rijksmuseum_def

• Tekenen
• Speciaal Onderwijs
• Leerroute 1

De Nachtwacht 

Rembrandt van Rijn 

1642

De compagnie van kapitein Frans Banning Cocq en luitenant Willem van Ruytenburgh maakt zich gereed om uit te marcheren.

Theorie kleur

Je weet wat een stilleven is en dit kan je tekenen in houtskool.

Je kent verschillende composities. Je weet wat overlapping, vorm, eigen- en slagschaduw betekent en dit kan je toepassen in je eigen tekening.

Intro Rijksmuseum en stilleven. 

Beeldaspecten: compositie, overlapping, vorm, afsnijding, eigen, en slagschaduw. 

Tekenen

We gaan aan het einde van de les klassikaal elkaars werk bespreken.

geen

Compositie spelletje

Opdracht stilleven tekenen met houtskool

Rijksmuseum

Op 2 november gaan we op excursie naar het Rijksmuseum.

In het Rijksmuseum gaan jullie een scavengerhunt doen.

Dit houdt in dat jullie een lijst met begrippen meekrijgen en deze begrippen moeten fotograferen in het Rijksmuseum.

Scavengerhunt is een lijst met termen/beeldaspecten die ze moeten fotograferen in het Rijksmuseum.

De foto's gaan ze aan het einde van de dag bespreken.

Zie hieronder een link naar de scavengerhunt:

https://drive.google.com/drive/u/0/search?q=scavengerhunt

Stilleven

• Schilderij, tekening of foto.
  
• Onbeweeglijke voorwerpen staan model.

Vandaar de naam "stil-leven": alle voorwerpen die de kunstenaar afbeeldt zijn stil, ze bewegen niet.

Stilleven met Nautilusbeker 

Frans Sant - Acker

1648 - 1688

Kijk eens naar de schil van de citroen. Dit was een trucje om diepte te creëren. Op welke manier deed de schilder dat nog meer?

CENTRAAL COMPOSITIE

OVERLAPPING 

VORM

AFSNIJDING

Doordat de Nautilusbeker hoog in het midden staat, krijg je een driehoek-compositie. Drie-hoekcomposities worden veel gebruikt bij stillevens omdat ze voor rust zorgen. 

Doordat de objecten voor elkaar staan krijg je overlapping en dus zo diepte in het schilderij.

Vorm, de citroen de tafel, de kelk zijn allemaal vormen. Ze zijn als 3D geschilderd. 

De tafel loopt verder door van het schilderij af, deze wordt dus afgesneden. Zo wordt het schilderij spannender. 

Stilleven met vergulde bokaal 

Willem Claesz. Heda

1635

Welke etenswaren zijn te herkennen? Ziet het eten er lekker uit? Was dit een normale maaltijd in de 17de eeuw?

COMPOSITIE

AFSNIJDING

OVERLAPPING 

VORM

Dit is een diagonaal compositie. Het tafereel loopt van rechtsboven naar links-onder. Zo heeft de kunstenaar geprobeerd dynamiek in het schilderij te brengen. Ook hier staan de objecten weer voor en achter elkaar om zo diepte in het schilderij te brengen, overlapping. De tafel wordt weer afgesneden. En we zien hier verschillende vormen afgebeeld. Door een rechthoekige tafel te schilderen en verschillende ronde vormen op de tafel te schilderen, wordt het schilderij interessanter om naar te kijken. I.p.v. allemaal vierkante of allemaal ronde vormen te gebruiken.  

Compositie

Compositie lijkt een beetje op componeren. Zoals een musicus zijn noten op papier zet, zo plaatst de kunstenaar beeldelementen op het doek. En dat kan op heel veel manieren.

Compositie lijkt een beetje op componeren. Zoals een musicus zijn noten op papier zet, zo plaatst de kunstenaar beeldelementen op het doek. En dat kan op heel veel manieren.

Centraal compositie

De liefdesbrief, Johannes Vermeer

1669-1670

Bij een centrale compositie staat het belangrijkste element (het focuspunt) in het midden van het beeldvlak. Een centrale compositie heeft een punt waar alle elementen in het vlak naar toe wijzen. Het is daarom ook vaak een symmetrische compositie. Het heeft vaak een statisch effect.

Diagonale compositie

Willem van der Velde

Een diagonale compositie waarbij vormen, kleuren en lijnen zo geordend zijn dat er een diagonale richting ontstaat.

Driehoek compositie

Het melkmeisje, Johannes Vermeer 1660

Driehoekscompositie zie je ook vaak in stillevens en heeft vaak een statisch effect.

Symmetrische  compositie

De aanbidder des herder, Bartolomeo Suardi 1500-1535

Een symmetrische compositie wordt gekenmerkt door een verticale en horizontale denkbeeldige as die min of meer een evenredige massaverdeling maakt van links en rechts. Je hebt dus een evenwichtige verdeling

Geometrische  compositie

Compositie met geometrische vormen, Carel Willink 1923

Een compositie waar de kunstenaar met een meetlat is bezig geweest noemt men geometrische composities. Het geheel is dan nauwkeurig volgens bepaalde meetkundige regels opgebouwd waardoor het een meetkundig karakter heeft

Overall  compositie

Pronkstilleven, Adriaen van Utrecht

1644

Een overall compositie houdt in dat de beeldelementen zonder enige rangorde op het vlak geplaatst zijn. De elementen zijn allemaal hetzelfde, doen patroonachtig aan en lijken buiten het schilderij tot in het oneindige door te kunnen gaan.

Opdracht

• Vorm 2 teams, met een team captain
  
• De teamcaptain krijgt een begrip, deze beeldt hij met zijn team uit. 
• Het andere team moet dit raden. 
• Voor elk goed antwoord krijgt het team een punt

Maak voor de les losse kaartjes met op elk kaartje een andere compositie. Geef bij elke beurt, de teamcaptain een kaartje.

Laat het groepje in de vorm van de compositie zich opstellen in het lokaal. 

Het andere team moet raden welke compositie het is. Voor elk goed antwoord krijgt het team wat moet raden een punt.

(maar je kan het ook zonder punten doen)

filmpje duurt 5.53 min

Eigen Schaduw

• Om een voorwerp ruimtelijk te maken, teken je schaduw.
  
• Eigen schaduw zit op het voorwerp zelf.
  

Waar zie je dat in deze foto?

Eigen schaduw

• De rode pijlen wijze de schaduwen aan die op het voorwerp zelf te zien zijn. 

• Ook aan de binnenkant van het schaaltje amandelen.
  

Slagschaduw

• Slagschaduw zit niet op het voorwerp zelf maar ernaast.
  

Waar zie je dat in deze foto?

Slagschaduw

Je ziet slagschaduw op:

• de tafel 
• het bord 

naast de voorwerpen die deze schaduwen 'slaan'.

Opdracht: Teken een stilleven in houtskool

1. Pak in groepjes van 2 leerlingen:                        3 voorwerpen van de tafel.
2. Zet ze zo voor jou neer totdat er een interessante compositie ontstaat.


3. Teken de voorwerpen met houtskool na en houdt rekening met eigen en slagschaduw.
4. Zorg dat de voorwerpen op een tafel staan getekend zodat ze niet zweven.
5. Je hebt 1 lesuur om je tekening te maken.

Let op! compositie/overlapping/vorm.

OPRUIMEN

• Ruim je spullen op.
  
• Leg je tekening voor op de tafel.
  
• Ben je klaar met opruimen, ga je rustig op je stoel zitten

EVALUATIE

• Hoe ging het tekenen met houtskool?
  
• Heb je gebruik gemaakt van compositie, overlapping en vorm in je stilleven?
  
• Heb je gebruik gemaakt van eigen- en slagschaduw?
  
• Wat ging er goed? 
• Wat was er lastig?