Les 5 Criminaliteit

• Mask
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 4

criminaliteit

Maatschappijkunde K4 Periode 2

Les 5: H3 + H4

Wat gaan we doen:

• Herhalen H3: Oorzaken van criminaliteit
• H3: Theorieën over criminaliteit
• H4: Rechtsstaat

Na deze les: 

Kun je de verschillende theorieën over criminaliteit onderscheiden en toepassen (T1)

Weet je wat een rechtsstaat is (R)

Kun je uitleggen hoe de macht van de overheid beperkt wordt (R)

Kun je de problemen en knelpunten van onze rechtsstaat herkennen (T1)

Of...

Alternatief:

Eerste uur uitleg H4
Tweede uur video kijken

Volgende week opdracht

Risicofactoren = omstandigheden die de kans op bepaald gedrag vergroten

• Psychische problemen
  
• Onveilige opvoeding
  
• Groepsdruk / foute vrienden
  
• Alcohol- en drugsgebruik

Beschermende factoren = omstandigheden die de kans op bepaald gedrag verkleinen

• Werk en onderwijs
• Gezin
• Relatie
• Sociale vaardigheden

Theorieën over criminaliteit

• Aangeleerd-gedragtheorie
• Bindingstheorie
• Rationele-keuzetheorie
• Etikettentheorie
• Anomietheorie
• Neutraliseringstheorie

Opdracht (in duo's)

Casus: Een 16 jarige jongen is opgepakt voor winkeldiefstal. Er wordt aan de criminoloog gevraagd om een verklaring te geven van het gedrag. 

Opdracht:

• Noteer een beknopte uitleg over jullie theorie
• Omschrijf m.b.v. de theorie waarom de verdachte dit gedrag vertoont
• Uitleggen aan de klas

Nederland als rechtsstaat

Nederland is een rechtsstaat

Rechtsstaat = een land waar de rechten en plichten van de burgers en de overheid in de wet zijn vastgelegd

Rechtshandhaving = het handhaven van de rechtsorde

Rechtsbescherming = burgers worden door de grondwet beschermd tegen een te grote overheidsmacht en tegen willekeur van de overheid

Kenmerken van de rechtsstaat

• Grondwet 
• Grondrechten
• Legaliteitsbeginsel (---> Rechtszekerheid & Rechtsgelijkheid)
• Onafhankelijke rechterlijke macht

Trias Politica

Wetgevende macht

Uitvoerende macht

Rechterlijke macht

Knelpunten in onze rechtsstaat

Het dilemma van de rechtsstaat is de spanning tussen rechtshandhaving en rechtsbescherming

• Klassenjustitie
• Botsende grondrechten

Klassenjustitie = mensen uit verschillende sociale klassen en uit verschillende etnische groepen worden verschillend behandeld

Klassenjustitie

• Vooroordelen van politie, officieren van justitie en rechters (niemand is "neutraal"), etnisch profileren
• Grotere pakkans voor mensen uit lagere economische klassen en sommige etnische groepen
• Jongeren met migratie-achtergrond worden zwaarder gestraft
• Gebrek aan culturele kennis bij de politie
• Niet alle verdachten hebben gelijke mogelijkheden om hun belangen te verdedigen

Grondrechten in Nederland

1. Gelijke behandeling en discriminatieverbod 

2. Nederlanderschap; recht tot verlaten land 

3. Gelijke benoembaarheid 

4. Kiesrecht 

5. Petitierecht 

6. Vrijheid van godsdienst en levensovertuiging 

7. Vrijheid van meningsuiting 

8. Vrijheid van vereniging 

9. Vrijheid van vergadering en betoging 

10. Privacy 

11. Onaantastbaarheid lichaam 

12. Huisrecht 

13. Briefgeheim

14. Onteigening 

15. Vrijheidsontneming 

16. Geen straf zonder wet (Nulla Poena) 

17. Wettelijke toekenning rechter 

18. Rechtsbijstand 

19. Werkgelegenheid 

20. Bestaanszekerheid 

21. Milieu 

22. Volksgezondheid; woongelegenheid, 

23. Het openbaar en bijzonder onderwijs

Botsende grondrechten

Privacy vs veiligheid

Vrijheid vs discriminatie

Wanneer is een uitspraak geen vrijheid van meningsuiting meer, maar discriminatie?

controlealtdelete.nl

Klassenjustitie (nogmaals)

• Vooroordelen van politie, officieren van justitie en rechters (niemand is "neutraal"), etnisch profileren
• Grotere pakkans voor mensen uit lagere economische klassen en sommige etnische groepen
• Jongeren met migratie-achtergrond worden zwaarder gestraft
• Gebrek aan culturele kennis bij de politie
• Niet alle verdachten hebben gelijke mogelijkheden om hun belangen te verdedigen

Welke vragen heb je nog
aan het eind van deze les?