Workshop Spelvormen Staatsexamens Maatschappijleer

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• vmbo
• Leerjaar 4

Alleen ben je sneller, samen kom je verder

 workshop voor staatsexamens, 

sectie maatschappijleer

Identiteit - wie ben ik

• Marco Veldman
  
• Docent maatschappijleer en MAW
• Game designer
  
• Auteur bij Seneca Burgerschap, uitgeverij van en voor docenten
  

Sommige mensen zijn te typeren als nemer, als ruiler of als gever. Een gever vindt het leuk om anderen te helpen maar de valkuil daarvan is grenzeloosheid.

Als ik 'rare opmerkingen' maak, is dat nooit bitter of sarcastisch bedoeld.

Game designer mag heel breed opgevat worden namelijk spelvormen maken en ook ontwerpen van computer games.

Seneca is opgericht om leerlingen hogere denkvaardigheden mee te geven. Een van de motto's: 'minder stampen, meer denken'. De praktijk is uiteraard weerbarstiger. De Seneca methode of concept-context benadering is ook niet perfect maar het ideaal is prachtig.

LessonUp

Bekend met de tool LessonUp? Een soort interactieve powerpoint die klassikale lessen en ook afstandsonderwijs ondersteunt.

Stap 1: vind je groep

Maak zo snel mogelijk een groepje met mensen met hetzelfde symbool (max. 4 personen)

Stap 2: bespreek het begrip

In de groep legt iedereen binnen 1 minuut uit wat de eindterm of het begrip inhoudt. Alsof de anderen leerlingen zijn. 

Stap 2: uitwisselen lestips

In de groep hebben jullie een gesprek waarin jullie lestips met elkaar delen over de eindtermen/begrippen van jullie kaartjes.

Stap 3: speel samen een spel

In de groep spelen jullie een spel met de kaartjes. Lees de spelregels. De spelregels en scores moet je uit je hoofd leren.

Stap 3: spelregels verkort

6) De speler pakt een kaart van de stapel.

7) De speler mag nu

     a. een kaart van de tafel kiezen en in de hand te nemen

     b. OF een kaart van zichzelf kiezen om op tafel te leggen

     c. OF een kaart van de hand ruilen met een kaart op tafel. 

8) De volgende speler begint bij stap 6.

9) Dit gaat door totdat de stapel kaarten op tafel op is.

Stap 4: vorm een andere groep

Maak nu een groep van 6 personen waarbij er per groep maximaal 2 personen hetzelfde symbool hebben op hun kaartje.

Stap 5: speel nog een keer

In de nieuwe groep speel je nogmaals het spel met de kaartjes. 

Stap 6: einde spel 2

Marco vraagt wie 

in welk groepje de winnaar is.

Verwarring want...?

• Referentiekader, (sub)cultuur
• Bekende hulpmiddelen:
•   IJsbergtheorie van McClelland (+zingeving)
•   Hofstede's cultuurdimensies
•   Kilmann-Thomas omgaan conflicten
•   Kernkwadranten: allergieën, valkuilen... dramadriehoek
•   Roos van Leary

Cultuur en referentiekader

Voor jullie natuurlijk al helemaal bekend. 

Maar nu de vertaalslag van kennis naar ervaring naar toepassen...

Vertaal je ervaring naar wat je kunt leren hiervan

als je in je rol zit van examinator en moet samenwerken met een ander?

Spelregels bij het examen

• Ga met elkaar in gesprek voordat de examens beginnen
• Zijn jullie beiden bevoegd voor het vak?
• Hoe gaan jullie het doen? Hebben jullie de voorkeur om de beurt te examineren?

Spelregels bij het examen

• Mag de ander tussendoor een vraag stellen?
• Hoe stellen jullie de leerling op gemak?
• Hoe gaan jullie om met het ll. dossier?
• Hoeveel verschillende casussen gebruiken?
• Hoe samen te komen tot normering?

Waar denk je aan bij
het woord 'spel'?
(1 woord per keer)

M.b.v. een woord web kun je makkelijk een peiling doen, samen brain stormen en daarna categoriseren.

Nadeel is dat leerlingen soms het lollig vinden om heeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeele lange teksten neer te zetten.

Wat is je ervaring met spelvormen?

Ik houd niet van spelletjes

Spellen of gamen doe ik wel eens in mijn vrije tijd

In de klas gebruik ik wel eens spelvormen

Ik heb zelf spelvormen ontworpen

Maak geen Ganzenbord of kwartet!

• Wat is het grote nadeel van Ganzenbord, waardoor het onbruikbaar is voor onderwijs?
  
• En kwartet?
• En het maken van een kwartet door leerlingen dan?
  

Wat is 30 seconds?

https://www.spellenrijk.nl/artikel/5983/30-seconds.html

Veel leerlingen kennen het of kunnen het snel leren. Hierbij de spelregels. Prima spel voor het basisniveau Memoriseren / Onthouden / Reproductie.

Groepen maken

1. Bekijk het symbool op het kaartje dat je gekregen hebt.
2. Zoek zo snel mogelijk anderen met hetzelfde symbool en vorm een groep

Sleep de voordelen en nadelen naar de goede plek

Voordelen:

Nadelen:

Leerdoelen onderschikt speldoelen

Interactief

Ontwikkeltijd

Motiverend

Sleepvragen maken het mogelijk dat leerlingen op hun telefoon kunnen schuiven. Eigenlijk een meerkeuzevraag.

Voordelen spelvormen:

1. Leuk! Afwisselend
2. Interactief samen- en tegenwerken (competitie en coöperatie)
3. Iets abstracts wordt concreet
   
4. Ervaren is diepgaand leren
5. Redeneren is een hogere denkvaardigheid
   

Nadelen spelvormen:

1. Kost veel ontwikkeltijd
2. Leerdoelen raken ondergeschikt aan speldoelen
3. Balanceren (tweaken) is essentieel maar tijdrovend
   
4. Sommige leerlingen nemen spelvormen niet serieus
5. Chaotisch, veel prikkels
   

Hoe vaker je hetzelfde spel kunt inzetten, hoe meer de tijdsinvestering wordt terugverdiend.

Voorbeeld: het VN-simulatiespel kostte ooit 25 uur ontwikkeltijd en ongeveer 15 uur tweaken. Maar is al 14 jaar lang een groot succes bij jaarlijks ruim 350 leerlingen.

Begin simpel. Gebruik eerst een bestaand spel.

Tips

1. Begin simpel

2. Start met een bestaand spel

3. Laat leerlingen meedenken/evalueren

4. Gebruik een verhaallijn

Hoe vaker je hetzelfde spel kunt inzetten, hoe meer de tijdsinvestering wordt terugverdiend.

Voorbeeld: het VN-simulatiespel kostte ooit 25 uur ontwikkeltijd en ongeveer 15 uur tweaken. Maar is al 14 jaar lang een groot succes bij jaarlijks ruim 350 leerlingen.

Begin simpel. Gebruik eerst een bestaand spel.

...

1) Houdt het leerdoel scherp in de gaten

2) Spelers moeten keuzes kunnen maken die gevolgen hebben (interactief) voor het spelverloop

3) Een beetje geluk toevoegen zoals een dobbelsteen of kanskaartjes

4) Neem de tijd en rust om een spelbalans te ontdekken

5) Heb je tijd: laat je spel mooi maken

...

1) Verlies je niet in de details van een spel

2) Een spel hoort niet lineair zoals een boek of film en toch ook een interessante verhaallijn te hebben.

3) Teveel geluk geeft het gevoel geen grip te hebben op het spel.

4) Maak het niet te moeilijk of te makkelijk.

5) Beperk 'lenen' bestaande spellen.

Bevindingen / Do's & don'ts

Enkele basisprincipes en richtlijnen met valkuilen bij het maken van spelvormen.

Boekentips

• Joke van Velzen, Beter leren denken.
• Sem van Geffen, Gamification in de klas.
  
• Jesse Schell, The Art of Game Design.
• Bernd Badegruber, Nieuwe spelen om problemen op te lossen.
• Steve French & Brianna Carlisle, Suspects & Sleuths Murder Mystery.
  
  

Let op! Elk boek heeft mooie inzichten maar ook valkuilen. Zie www.MCveldman.nl

Ik wil op MCveldman.nl ook kort noemen wat goed en minder handig is aan de boeken.

Begin bij Joke van Velzen.

Sem van Geffen is wat erg veel van het geven van game mechanismen om te motiveren maar teveel breedte en diepte voor beginners.

Shell is vooral van inzichten.

Badegruber valt tegen, de spelletjes lijken teveel op elkaar en zijn vooral een soort sova-training. 100 spelletjes, waarvan 5-10 nuttig kunnen zijn.

French & Carlisle: handig om een eigen murder mystery mee te ontwikkelen.

Website tips

• MCveldman.nl
  
• Spelvormen tips Seneca, o.a. video met Gatse en Marco
  
• ProDemos
• Atlantische Commissie
• Veteraneninstituut, dilemma game
  
• Maatschappij-wetenschappen.nl
• Expeditie Moendoes
• Terra Nova van Lisa Hu
• Google op history simulation games classroom
  

Tip: Roderick Burger

Heeft in zijn studie - onder vakdidacticus Thomas Klijnstra - een uitgebreid debatspel over ideologieën ontwikkeld. Van harte aanbevolen om dit te bestuderen!

Roderik geeft nu les in Hilversum. Houd 'm in de gaten, neem contact op. Volgens mij iemand met veel potentie waar het gaat om spelvormen en onze vakken.

The end ... to be continued?

Houden we contact?

Appen kan op 06-30688860

Verwacht - altijd maar niet meteen - antwoord.

Wie weet wat we samen kunnen bouwen.

Mystery games en andere spelvormen vrij te downloaden op www.mcveldman.nl

www.mcveldman.nl

www.mcveldman.nl

De Ommetje app is een passend voorbeeld van gamification. Als je van wandelen houdt, heb je deze niet nodig. Als je meer extrinsieke motivatie nodig hebt om naar buiten te gaan, kan de app prima helpen. Wordt het een gewoonte, dan kun je de app beter afschaffen.

Er zijn al gevallen bekend waarin mensen verslaafd zijn aan dit soort gezondheidsapps. Dus dat het disfunctioneel werkt in hun leven. Zie podcast De Technoloog.

https://www.bnr.nl/podcast/de-technoloog/10461230/is-digitale-verslaving-een-probleem

Heel kort het verschil tussen gamification en het gebruik van spelvormen toelichten en verwijzen naar mijn blog op MCveldman.nl

- Gamification: lessen omvormen met behulp van elementen van spellen om daarmee de extrinsieke motivatie van leerlingen te vergroten.

- Inzetten spelvormen: werkvormen gebruiken in de reguliere lessen om daarmee de intrinsieke motivatie van leerlingen (en docenten) te vergroten.

Van Decy & Ryan naar een de redenen waarom de intrinsieke motivatie wordt verhoogd door spelvormen.

Meer over gamification? Zie boek Sem van Geffen. Meer over spelvormen: blijf hierbij.

Graag verwijs ik ook naar de E-wise cursus die ik heb mogen verzorgen. Deze gaat over het gebruik van spelvormen bij maatschappijleer.

Misschien moet ik 'spelvormen' een keer vertalen naar 'transformational games'.

30 seconds begrippen trainen

• Leuk omdat het snel is, competitief en coöperatief. De regels zijn eenvoudig:
• Deel de leerlingen in een even aantal groepjes in van 2-3 personen. Drie werkt het leukst. Zet telkens twee groepjes tegenover elkaar aan 1 tafel. Deel een stapel kaartjes uit per tafel. De groepjes moeten om de beurt een kaartje trekken.

Wat is 30 seconds?

https://www.spellenrijk.nl/artikel/5983/30-seconds.html

Veel leerlingen kennen het of kunnen het snel leren. Hierbij de spelregels. Prima spel voor het basisniveau Memoriseren / Onthouden / Reproductie.

30 seconds begrippen trainen

• Een van de deelnemers moet binnen 30 seconden een omschrijving geven van de vijf begrippen op het kaartje. De andere leerlingen moeten het begrip proberen te raden. Er kunnen taboewoorden worden toegevoegd maar bij MAW en oefenen van concepten is het belangrijk dat de leerlingen woorden uit de omschrijving kunnen koppelen aan het concept. Dus bijvoorbeeld: ‘het gaat om het proces van overdracht en verwerving…’ en dan roept een groepsgenoot: ‘socialisatie!’. Dat levert 1 punt op.
  

Wat is 30 seconds?

https://www.spellenrijk.nl/artikel/5983/30-seconds.html

Veel leerlingen kennen het of kunnen het snel leren. Hierbij de spelregels. Prima spel voor het basisniveau Memoriseren / Onthouden / Reproductie.

30 seconds ervaringen

   - tweaken is essentieel + tijdrovend

• 30seconds is heel simpel, dat is ook de kracht. Maar er iets complex aan toevoegen kan het leuker en leerzamer maken en ook langer doen duren.
• De kaartjes waren niet slim ingedeeld. Voor het snijden is het slimmer om een tabel te gebruiken met even grote vlakken = even grote kaartjes.
• Kaartjes lamineren is tijdrovend maar levert een duurzamer spel op.
• Zelf leerlingen 30seconds laten maken is minder nuttig. Voordeel is dat leerlingen meer met de lesstof bezig zijn. Nadelen zijn dat het tijdrovend is en dat de spanning van 'welk begrip zal het moeten zijn' minder groot is.
  

De ervaringen met het spel. Het is heel belangrijk om ervaringen met een eigen gemaakt spel te evalueren met de spelers en vooral zelf te reflecteren. Ik noem dit 'tweaken' of 'balancing'. In een spel is het erg belangrijk om te zorgen voor een zodanig evenwicht dat iedere speler evenveel kans heeft te winnen. Tenzij dat niet je leerdoel is natuurlijk. Dat kost tijd / feedbackrondes.