1.3 Platentektoniek havo 4

1.3 Platentektoniek 

1 / 45
suivant
Slide 1: Diapositive
AardrijkskundeMiddelbare schoolvmbo, mavo, havo, vwoLeerjaar 1-6

Cette leçon contient 45 diapositives, avec diapositives de texte.

time-iconLa durée de la leçon est: 45 min

Éléments de cette leçon

1.3 Platentektoniek 

Slide 1 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Lesdoel(en)
Aan het einde van de les kan je:
uitleggen hoe en waarom de aardplaten bewegen;


Slide 2 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Benodigde voorkennis 
Je weet wat convectiestromen zijn;
Je weet wat basalt en graniet is;
Je weet dat platen op verschillende
                 manieren bewegen;
Je weet dat platentektoniek zorgt voor 
                 bergen, aardbevingen en
                 vulkanen;

Slide 3 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Het grote plaatje

Slide 4 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Endogene processen
- Processen die zich afspelen binnen de aardkorst

Slide 5 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Hoe beweegt de aarde?

Slide 6 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Plaatbewegingen
Convergente plaatbeweging
  • continentale plaat en een oceanische plaat 
  • of 2 continentale platen 
  • of 2 oceanische platen
Divergente plaatbeweging
  • 2 oceanische platen 
  • of 2 continentale platen 
Transforme plaatbeweging
  • meestal 2 continentale platen 




Slide 7 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Divergentie
Uit elkaar
Opwaartse convectiestroom (platen bewegen van 
elkaar af)

1. Twee oceanische platen:
  • Mid-oceanische rug
  • magma stroomt hier naar buiten en vormt nieuwe oceanische korst (basalt)
  • Effusief vulkanisme, spleeteruptie, lichte aardbevingen

Slide 8 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Divergentie
- Warmte is oorzaak: magma stijgt op ( de mantel kan de warmte niet kwijt, waardoor er druk wordt opgebouwd en de korst breekt!
- Magma botst tegen de onderkant van de aardkorst (lithosfeer)
- Lithosfeer wordt omhoog geduwd
- Er ontstaan scheuren in de lithosfeer.

Slide 9 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Verder weg van de MOR is de oceaan dieper 
2 redenen.

Slide 10 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Verder weg van de MOR is de oceaan dieper.
De korst is daar ouder en heeft langer de tijd gehad om af te koelen.
Daardoor is gesteente compacter, zwaarder dus zakt het dieper in de plastische asthenosfeer.
Daardoor is gesteente compacter, dus dunner.

Slide 11 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Divergentie
Uit elkaar

2. Twee continentale platen:
  • continent scheurt uit elkaar 
  • Deel zakt weg -> loopt vol water (slenk)
  • Hoger gelegen gedeelte vormt gebergte (horst)
  • Vulkanisme langs breuk

Slide 12 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Convergentie
Naar elkaar toe
Neerwaartse convectiestroom

1. een oceanisch, een continentaal
  • Subductie: oceanisch zakt onder continentaal
  • Aardbevingen door over elkaar schuiven platen
  • Oceanische plaat smelt.
  • Explosief vulkanisme: taai magma door mengeling sedimenten, gas en korst 
  • Trog
  • Plooiingsgebergte (bergketen langs breuk)

Slide 13 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Slide 14 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Slide 15 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Slide 16 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Convergentie
Naar elkaar toe

2. twee oceanische platen
  • Subductie: oudere zakt onder jongere plaat
  • Trog
  • Vulkanische eilandenboog

Slide 17 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Convergeren van 2 oceanische platen --> subductie

Slide 18 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Ten zuiden van Japan liggen twee convergerende oceanische platen. 


Pacifische plaat
Filipijnse plaat

Slide 19 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Convergentie
Naar elkaar toe

3. twee continentale platen
  • Beide platen even zwaar
  • plooiing van de platen -> gebergte
  • Aardbevingen

Slide 20 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

convergentie: Naar elkaar toe
Zware oceanische plaat duikt onder lichtere continentale plaat
= subductie
Twee continentale platen tegen elkaar
- Gebergtevorming (Andes)
- Trogvorming
- Gebergtevorming: plooiingsgebergte
(Himalaya)

Slide 21 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

De vorming van de Alpen
  • convergentie (naar elkaar toe)
  • opstuwing land
  • plooiingsgebergte 
Klik op de illustratie 

Slide 22 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Slide 23 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Schild
Oceanische korst recycled zichzelf.
Continentale korst duikt niet weg. Wordt afgebroken door verwering en erosie. 
Oudste, afgevlakte gedeelte -> schild

Slide 24 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Transform
Langs elkaar

  • aardbevingen
  • Geen afbraak of opbouw 

Slide 25 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Slide 26 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Processen
Bij plaatektoniek zijn drie processen erg belangrijk:
  • Convectiestroming
  • Seafloor spreading (ridge push)
  • Subductie (slab pull)
Deze processen zorgen er samen voor dat de platen in beweging zijn

Slide 27 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Slide 28 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Oorzaak platentektoniek
Lang werd gedacht dat het door convectiestromen kwam, maar tegenwoordig geven ze het model van ridge push and slab pull model als voornaamste oorzaak

Slide 29 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Waarom bewegen die aardplaten ook alweer?
De hitte van de aardkern verwarmt de mantel, waardoor mantelmateriaal omhoog beweegt naar het aardoppervlak. Daar koelt het onder de lithosfeer af om weer naar beneden te zakken.
convectiestromingen

Slide 30 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Slide 31 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Ridge Push
Het magma dat bij divergentie
tussen de platen opstijgt, duwt
de platen uit elkaar.
  

(Hier is dus sprake van een
duwkracht)

Slide 32 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Slab pull
Het gewicht van een plaat die omlaag
duikt zal de plaat verder de diepte in
sleuren.

De zwaartekracht speelt
dus een belangrijke rol

(Er is als het ware sprake van een trekkracht)

Slide 33 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

  • hoe verder weg van de Mid-Oceanische Rug, hoe dieper de oceaan 
                 - magma duwt bij MOR de oceanische korst omhoog.   

                 - hoe ouder oceanische korst, hoe verder afgekoeld, hoe  dunner en                             zwaarder, hoe dieper de korst in de mantel zakt.
Hoe komt het dat de oceaan ondieper is in het midden?

Slide 34 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Slide 35 - Diapositive

Aantekening laten maken: ridge push en slab pull
Breukgebergten ontstaan waar twee 
continentale platen uiteen drijven (divergentie).
Rek: Verschijnsel dat optreedt als een aardplaat uit elkaar wordt getrokken onder invloed van platentektoniek.
Ontstaan van riftvallei

Slide 36 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Breuklijnen
- Overal in de aardkorst zitten breuklijnen --> ook bij riftvalleien
- De aarde is hierdoor eigenlijk wat instabiel
- Geen grote plaatgrenzen, maar kleinere breuken op een plaat! 

Slide 37 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Divergentie: Breukgebergte
Breuken in de korst
Lage delen: Slenk
"hoge delen": Horst
Type gebergte: Breukgebergte
Voorbeelden: Dode zee (slenk), Rijndalslenk (slenk), Jura, Zwarte Woud, Vogezen (horst)

Slide 38 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions






1. Opbollen aardkorst
2. Door divergente beweging en opbollen ontstaan scheuren

Slide 39 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Slide 40 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Slide 41 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Slide 42 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Slide 43 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Divergente zone in het oosten van Afrika
  • Losbreken van Oost-Afrika: Riften
  • Ontstaan Riftzone --> Oost-Afrikaanse Slenk
      of Riftvallei
  • Delen zakken weg (slenken)
  • En delen komen omhoog (horsten of 
     riftschouders)
  • --> Breukgebergte
  • Magma aan het oppervlak: vulkanen!
  • In slenken: Eerst (langgerekte) meren
  • Als deze groter worden: oceanen

Slide 44 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Slide 45 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions