NLT De bewegende aarde hoofdstuk 2

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Hoofdstuk 2 plaattektoniek

Opbouw aarde

3 schillen: 
(binnen en buiten) Kern - (binnen en buiten) mantel - korst

YT

Continentale korst.

Lichter (massa 2,8)

Graniet

Dikker

Oceanische korst.
Zwaarder (massa 3,0)

Basalt

Dunner

Twee sferen

Lithosfeer = aardkorst. 

Deze verdelen we onder in 2 delen:
Oceanische korst en continentale korst. 

Asthenosfeer = plastische laag onder de lithosfeer. 

Alfred wegener

1912 - nieuwe aanwijzingen. 

Grote overeenkomsten tussen flora en fauna in delen van de wereld die nu ver uit elkaar liggen. 

Alfred wegener

Sporen van vroegere ijskappen in Afrika, Zuid-Amerika, India en Australië, maar op andere plekken tropische moerassen. 

& Kusten die op elkaar aansloten. 

Pangea

Continenten waren volgens Wegener grote eilanden van relatief licht gesteente die drijven op iets in de ondergrond. 

Continenten hebben ooit aan elkaar gezeten tot 1 supercontinent. 

Dit noemen we Pangea
De oeroceaan: Panthalassa

Theorie van Alfred Wegener

De theorie van de continent verschuiving ofwel
"the continental drift". 

Zeevloerspreiding

Beweging van platen

Deelvragen

1. Waarom bewegen de platen?

2. Welke drie bewegingen maken de platen?

Convectiestromen

De lithosfeer bestaat niet uit 1 geheel maar meerdere stukken. 

Over het algemeen zijn er 7 grote aardplaten en daarnaast nog vele kleinere platen. 

Deze platen "drijven" op de asthenosfeer. 

Motor

De motor achter de bewegingen van de platen is de inwendige warmte van de aard(e)(kern). 

Convectiestromen dus!

Plaatbewegingen

Door deze convectiestromingen bewegen de aardplaten. 

We noemen het ontstaan, bewegen en weer verdwijnen van aardplaten: "platentektoniek"

Soorten bewegingen

Er zijn 3 manieren waarop aardplaten zich bewegen ten opzichte van elkaar. 

1. Divergent (uit elkaar) 

2. Convergent (naar elkaar toe)

3. Transform (langs elkaar af)

Plaatbewegingen

Divergentie

Hier schuiven platen van elkaar af. 

Bij de oceaan, hier komt magma naar boven en ontstaat er nieuwe korst, de mid oceanische ruggen. 

Ook bij de continenten, soms kunnen platen scheuren. Dit zien we momenteel bij Djibouti (Oost-Afrika). 

Divergentie

Bij divergentie zien we vaak rustig vulkanisme (effusief). 

Dit kan wel gevaarlijk zijn! 

Mede door de gevaarlijke stoffen die vrij komen. 

Convergentie

Bij convergentie bewegen aardplaten naar elkaar toe. 

Dit kan op de volgende manieren: 

Continentale plaat tegen oceanisch
(Subductie)

Oceanische tegen oceanisch (Marianen)

Continentaal tegen continentaal (Himalaya)

Subductie

Continentale plaat botst met oceanische plaat. 

Oceanische plaat is zwaarder (3,0 massa) dan de continentale plaat (2,8 massa). 

Hierdoor duikt de oceanische plaat onder de continentale plaat. 

Subductie

Uiteindelijk zal door het duiken van de plaat naar de (hetere) asthenosfeer een gedeelte van de oceanische plaat smelten. 

Het gesmolten materiaal stijgt dan op en groeit aan de aardplaat óf het stijgt door en er ontstaan (strato)vulkanen. 

Materiaal in de asthenosfeer warmt op door de hitte van de aardkern en wordt hierdoor wat lichter, doordat het materiaal lichter is stijgt het op richting de lithosfeer. 

Materiaal uit de asthenosfeer botst tegen de lithosfeer aan en stroomt af naar weerszijden (links en rechts). Het materiaal uit de asthenosfeer koelt nu af en zakt vervolgens weer omlaag naar de aardkern. 

Materiaal uit de asthenosfeer is afgekoeld en zakt weer naar beneden richting de aardkern. 

Materiaal uit de asthenosfeer is afgekoeld en zakt weer naar beneden richting de aardkern. 

Transforme bewegingen

Bij een transforme beweging bewegen de platen langs elkaar af. 

Dit langs elkaar af bewegen gaat met horsten en stoten. 

Het kan zelfs zo zijn dat er horsten en slenken ontstaan bij deze plaatgrenzen. 

Convergent

Divergent

Transform

1. Divergent
2. Convergent
3. Subductie
4. Transform

1. Transform
2. Convergent
3. Divergent
4. Subductie

1. Convergent
2. Subductie
3. Transform
4. Divergent

Subductie is altijd convergentie. Maar convergentie is niet altijd subductie.

1. Juist
2. Onjuist

Oceanische plaat bestaat uit

1. Basalt
2. Plastic
3. Graniet
4. Carbon

Graniet en Basalt zijn

1. Stollingsgesteenten
2. sedimentgesteenten
3. metamorf gesteenten