat hadden de mensen uit de prehistorie niet?

1. boomstamkano
2. visspeer
3. horloge
4. vee (dieren)

Een eigen woonplek

Boeren blijven als eerste op een vaste plek wonen.

Zij moesten bij de akkers en het vee in de buurt blijven. 

De boeren bleven eerst ook nog jagen.

Later gingen ze dieren temmen.

In sommige delen van Nederland was de grond veel te nat voor landbouw. Daar bleven de mensen jagen en verzamelen.

Mensen gingen nu dus groentes en graan verbouwen.

In hun stenen potten konden ze zaden bewaren.

Jagers leerden dat ze dieren tam konden maken. Schapen en koeien houden. Ze leerden te melken, te scheren...

Zo begon de veeteelt.

Ze leerden ook wilde dieren tam te maken. Ze kreeg je de eerste huisdieren, de hond. Dat waren eigenlijk wolven! Deze hielpen de mensen en het vee te beschermen.

Waar kwamen de eerste boeren vandaan?

1. Amerika
2. Midden-Oosten
3. Noord-Afrika
4. Europa

Het oogsten van graan.
Hoort dit bij de jagers, de boeren of bij beide?

1. jagers
2. boeren
3. jagers & boeren

De eerste boeren bleven ook nog jagen.

1. Goed
2. Fout

Alle jagers en verzamelaars in Nederland werden boeren.

1. Waar
2. Niet waar

Welk dier was het eerste huisdier?

1. Koe
2. Schaap
3. Wolf
4. Geit

Oogst.
Hoort dit woord bij de jagers, de boeren of bij allebei?

1. jagers
2. boeren
3. jagers & boeren

Wonen in een tent.
Hoort dit bij de jagers, de boeren of bij allebei?

1. jagers
2. boeren
3. jagers & boeren

Jagen.
Hoort dit bij de jagers, de boeren of bij allebei?

1. jagers
2. boeren
3. jagers & boeren

Vuursteen.
Hoort dit bij de jagers, de boeren of bij allebei?

1. jagers
2. boeren
3. jagers & boeren

Verzamelen van eten.
Hoort dit bij de jagers, de boeren of bij allebei?

1. jagers
2. boeren
3. jagers & boeren

Opdracht

Bedenk in je groepje 

2 verschillen tussen het leven van de jager-verzamelaars en de eerste boeren.

Schrijf dat op je wisbordje.

Noem één ding van de
jagers en de boeren
die je gaat onthouden.

Lezen en maken

Maken werkboek 

opdrachten stap 3 en 4

Klaar? Lees het hoofdstuk nog een keer

zelf goed door.