Begeleiden van Groepen les 4 maart

• Begeleiden van Groepen
• MBO
• Studiejaar 3

Begeleiden van Groepen

Programma voor vandaag

Welkom

Aanwezigheid

Leerdoel van de les

Theorie

Opdracht

Afsluiting

Doelen

De student heeft inzicht welke groepsdynamica er zijn

De student kan  vijffasenmodel van Oomkes benoemen

Groepsdynamica

 Het begrip groepsdynamica slaat op de processen die zich in groepen afspelen. 

Het woord 'dynamiek' betekent verandering of beweging. 

Een groep staat nooit stil. Er zijn processen die ervoor zorgen dat groepsleden hechter worden, een doel bereiken of in conflict komen.

Positieve en negatieve kanten

Onderdeel zijn van een groep kent een hoop positieve kanten, maar soms ook negatieve kanten. 

Voorbeelden van positieve kanten zijn:

• het gevoel ergens bij te horen
• erkenning vinden
• van elkaar leren
• een gevoel van veiligheid
• humor
• nieuwe ervaringen opdoen
• tot betere resultaten komen door samenwerking
• intimiteit.

Maar wanneer een groep niet in balans is, kunnen groepsleden ook te maken krijgen met negatieve kanten van groepen. Denk hierbij aan:

• pesterijen
• een onveilig gevoel
• zondebokvorming
• uitsluiting
• discriminatie
• aanpassing met verlies van de eigen identiteit 
• machtsmisbruik.

Soorten groepen

Er zijn meerdere redenen waarom verschillende individuen samen een groep vormen. 

Zo zijn er verschillende soorten groepen te onderscheiden. 

Voorbeelden van verschillende soorten groepen zijn:

• primaire en secundaire groepen
  
• formele en informele groepen
  
• homogene en heterogene groepen.

Primaire en secundaire groepen

Primaire groepen zijn groepen waarin het contact tussen de groepsleden erg vertrouwd is. 

Bijv: Het gezin waar je in opgegroeid bent en je vriendengroep 

Secundaire groepen zijn groepen waarbij het contact tussen de groepsleden wat afstandelijker is. 

Denk aan je contact met een cliënt, een leidinggevende of de kassamedewerker van de supermarkt waar je regelmatig boodschappen doet.

Formele en informele groepen

Formele groepen worden gevormd door een organisatie en hebben een gezamenlijk doel. 

Denk aan je collega's of je medestudenten met wie je samen aan een project werkt.

Informele groepen ontstaan spontaan en hebben geen gezamenlijk doel nodig. 

Het bekendste voorbeeld van een informele groep is een vriendengroep.

Homogene en heterogene groepen

Homogene groepen bestaan uit mensen die dezelfde kenmerken hebben. In een schoolklas zitten bijvoorbeeld kinderen van dezelfde leeftijd. 

In een heterogene groep zijn er veel individuele verschillen tussen de groepsleden. Denk aan een groep collega's bij wie mensen van allerlei verschillende leeftijden zitten. 

Daarnaast zijn er zowel homogene als heterogene schoolklassen. Een voorbeeld van een homogene schoolklas is te vinden op een hindoebasisschool: de studenten hebben over het algemeen dezelfde culturele afkomst en hebben dezelfde religieuze overtuiging. 

Op een openbare basisschool in Rotterdam zijn meer heterogene klassen te vinden, met verschillende culturele achtergronden, verschillende geloofsovertuigingen en een verschil in huidskleur.

Groepsproces

Een groep ontwikkelt zich vaak volgens een bepaald patroon. 

Er zijn verschillende theorieën over de ontwikkeling van het groepsproces en welke fasen een groep doorloopt. 

Een van die theorieën is het vijffasenmodel van Oomkes. 

Het vijffasenmodel van Oomkes is een groepsontwikkelingsschema waarbij vijf ontwikkelingsfasen elkaar om de beurt opvolgen. Het groepsproces zal steeds opnieuw beginnen wanneer er een nieuw groepslid bij komt of wanneer er een groepslid vertrekt.

Fasen van het groepsproces

De vijf fasen van het model van Oomkes bestaan uit:

• Oriëntatie
  
• Strijd om de macht
  
• Samenwerking
  
• Strijd om de intimiteit
  
• Harmonie.

Oriëntatie

In deze fase leren de groepsleden elkaar kennen. 

Het eerste contact loopt meestal voorzichtig. 

De groepsleden zijn elkaar en wat er van hen verwacht wordt aan het aftasten. 

Deze fase speelt zich af wanneer een groep voor het eerst samenkomt, wanneer er een nieuw groepslid bij komt of wanneer er een groepslid vertrekt. 

In deze nieuwe situatie zijn de groepsleden dan op zoek naar zekerheid en veiligheid. 

De groepsleider kan de groepsleden hierbij helpen door hen op hun gemak te stellen en hun de ruimte te geven elkaar te leren kennen.

Strijd om de macht

Zodra de groepsleden zich wat meer vertrouwd voelen in de groep, volgt er een strijd om de macht. 

Groepsleden zullen met elkaar in discussie gaan en kritische vragen stellen. 

Wanneer de groepsleden in conflict komen en hier niet zelfstandig uit komen, dreigt het gevaar dat de groep uiteenvalt. 

Jij kunt als begeleider dan ondersteuning bieden bij het oplossen van het conflict. 

Dit kun je doen door bijvoorbeeld verschillende partijen aan te horen, hen vervolgens met elkaar te verbinden of door een activiteit te organiseren waardoor de cliënten elkaar beter leren kennen. 

Aan het eind van deze fase is duidelijk wie er vaak aan het woord is en naar wiens voorstellen het meest geluisterd wordt.

Samenwerking

Als de rollen binnen de groep eenmaal duidelijk zijn, ontstaat er een rust. 

De groepsleden voelen zich veilig en gaan samen aan het werk om de groepsdoelen te halen. 

Deze fase staat ook wel bekend als de 'ideale fase'.

Strijd om de intimiteit

In deze fase vormen zich kleinere subgroepjes binnen de groep. 

Gevoelens van erbij willen horen, aardig gevonden willen worden en jaloezie komen hierbij kijken. 

Dit kan opnieuw tot conflicten leiden. 

De groep komt pas in de volgende fase wanneer alle conflicten opgelost zijn. 

Ook hier kun je als begeleider weer ondersteunen in het oplossen van conflicten wanneer dit nodig is. 

Dit kun je doen door te onderzoeken wie zich buitengesloten voelt, met subgroepjes in gesprek te gaan en de onderlinge sfeer te bespreken.

Harmonie

In deze laatste fase zijn alle conflicten opgelost en de groepsleden accepteren elkaar zoals ze zijn. 

De groepsleden werken weer samen in harmonie aan de groepsdoelen.

Opdracht

Je krijgt de opdracht uitgedeeld

Hoe vond je de les?

😒🙁😐🙂😃