VODW - 2. Kenmerken van ontwikkelingslanden

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo k, g, t
• Leerjaar 1

Verschillen op de wereld

Les 2: Kenmerken van ontwikkelingslanden

Deze les gaat over:

Kenmerken ontwikkelingslanden

Je kunt een ontwikkelingsland aan een aantal kenmerken herkennen. De gezondheidszorg is vaak slechter geregeld, de mensen verdienen minder en wonen in slechtere huizen.

Noem een paar kenmerken op, waarom Uganda een ontwikkelingsland is.

Ontwikkelingslanden

Een ontwikkelingsland is een land waar de levensomstandigheden voor een groot deel van de bevolking slecht zijn: veel mensen kunnen slecht in hun behoeften voorzien.

Op de kaart rechts zie het nationaal inkomen per hoofd van de bevolking.

Hoe donkerder de kleur hoe hoger het gemiddeld inkomen.

Je ziet dat de meeste ontwikkelingslanden liggen in Afrika, Zuid-Amerika en Azië.

Centrum en periferie

Economisch gezien heeft het rijke Westen altijd een dominante positie gehad ten opzichte van de rest van de wereld. Pas sinds enkele jaren spelen ook enkele landen in Azië en Zuid-Amerika een belangrijkere rol in de economie. De relatie tussen een dominant kerngebied en andere gebieden wordt wel een centrum-periferie-relatie genoemd. Het dominante gebied is het centrum, de andere gebieden vormen de periferie.

Inkomen van de bevolking

Een laag gemiddeld inkomen per inwoner is een van de kenmerken van ontwikkelingslanden.

 

In de tabel zie je van enkele landen het bruto nationaal inkomen (bni is gelijk aan het inkomen van alle inwoners samen), het aantal inwoners en het gemiddeld inkomen per inwoner per jaar. De bedragen zijn uit 2010.

Inkomen van de bevolking

Als je kijkt naar het gemiddeld inkomen per inwoner, zie je grote verschillen.

Je ziet dat Indonesië en Rwanda tot de ontwikkelingslanden behoren.

Een groot deel van de bevolking heeft moeite om in het bestaansminimum te voorzien.

De Wereldbank hanteert als armoedegrens een inkomen van ongeveer 1 euro per dag.

Inkomen van de bevolking

Het inkomen per hoofd van de bevolking wordt vaak als maatstaf voor welvaart gezien.

Er kleven echter ook bezwaren aan deze maatstaf.

Zo wordt geen rekening gehouden met:

• het welzijn van mensen.
• prijsverschillen
• de verborgen economie
• inkomensverschillen

Leeftijdsopbouw

In veel ontwikkelingslanden is sprake van een slechte gezondheidszorg. Daardoor is het sterftecijfer veel hoger dan in niet-ontwikkelingslanden.

In sommige landen ligt het zuigelingensterftecijfer zelfs boven de 150. Dat betekent dat van alle 1000 baby's die worden geboren 150 niet ouder worden dan één jaar.

Leeftijdsopbouw

Toch is de bevolkingsgroei in ontwikkelingslanden hoger dan in niet-ontwikkelingslanden. Een gezin bestaat meestal uit meerdere kinderen. Ouders willen meerdere kinderen, omdat die later voor hen kunnen zorgen.

De verwachting is dat in het jaar 2050 80% van de mensen in Afrika of Azië zal wonen. Dit zijn de werelddelen met de meeste ontwikkelingslanden.

Monocultuur

• Het grootste deel van de beroepsbevolking werkt in de primaire sector.
  
• De bevolking werkt met name in de landbouw.
  
• Een ontwikkelingsland exporteert meestal maar één product; een landbouwproduct of een grondstof en die landbouwproducten zijn vaak niet veel waard.
  
• Als een ontwikkelingsland voor de export afhankelijk is van één product heeft dat land een monocultuur.

Monocultuur

• Ze verdienen minder met de export van producten dan ze betalen voor de import van producten.
  
• Om het uitvoertekort te kunnen betalen, moet geld worden geleend.
  
• Daardoor hebben veel ontwikkelingslanden vaak een grote schuld bij rijke  landen.
  
• De ruilvoet geeft aan hoeveel goederen een land moet exporteren om een bepaalde hoeveelheid goederen te kunnen importeren.

Laag opleidingsniveau

Met goede scholing kun je je beter ontwikkelen. Je vergroot je kansen op betaald werk. Goede scholing is ook belangrijk voor de samenleving waarin je leeft. Toch gaan in ontwikkelingslanden veel kinderen niet naar school. Vaak zijn er te weinig scholen of liggen ze te ver weg. Ook zijn de klassen vaak te groot (soms wel 100 kinderen). Veel ouders kunnen de school niet kunnen betalen. Ook moeten kinderen werken om geld te verdienen voor het gezin.

Analfabeten

Om al die redenen blijven kinderen vaak thuis. Het gevolg is dat veel jongeren op hun 15e jaar nog niet kunnen lezen en schrijven. Zij behoren dan tot de analfabeten.

In ontwikkelingslanden gaat analfabetisme vaak samen met armoede, honger, ondervoeding, ziekte en/of vereenzaming.

Water

Ruim 1 miljard mensen (van de 7 miljard die op aarde wonen) heeft geen toegang tot veilig drinkwater. Nog meer mensen hebben geen goede sanitaire voorzieningen. Er is gebrek aan betrouwbare waterbronnen, zuiveringsinstallaties of rioleringen.

Daardoor kunnen wereldwijd miljoenen mensen een levensbedreigende ziekte krijgen, zoals cholera of tyfus.

Water

Kinderen in ontwikkelingslanden moeten vaak uren lopen naar een waterbron.

Ze moeten met een emmer water op hun hoofd dezelfde afstand weer teruglopen.

Dat doen ze iedere dag, soms wel een paar keer.

Verstedelijking

Er wonen binnenkort meer mensen in de stad dan op het platteland.

De verstedelijking (urbanisatie) voltrekt zich in ontwikkelingslanden in een ongekend tempo.

Door de hongersnood op het platteland trekken veel mensen naar de stad.

Oogsten mislukken vanwege aanhoudende droogte of juist door overstromingen.

Daarom vluchten mensen naar de steden. Ze hopen daar een beter bestaan te kunnen opbouwen.

Verstedelijking

De meeste nieuwkomers komen terecht in een van de sloppenwijken aan de rand van de stad.

In veel sloppenwijken ontbreken vaak basisvoorzieningen zoals schoon drinkwater, onderwijs en gezondheidszorg.

Aan de slag

Maken: 

Opdracht 1: Kenmerken ontwikkelingslanden