Fake News

• Media Smart
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 1

Fake News

				Lisa	Imke
Faithe		Tijl	Tom	Lotte	Celina
Jazzlayn	Amina
Tigo	Stef	Luuk	Tijn		Mark

De term nepnieuws hoor je tegenwoordig steeds vaker, maar wat is het eigenlijk? Nepnieuws staat pas sinds april 2017 in het woordenboek.

In normale mensentaal: expres leugens online zetten om mensen te manipuleren of om geld te verdienen.

Het belangrijkste is dat je leert hoe je nieuws en informatie checkt zodat je slimme keuzes maakt in een wereld vol online content. Laten we samen kijken wat er nog allemaal te leren valt over nieuws! 

Van Dale: nep·nieuws (het; o), nieuws dat niet op waarheid berust, vaak bewust verspreid om mensen te beïnvloeden

  Na deze lessen:

• Weet je wat nieuws is;
  
• Ken je het verschil tussen nepnieuws, misinformatie, desinformatie en deepfakes;
  
• Weet je wat pulpnieuws en clickbait is;
  
• Weet je wat een filterbubbel is;
  
• Herken je nepnieuws en weet je hoe je informatie checkt;
  
• Ken je de gevaren van desinformatie;
  
• Ben je voorbereid op de toekomst.

Wat is nieuws?

Nieuws is dus nieuwe informatie die interessant is voor veel mensen. Het is vaak net gebeurd en het doel is om mensen op de hoogte te

houden van wat er gebeurt in de wereld en in hun omgeving.

Journalisten of schrijvers halen hun informatie voor nieuws 

uit bronnen. 

Het nieuws dat journalisten verzamelen kan je lezen, bekijken of 

beluisteren in de media.

Als nieuws een hoge nieuwswaarde heeft, betekent het dat de informatie interessant en belangrijk wordt gevonden door het publiek. Journalisten kijken bijvoorbeeld naar:

1. Actualiteit
2. Impact
3. Nabijheid
4. Bekend

Actualiteit: is het net gebeurd? Als het net gebeurd is, dan heeft het meestal een hogere nieuwswaarde.

Impact: heeft het nieuws een groot effect op mensen, dan heeft het een hogere nieuwswaarde.

Nabijheid: hoe dichtbij is het gebeurd? Lokale gebeurtenissen hebben vaak meer nieuwswaarde voor lokale nieuwsbronnen.

Bekend: is de betrokken persoon belangrijk of bekend? Dan heeft het ook een hogere nieuwswaarde.

Wat is nepnieuws?

Er is een belangrijk verschil tussen misinformatie en desinformatie:

1. Misinformatie

 Informatie dat per ongeluk verkeerd wordt (door)gegeven.

2. Desinformatie

 Informatie dat expres verkeerd wordt gegeven.

Nepnieuws wordt vaak verspreid om:

1. Geld te verdienen;
   
2. Meningen te veranderen of onrust te veroorzaken.

Desinformatie is het expres delen van onjuiste informatie. Desinformatie is bijvoorbeeld nepnieuws of deepfakes (over deepfakes leer je straks meer).

Nepnieuws is onjuiste informatie die wordt gedeeld als nieuws. Mensen verspreiden nepnieuws om de mening van anderen te beïnvloeden of om mensen te misleiden. Maar je kan ook zelf per ongeluk nepnieuws delen.

Het gebruik van nepnieuws komt steeds vaker voor omdat mensen beter worden in het manipuleren van foto's en video's. Foto's en video's worden bewerkt om de werkelijkheid te veranderen. Vervolgens wordt het razendsnel verspreid via sociale media. Met als gevolg dat veel mensen deze onzinberichten lezen en geloven.

storage.googleapis.com

Vijf tips!

Nepnieuws kan je herkennen door middel van de volgende vijf tips:

1. Lees verder dan alleen de titel.
   
2. Check de auteur, bron en datum van het artikel.
   
3. Kijk waar het artikel vandaan komt.
   
4. Herken de signalen zoals uitroeptekens en hoofdletters.
   
5. Praat erover met anderen in je omgeving.
   

Pulpnieuws en clickbait

Nepnieuws is verzonnen, maar pulpnieuws is wel een beetje waar. Het gaat bij pulpnieuws om de sensatie. De mensen die pulpnieuws uitbrengen willen aandacht trekken.

Pulpnieuws  is nieuws van de meest lage kwaliteit, sensationeel gebracht, puur en alleen om ervoor te zorgen dat mensen erop klikken en naar een website gaan. Zo kan er advertentiegeld worden verdiend. 

Naast pulpnieuws bestaat er ook clickbait. Veel websites willen dat jij zo vaak mogelijk op een artikel klikt. Om ervoor te zorgen dat jij ergens op klikt, verzinnen websites aantrekkelijke koppen om hun artikel zo ‘interessant’ mogelijk te maken. Dit noemen we clickbait. 

Bij pulpnieuws gaat het om berichten die vaak van anderen zijn overgeschreven, met een sensationele inhoud. Er is geen feitenonderzoek gedaan. De koppen boven de artikelen moeten mensen verleiden om erop te klikken.

Clickbait lijkt op nepnieuws en pulpnieuws, maar is net iets anders. Bij clickbait gaat het er alleen om jou naar een website te lokken door je op de link te laten klikken.

Clickbait en nepnieuws lijken erg op elkaar

1. Clickbait:

• bedoeld om jouw aandacht te trekken
  
• misinformatie
  

2. Nepnieuws:

• bedoeld om mensen te beïnvloeden
  
• bedoeld om geld te verdienen
  
• desinformatie

Deepfake

Een deepfake is ook een vorm van nepnieuws. Deepfakes gaan alleen nog iets verder dan nepnieuws. Een deepfake is het maken van een nepfilmpje met slimme technologie.

Stelling #1

Het is vervelend dat veel YouTubers reclame maken in hun video's.

Stelling #2

Ik vind het niet erg dat er steeds meer nepnieuws ontstaat, dat houdt je scherp: je moet kritisch zijn.

Stelling #3

Nepnieuws, desinformatie en clickbait zijn eigenlijk een soort liegen en zou verboden moeten worden. 

Stelling #4

Uiteindelijk is het onmogelijk om te weten of een nieuwsbericht écht waar is. De kans bestaat altijd dat je voor de gek gehouden wordt. 

Filterbubbel

Deepfakes, nepnieuws en pulpnieuws proberen je dus te overtuigen of juist in de war te brengen over iets dat is gebeurd (of niet is gebeurd). 

Een filterbubbel verergert dit. Een filterbubbel is een soort digitale bubbel waarin informatie wordt gefilterd op basis van jouw voorkeuren.

Het nadeel aan een filterbubbel is dat je vooral te zien krijgt wat sociale media denken dat jij leuk vindt. Hierdoor zie je vaak maar één kant van een verhaal en weet je niet goed wat er waar en niet waar is.

Risico's nepnieuws

Desinformatie is gevaarlijk omdat het voor verwarring kan zorgen en mensen misleidt. Het zorgt ervoor dat verschillen in een samenleving tegen elkaar uit worden gespeeld (polarisatie).

In extreme gevallen gaan mensen iets doen omdat ze denken dat het goed of gezond is, terwijl dat helemaal niet zo is! 

Let dus goed op en check of een bericht, video, artikel juiste informatie of desinformatie is. 

Checken op desinformatie

Je kan jezelf de volgende vragen stellen:

1. Waar heb ik het bericht gevonden? NOS.nl is betrouwbaarder dan Instagram.
   
2. Is de titel normaal of een beetje overdreven? Desinformatie gebruikt meestal uitroeptekens, hoofdletters of stevige stellingen.
   
3. Wat is de datum? Nieuws van vandaag is betrouwbaarder dan van 5 jaar geleden.
   
4. Wie heeft het geschreven? Een journalist is betrouwbaarder dan een onbekend of juist bekend persoon (die er op één of andere manier voordeel van heeft).
   
5. Hoe is het geschreven? Veel taalfouten verwijst naar desinformatie.
   
6. Kom je de informatie ook nog ergens anders tegen? Als meerdere bronnen het 

       delen, is het betrouwbaarder. Maar pas op voor je filterbubbel!

Wat is een kenmerk van pulpnieuws?

1. informatieve en nauwkeurige koppen
2. overdreven en misleidende koppen die je nieuwsgierig maken om te klikken
3. lange en gedetailleerde artikelen
4. sensationele nieuwsartikelen om je aandacht te trekken

Wat is clickbait?

1. Een manier om je nieuwsgierig te maken met spannende titels zodat je erop klikt
2. Een soort reclame die je ziet als je iets opzoekt op internet
3. Een speciaal soort nieuws dat veel mensen leuk vinden en delen op internet
4. Een manier om alleen dingen te laten zien die echt waar zijn

Waarom verspreiden sommige mensen nepnieuws?

1. om mensen te informeren met accurate (goede) informatie
2. om geld te verdienen of mensen hun mening te beïnvloeden
3. om wetenschappelijke bevindingen te delen
4. om verveling tegen te gaan

Wat kan je doen om te bepalen of een nieuwsbericht nepnieuws is?

1. de kop alleen lezen
2. het bericht onmiddellijk delen
3. de bron controleren en zoeken naar dezelfde informatie op betrouwbare nieuwswebsites
4. alleen op afbeeldingen vertrouwen

Wat is een realistisch (denkbaar) gevolg van nepnieuws?

1. een beter geïnformeerde samenleving
2. het verspreiden van desinformatie en paniek
3. het verbeteren van je onderzoeksvaardigheden
4. een gepolariseerde samenleving

Belangrijke begrippen

Nieuws: berichten over belangrijke gebeurtenissen die kortgeleden gebeurd zijn.

Nepnieuws: nepnieuws is onjuiste informatie die niet waar is, maar wel wordt gedeeld als nieuws.

Misinformatie: informatie die per ongeluk verkeerd is gegeven of gedeeld. Er zit geen slechte gedachte achter.

Desinformatie: desinformatie is opzettelijk valse informatie delen met anderen.

Pulpnieuws: pulpnieuws is nieuws dat een beetje waar is. Pulpnieuws wordt ook wel sensatiejournalistiek genoemd. Het gaat bij pulpnieuws namelijk om sensatie.

Clickbait: bij clickbait gaat het er alleen om jou naar een website te lokken door je op de link te laten klikken.

Filterbubbel: een filterbubbel is een soort digitale bubbel waarin informatie wordt gefilterd op basis van jouw voorkeuren.

Deepfake: deepfake is het maken van een niet bestaand filmpje waarin het lijkt of iemand iets doet of zegt met slimme technologie. 

• Weet je wat nieuws is;
  
• Ken je het verschil tussen nepnieuws, misinformatie, desinformatie en deepfakes;
  
• Weet je wat pulpnieuws en clickbait is;
  
• Weet je wat een filterbubbel is;
  
• Herken je nepnieuws en weet je hoe je informatie checkt;
  
• Ken je de gevaren van desinformatie;
  
• Ben je voorbereid op de toekomst.

Nu:

Stelling #

Stelling #